JANNES AND JAMBRES - THE BIG BLUNDER OF SIAMAKIS

Θεσσαλονίκη 11-4-23, Μεγάλη Τρίτη

Η παρούσα σελίδα αναφέρεται, βεβαίως, στην τελευταία πολύτομη και ψευδο- βιβλική έκδοση του αντίχριστου Σιαμάκη, με σκοπό να τη δυσφημήσει, όπως και τον ίδιο άλλωστε, αλλά πηγαίνει αρκετά πίσω στον χρόνο, στο 1973, οπότε και εξέδωσε το βιβλίο με τ’ όνομα του Σάκκου, «Ιαννής και Ιαμβρής». Βλέπετε, ο Σιαμάκης όταν ήταν στη δούλεψη του Σάκκου έγραψε αρκετά βιβλία πάνω σε βιβλικά θέματα (εννοείται φυσικά ότι συνέγραφε σύμφωνα με τη δική του θέληση και όχι με κάποια επιβολή ή απειλή ή φοβέρα εκ μέρους του Σάκκου). Έτσι, η παρούσα σελίδα μοιάζει με τη διάρθρωση των άλλων μου σελίδων που αφορούν ποικίλα θεολογικά θέματα και με περίληψη στο τέλος. Κι επειδή είναι αρκετά εκτεταμένη τη χώρισα σε 2 μέρη. Και θα δούμε ότι σχετίζεται πολύ με την νέα του πολύτομη έκδοση.

Το εν λόγω βιβλίο το χαρακτήρισε μάλιστα στο εξώφυλλο και κάτω από τον κυρίως τίτλο ως «Συμβολή εις την Εισαγωγή και Ερμηνείαν της Καινής Διαθήκης».

Ήταν ιδιαίτερα περήφανος γι’ αυτό το βιβλίο και καυχιόταν ότι έλυσε ως ντετέκτιβ το αίνιγμα των Ιαννή και Ιαμβρή! Τότε, κι εγώ είχα θαυμάσει την συγκεκριμένη εργασία του και μπορώ να πω ότι ήταν η μία από τις δύο βιβλικές του έρευνες που είχα θαυμάσει περισσότερο. Η άλλη ήταν το άρθρο του «Δεξιολάβοι». Αλλά όπως απέδειξα στις σελίδες μου ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ: ΜΕΡΟΣ Α΄, ΑΔΡΟΙ, ΕΓΧΕΙΡΩ, ΚΟΛΠΟΣ, ΜΕΘΟΔΕΙΑ & ΜΕΡΟΣ Β΄, δίνει ψευδείς παραπομπές για να καταλήξει σε πρωτότυπα συμπεράσματα, έτσι και στο θέμα Ιαννή και Ιαμβρή δίνει στοιχεία που δεν στέκουν, παρά μόνο ξεγελούν! Ακόμη χειρότερα, το σκεπτικό του για την λύση του προβλήματος των Ιαννή και Ιαμβρή, που αποτελεί και το θεολογικό του κίνητρο, ξεπερνάει τα όρια του ορθόδοξου δόγματος.

Κι ευτυχώς ο Σιαμάκης με την πολύτομη έκδοσή του στην οποία αναφέρει το παλιό του αυτό βιβλίο, μου δίνει την ευκαιρία να το ξαναδιαβάσω και να δω τα λάθη του και την κακοδοξία του που δεν είχα προσέξει τότε που το διάβασα για πρώτη φορά γύρω στο 1980.

Πώς όμως, θα ρωτούσε κάποιος, συνδέεται το χάλι της νέας έκδοσης του Σιαμάκη με το βιβλίο του «Ιαννής και Ιαμβρής»; Την απάντηση σ’ αυτό θα τη δούμε στο τέλος, αφού πρώτα δώσω συνοπτικά την υπόθεση του εν λόγω βιβλίου, όπου ο Σιαμάκης δίνει την ερμηνεία του χωρίου Α΄ Τιμ 3:8, το οποίο έχει ως εξής:

8 ὃν τρόπον δὲ Ἰαννῆς καὶ Ἰαμβρῆς ἀντέστησαν Μωϋσεῖ, οὕτω καὶ οὗτοι ἀνθίστανται τῇ ἀληθείᾳ, ἄνθρωποι κατεφθαρμένοι τὸν νοῦν, ἀδόκιμοι περὶ τὴν πίστιν. 9 ἀλλ' οὐ προκόψουσιν ἐπὶ πλεῖον· ἡ γὰρ ἄνοια αὐτῶν ἔκδηλος ἔσται πᾶσιν, ὡς καὶ ἐκείνων ἐγένετο. (Α΄ Τιμ 3:8-9)

Το πρόβλημα εδώ είναι τα ονόματα Ἰαννῆς και Ίαμβρῆς διότι αυτά δεν εμφανίζονται στην Παλαιά Διαθήκη. Προκύπτει λοιπόν το ερώτημα: ποιά ήταν αυτά τα πρόσωπα και σε ποιο περιστατικό της ιστορίας του αρχαίου Ισραήλ επί Μωυσή αναφέρονται;

Η έρευνα του Σιαμάκη για την ερμηνεία του χωρίου και την διαλεύκανση των δύο ονομάτων δέον να χαρακτηριστεί πολύ πρωτότυπη, και συνεπώς, διαφορετική της επικρατούσας ερμηνείας. Διότι η επικρατούσα που υιοθετήθηκε από τους περισσότερους αρχαίους και νεότερους ερμηνευτές υπήρξε μια και μοναδική και μπλέκεται με απόκρυφα βιβλία και παραδόσεις. Παρόλ’ αυτά παρέμεινε μέχρι την εποχή μας χωρίς να αναζητηθεί άλλη και θα τη δούμε πιο κάτω. Υπήρξαν όμως και αρκετοί αρχαίοι ερμηνευτές που δεν την αναφέρουν καθώς αποφεύγουν να θίξουν το πρόβλημα.

Κι όπως συμβαίνει πάντα σε περιπτώσεις χωρίων της Καινής Διαθήκης που αναφέρονται σε ανεύρετα περιστατικά που έχουν συμβεί στους χρόνους της Παλαιάς, δημιουργούνται ολόκληρα απόκρυφα βιβλία που διεκδικούν επίσημα κι επιστημονικά την χρονολογική προτεραιότητα. Αυτό συνέβη με τον Ενώχ, τον έβδομο από Αδάμ για τον οποίο γράφτηκε το ομώνυμο απόκρυφο που σήμερα τοποθετείται χρονολογικά απ’ τους ερευνητές στο διάστημα 2ου-1ου αι. π.Χ. και θεωρείται από την θεολογική επιστήμη ως πηγή απ’ την οποία αντλεί θεόπνευστες πληροφορίες ο απόστολος και αδερφός του Κυρίου Ιούδας στην ομώνυμη Επιστολή του. Αλλ’ όπως αποδείξαμε το βιβλίο του ψευδο-Ενώχ είναι μεταγενέστερο της Επιστολής του Ιούδα, κι επιπλέον, η προφητεία του Ενώχ την οποία καταγράφει για πρώτη φορά ο Ιούδας δεν συμπίπτει με την δήθεν προφητεία του αποκρύφου [βλέπε τις σελίδες μας,

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΕΝΩΧ (ΜΕΡΟΣ Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄) και,

ΤΟ ΑΠΟΚΡΥΦΟ ΤΟΥ ΕΝΩΧ & Ο ΨΕΥΔΟ-ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΙΑΜΑΚΗΣ ].

Τέτοιου είδους βιβλία που αναφέρουν απόκρυφες διηγήσεις με πρωταγωνιστές τους άγιους και προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης έχουν γραφτεί κυρίως από Ιουδαίους και συμπεριλαμβάνονται στην ραββινική φιλολογία. Ποτέ όμως δεν έγιναν δεκτά τα βιβλία αυτά στον επίσημο εβραϊκό βιβλικό Κανόνα των θεοπνεύστων βιβλίων τους. Ειδικά για τις απόκρυφες παραδόσεις που αφορούν τους Ιαννή και Ιαμβρή βλέπε και την Εβραϊκή Εγκυκλοπαίδεια στο αντίστοιχο λήμμα: JANNES AND JAMBRES - JewishEncyclopedia.com). Να σημειώσω ότι όλα τα απόκρυφα της ραββινικής ή Ιουδαϊκής φιλολογίας γράφτηκαν μετά την Καινή Διαθήκη μιμούμενα ψευδώς πρόσωπα και πράγματα της Βίβλου και κυρίως τις αποκαλύψεις της Καινής Διαθήκης με πρώτη και καλύτερη την ιδέα της ανάστασης των νεκρών.

Έτσι, γράφτηκε τουλάχιστον ένα απόκρυφο βιβλίο με θέμα την ιστορία των Ιαννή και Ιαμβρή το οποίο δεν σώθηκε αλλά το αναφέρει ο Ωριγένης (185-254, λατινικό σωζόμενο απόσπασμα από το Υπόμνημα εις Ματθαίον PG 13,1769C, Κατά Κέλσου PG 11,1112-3) και ο Γελάσιος Ρώμης [β΄ μισό του 5ου αι., Decretum de recipiendis vel non recipiendis libris (Δέκρετο για την αποδοχή ή απόρριψη βιβλίων) PL 59,163]. Φαίνεται επίσης ότι και χριστιανοί αιρετικοί, κυρίως γνωστικού τύπου, υπήρξαν βλάσφημοι παραχαράκτες κι έγραψαν απόκρυφα βιβλία όπου δίνουν ψευδείς και φανταστικές πληροφορίες για τους Ιαννή και Ιαμβρή. Τέτοια είναι το Ευαγγέλιο του Νικοδήμου, το Μαρτύριον Πέτρου και Παύλου και οι Πράξεις Πέτρου και Παύλου. Είναι όμως πολύ πιθανό τα χριστιανικά απόκρυφα ν’ αντιγράφουν με ελαφρές τροποποιήσεις τα ραββινικά απόκρυφα. Πέραν αυτών των αποκρύφων υπάρχουν και αρχαίοι συγγραφείς που αναμεταδίδουν διάφορες πληροφορίες γι’ αυτούς, χωρίς φυσικά να γνωρίζουν ή να βεβαιώνουν την γνησιότητα αυτών των πληροφοριών. Και όλα γράφτηκαν από τον 2ο αι. μ.Χ. και μετά.

Ας βάλουμε τώρα μια σειρά στην έρευνά μας γύρω από την όλη υπόθεση. Θα δούμε, 1) τα λόγια του Παύλου για τους Ιαννή και Ιαμβρή με προσοχή, 2) την επικρατούσα ερμηνεία που είναι η μόνη που δόθηκε, όπως είπαμε, και θα κάνουμε την κριτική της σύμφωνα και με άλλα βιβλικά χωρία, 3) την λύση του Σιαμάκη, 4) την κριτική στη λύση του μαζί με την δική μου ερμηνεία, και τέλος, 5) πως αυτή έχει μεγάλο και δυσμενές αντίκτυπο στη τελευταία πολύτομη έκδοσή του. Στο τέταρτο σκέλος θα δούμε ότι την ερμηνεία που ασπάζομαι έχει ήδη δώσει ο Ιωάννης Χρυσόστομος, καθώς δεν περιμέναμε κάτι λιγότερο από τον μεγάλο αυτόν πατέρα και βιβλικό ερμηνευτή. Απλώς, την εμπλουτίζω με κάποια σχόλια καθώς, όπως θα δούμε, ο Χρυσόστομος ανταπεξέρχεται στο πρόβλημα με μόνο μια φράση, που όμως είναι καίρια. Ας ξεκινήσουμε.

1) Τα λόγια του Παύλου

Λίγο μετά την αναφορά των ονομάτων Ιαννή και Ιαμβρή με την οποία ο απόστολος συνδέει τα πονηρά τους έργα μ’ εκείνα των σύγχρονών του αιρετικών που καταπολεμά, κάνει ξανά μνεία των πρώτων στο τέλος του στίχου 9 με τη φράση «ἡ γὰρ ἄνοια αὐτῶν ἔκδηλος ἔσται πᾶσιν, ὡς καὶ ἐκείνων ἐγένετο». Αναρωτιόμαστε λοιπόν με ποιον σοβαρότατο αμαρτωλό τρόπο αυτοί οι δύο εναντιώθηκαν (ἀντέστησαν) στον Μωυσή ώστε ο Παύλος να τους στιγματίζει με άνοια; Η άνοια αυτή είναι άλλος τρόπος έκφρασης της πώρωσης που φέρνει μια πολύ αμαρτωλή πρακτική, η οποία καταλαμβάνει τη διάνοια σαν αρρώστια, ή ακόμα καλύτερα να πούμε, σαν μανία, όπως εκείνη που κατέλαβε τους αντίχριστους γραμματείς και φαρισαίους της εποχής του Χριστού για τους οποίους ο ευαγγελιστής Λουκάς λέει: «αὐτοὶ δὲ ἐπλήσθησαν ἀνοίας, καὶ διελάλουν πρὸς ἀλλήλους τί ἂν ποιήσειαν τῷ ᾿Ιησοῦ.» (Λκ 6:11). Μανία λοιπόν, κατέλαβε τους γραμματείς και φαρισαίους και ήθελαν με κάθε τρόπο να εξοντώσουν τον Ιησού. Όμως, τί είδους μανία καταλαμβάνει τους αιρετικούς που χτυπάει εδώ ο Παύλος;

Η αρχή του κεφαλαίου που αποτελεί και την αρχή της συνάφειας στην οποία ανήκει η εν λόγω περικοπή, μιλάει για αιρετικούς που θα εμφανιστούν σε έσχατες ημέρες και θα εμφανίζουν πονηρές και κακόβουλες ενέργειες και προθέσεις, τις οποίες κατονομάζει μία προς μία ο απόστολος (Α΄ Τιμ 3:1-5), περιγράφοντας έτσι το γενικότερο σχήμα της ανομίας που μπορεί να εμφανιστεί με οποιαδήποτε πονηρή ενέργεια ή με συνδυασμό κάποιων απ’ αυτές. Κατόπιν, λέει:

ἐκ τούτων γάρ εἰσιν οἱ ἐνδύνοντες εἰς τὰς οἰκίας καὶ αἰχμαλωτίζοντες γυναικάρια σεσωρευμένα ἁμαρτίαις, ἀγόμενα ἐπιθυμίαις ποικίλαις, πάντοτε μανθάνοντα καὶ μηδέποτε εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν δυνάμενα.

(Α΄ Τιμ 3:6-7)

Και αμέσως μετά ακολουθεί ο στίχος 8 που περιέχει τους Ιαννή και Ιαμβρή που έκαναν ότι και οι ανωτέρω αιρετικοί, δηλ. αντέδρασαν στην αλήθεια. Δέον λοιπόν, να υποθέσουμε ότι η γενικότερη πρόθεση αυτών των δύο ήταν ν’ αντιδράσουν εμπράκτως στην αλήθεια με το στοιχείο που αναφέρει τελευταίο ο Παύλος και το οποίο έχει σχέση με αμαρτωλές και αμετανόητες γυναίκες. Επομένως, είναι περισσότερο πιθανή η εμπλοκή των Ιαννή και Ιαμβρή σε επεισόδιο που συνδέεται με πορνεία, παρά σε οτιδήποτε άλλο. Παρόμοιο περιστατικό επί Μωυσή αναφέρεται η κατασκευή του χρυσού μόσχου γύρω απ’ τον οποίο ο λαός πόρνευσε και οργίασε δίκην ειδωλολατρίας, δηλ. λατρείας ειδώλου με τελεστική πορνεία (Έξ κεφ. 32), κατά τις βρώμικες συνήθειες των γύρω ειδωλολατρικών εθνών.

2) Η επικρατούσα ερμηνεία

Οι Ιαννής και Ιαμβρής ήταν οι δύο μάγοι του φαραώ (ή οι δύο αρχηγοί των μάγων του) και ήταν αυτοί που πραγματοποίησαν με τα μαγικά τους τις δύο πρώτες θαυματουργικές πληγές του φαραώ, όταν αυτός μέσα στην απεγνωσμένη προσπάθειά του ήθελε να στηρίξει με υπερφυσικές δυνάμεις την άρνησή του στο ν’ αφήσει ελεύθερους τους εβραίους να φύγουν. Οι δύο αυτές πληγές ήταν: 1) η μετατροπή του Νείλου σε αίμα και 2) η εκβολή των βατράχων (Έξοδος κεφ. 7-8). Όταν όμως ήρθε η σειρά της τρίτης πληγής, οι σκνίπες, οι μάγοι δεν μπόρεσαν να κάνουν το ίδιο. Και είπαν: «δάκτυλος Θεοῦ ἐστι τοῦτο.» (Έξ 8:15).

Η ερμηνεία αυτή παρουσιάζει σημαντικές αδυναμίες και θα τις δούμε αμέσως αναλυτικά.

Η Έξοδος δεν αναφέρει δύο μάγους ή δύο αρχηγούς τους αλλά λέει χαρακτηριστικά το εξής: «συνεκάλεσε δὲ φαραὼ τοὺς σοφιστὰς Αἰγύπτου καὶ τοὺς φαρμακούς, καὶ ἐποίησαν καὶ οἱ ἐπαοιδοὶ τῶν Αἰγυπτίων ταῖς φαρμακείαις αὐτῶν ὡσαύτως.» (Έξ 7:11). Όπως αντιλαμβάνεται ο καθένας, όλοι της Αιγύπτου οι σοφιστές και οι φαρμακοί (= παραγωγοί μαγικών συνταγών) που ονομάζονται στο δεύτερο ημιστίχιο ως επαοιδοί (= γόητες) δεν θα μπορούσαν να είναι μόνο δύο. Ούτε αναφέρονται δύο εξ αυτών ως αρχηγοί. Έπειτα, όσο πετυχημένοι κι αν ήταν αυτοί οι μάγοι στα μαγικά τους κόλπα ήξεραν ότι αυτά που κάνουν ήταν περιορισμένης δύναμης κι εμβέλειας, γι αυτό και ομόφωνα ομολόγησαν την δύναμη του Θεού πίσω από την τρίτη πληγή, όπως είδαμε. Επιπλέον, οι μάγοι δεν λειτουργούσαν αυτοβούλως αλλ’ έπαιρναν εντολές από τον βασιλιά τους για να κάνουν τις συγκεκριμένες μαγείες τους. Η δική τους αυτόβουλη ενέργεια υπήρξε η ομολογία τους για τη δύναμη του αληθινού Θεού, και αυτό αποτελούσε ένα θετικό στοιχείο για αυτούς: ειλικρίνεια. Και η ειλικρίνεια δεν συνάδει με την πώρωση. Θα ήταν λοιπόν αρκετά άστοχο να χρησιμοποιήσει ο Παύλος το παράδειγμα των μάγων του φαραώ για να δείξει μια ολότελα πωρωμένη εναντίωση στον Μωυσή.

Σ’ εκείνη λοιπόν, την σφοδρή εναντίωση στον Μωυσή, ο κύριος και μόνος υπεύθυνος ήταν ο ίδιος ο φαραώ, ο οποίος μάλιστα φαίνεται στη Γραφή ότι δεν είχε καν συμβούλους για να τον ωθήσουν ή να τον παρασύρουν. Ήταν το δικό του αντιρρητικό πείσμα συμφέροντος να κρατήσει τους εβραίους ως δούλους κι εργάτες, και χρειάστηκε δέκα πληγές, με τη μια χειρότερη της άλλης, για να πειστεί να σταματήσει. Αλλά κι όταν επέτρεψε τον Μωυσή και τους εβραίους να φύγουν, λίγο αργότερα άλλαξε γνώμη και άρχισε την καταδίωξή τους για να τους φέρει πίσω. Για όλη αυτήν την αθεράπευτα πωρωμένη άρνηση του φαραώ, ο Παύλος τον φέρνει ως αιώνιο παράδειγμα αμετανοησίας και εναντίωσης προς στον ίδιο τον Θεό, περιγράφοντας συγχρόνως την παντοδυναμία του Θεού που όχι μόνο επιστατεί σε όλα τα πράγματα έτσι ώστε αυτά να λειτουργούν σύμφωνα με το θέλημά Του αλλά τα έχει ήδη σχεδιάσει και καθορίσει ο Ίδιος. Τα λόγια αυτά του Παύλου είναι:

λέγει γὰρ ἡ γραφὴ τῷ φαραὼ ὅτι εἰς αὐτὸ τοῦτο ἐξήγειρά σε, ὅπως ἐνδείξωμαι ἐν σοὶ τὴν δύναμίν μου, καὶ ὅπως διαγγελῇ τὸ ὄνομά μου ἐν πάσῃ τῇ γῇ. ἄρα οὖν ὃν θέλει ἐλεεῖ, ὃν δὲ θέλει σκληρύνει. (Ρω 9:17-18)

Αρκετά δύσκολο είναι λοιπόν να συνδέσει κανείς όλο το σκηνικό αυτής της εναντίωσης στο Μωυσή με τα ονόματα που χρησιμοποιεί ο Παύλος διότι οι μάγοι του φαραώ, και ειλικρινείς ήταν, και δεν λειτουργούσαν αυτόβουλα. Σε αντίθεση με τον μάγο Βαλαάμ που ήθελε να κάνει κακό στον Ισραήλ όταν αυτός διέρχονταν από την περιοχή των Μωαβιτών και Μαδιανιτών στο δρόμο για τη Γη της Επαγγελίας, αλλά εξαναγκάστηκε πολλαπλώς από τον Θεό να τον ευλογήσει αντί να τον καταραστεί (Αριθμοί κεφ. 22-24). Μέχρι και την γαϊδούρα του ο Θεός έκανε να μιλήσει με ανθρώπινη λαλιά (Αρ κεφ. 22, Β΄ Πε 2:16) και άγγελος παρουσιάστηκε για να τον τρομάξει (Αρ κεφ. 22). Κι επειδή δεν μπόρεσε να καταραστεί τον λαό του Θεού και τον ευλόγησε με το ζόρι, θέλησε με άλλο τρόπο να του κάνει κακό. Συμβούλεψε τους άρχοντες του Μαδιάμ να ρίξουν γυναίκες στο στρατόπεδο του Ισραήλ έτσι ώστε οι άνδρες Ισραηλίτες να πορνεύσουν μαζί τους και να διαφθαρεί ο λαός (Αρ 31:16). Γι’ αυτό και κατά την εκδίκηση του Θεού, στην πολεμική αναμέτρηση του Ισραήλ με τον Μαδιάμ σφάχτηκαν όλα τα αρσενικά, ανάμεσά τους και ο Βαλαάμ, και οι γυναίκες εκτός των νεαρών παρθένων κοριτσιών (Αρ κεφ. 31).

Και παρόλο που όλα τα παραπάνω που ανέφερα ως σημαντικές αδυναμίες της μοναδικής κι επικρατούσας ερμηνείας μπορεί ο κάθε απροκατάληπτος μελετητής της Βίβλου να τα σκεφτεί, ο Σιαμάκης δεν μπόρεσε να τα σκεφτεί καθώς δεν λέει τίποτα σχετικό.

Αναλώνει δε σημαντικό μέρος του βιβλίου του, το ένα τρίτο, όπου περιγράφει τις απόκρυφες παραδόσεις που έχουν δημιουργηθεί γύρω απ’ τα ονόματα των Ιαννή και Ιαμβρή έτσι ώστε ν’ αποδείξει ότι καμιά απ’ αυτές τις παραδόσεις δεν είναι αρχαιότερη της Καινής Διαθήκης ώστε να μπορούσε ο Παύλος να παίρνει τα ονόματα απ’ αυτές (σελ. 26-51, όλο το βιβλίο αριθμεί 77 σελίδες). Βέβαια, κι αυτό το σκέλος είναι βασικό, δηλ. ν’ αποδειχθεί ότι η αναφορά των ονομάτων στον Παύλο είναι η αρχαιότερη όλων, αλλά εξίσου βασικό, νομίζω, είναι να δειχθεί ότι η επικρατούσα ερμηνεία δεν στέκει και άρα θα μπορούσε να βρεθεί άλλη, όπως αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ο Χρυσόστομος, και θα το δούμε.

3) Η λύση του Σιαμάκη

Η λύση αυτή κάνει συνδυασμό τριών στοιχείων: 1) μια ελαφριά παραλλαγή των ονομάτων, 2) ένα όνομα δημοτικό ή οικογενειακό ή συγγενικό, και 3) ο δήμος της πατριάς που έχει αυτό το όνομα. Ας τα δούμε αναλυτικά και συγκεκριμένα περιγράφοντας τη λύση:

Το κεφ. 25 των Αριθμών διηγείται ένα σοβαρό περιστατικό ηθικής αποστασίας του λαού στο οποίο χιλιάδες Ισραηλίτες κυλίστηκαν στην πορνεία. Πρόκειται γι’ αυτό που είπαμε στην παραπάνω αναφορά για τον μάγο Βαλαάμ ο οποίος έδειξε την πονηριά και κακία του εναντίον του περιουσίου λαού συμβουλεύοντας τους Μαδιανίτες να φθείρουν τον Ισραήλ με πορνεία ρίχνοντας γυναίκες μέσα στη στρατοπεδία του. Πρωτεργάτες της αποστασίας φέρονται δύο αδελφοί, όπως λέει το ιερό βιβλίο:

Καὶ ἰδοὺ ἄνθρωπος τῶν υἱῶν ᾿Ισραὴλ ἐλθὼν προσήγαγε τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ πρὸς τὴν Μαδιανῖτιν ἐναντίον Μωυσῆ καὶ ἐναντίον πάσης συναγωγῆς υἱῶν ᾿Ισραήλ, αὐτοὶ δὲ ἔκλαιον παρὰ τὴν θύραν τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου. (Αρ 25:6)

Βλέπουμε ότι το πορνικό θράσος των δύο αυτών αδερφών ήταν τόσο απροσδόκητα μεγάλο ώστε ο Μωυσής και οι πρεσβύτεροι του λαού τα έχασαν και έκλαιγαν από ντροπή. Βρέθηκε όμως ένας πολύ πιστός Λευίτης, ο Φινεές, εγγονός του Ααρών, ο οποίος μ’ ένα είδος ακοντίου που έχει ανεστραμμένες αιχμές (σειρομάστην), σκότωσε και στην κυριολεξία διαπέρασε με αυτό τα κολλημένα σώματα των δύο πορνευόντων, της Μαδιανίτισσας και του ενός αδελφού. Κατόπιν πήραν θάρρος και ο Μωυσής και οι υπόλοιποι και ακολούθησε μεγάλη σφαγή όλων των αποστατών. Κι έτσι ο Φινεές κατέπαυσε τον θυμό του Θεού και «ἐξιλάσατο περὶ τῶν υἱῶν ᾿Ισραήλ» (Αρ 25:7-13). Μερικούς στίχους παρακάτω ο θεόπνευστος συγγραφέας θα δώσει το όνομα του ενός αδερφού:

τὸ δὲ ὄνομα τοῦ ἀνθρώπου τοῦ ᾿Ισραηλίτου τοῦ πεπληγότος, ὃς ἐπλήγη μετὰ τῆς Μαδιανίτιδος, Ζαμβρὶ υἱὸς Σαλώ, ἄρχων οἴκου πατριᾶς τῶν Συμεών· (Αρ 25:14)

Όπως μπορεί ν’ αντιληφθεί ο καθένας, το όνομα Ζαμβρί μπορεί κάλλιστα με την πάροδο των αιώνων και την εξελλήνισή του να γραφτεί ως Ιαμβρής. Και η θρασύτατη και γεμάτη πώρωση εναντίωση των δύο αυτών αδερφών στο θέλημα του Θεού ταιριάζει απόλυτα στην πεισματική εναντίωση ή ηθική άνοια των αιρετικών που περιγράφει ο Παύλος. Όπως ταιριάζει και η δράση των αιρετικών με αμαρτωλά και αμετανόητα γυναικάρια του προηγούμενου στίχου 7. Το μόνο πρόβλημα που απομένει είναι η σύνδεση του ονόματος Ιαννής με τον άλλο αδελφό. Ας δούμε πως τα συνδέει ο Σιαμάκης. Λέει χαρακτηριστικά:

Εξ ετέρου το όνομα Ιαννής δεν είναι προσωπικό αλλά δημοτικό, ή όπως θα λέγαμε σήμερα, όνομα του γένους, της συγγενείας, π.χ. Παναγιωταίοι, Φιλιππαίοι. Στα Γρεβενά φερ’ ειπείν υπήρχε κάποτε μεγάλη οικογένεια φέρουσα το όνομα Φιλιππαίοι. Σήμερα οι Φιλιππαίοι είναι χωριό του οποίου οι κάτοικοι δεν είναι πλέον στενοί συγγενείς. Τοιούτος ήταν και ο εν τη Γραφή αναφερόμενος δήμος Ιαννή ανήκων στη φυλή Συμεών. (σελ. 54)

Πράγματι, στο αμέσως επόμενο κεφ. 26 των Αριθμών που ακολουθεί το περιστατικό με τους δύο αδερφούς, γίνεται απογραφή του Ισραήλ ώστε να μετρηθούν όλοι οι άντρες από 20 ετών και πάνω. Η απογραφή γίνεται κατά δήμους των φυλών σύμφωνα με τα ονόματα των αρχόντων-γεννητόρων των δήμων. Έτσι, η φυλή Συμεών έχει 5 δήμους:

ὁ δῆμος τῶν υἱῶν Συμεών· τῷ Ναμουὴλ δῆμος ὁ Ναμουηλί· τῷ ᾿Ιαμὶν δῆμος ὁ ᾿Ιαμινί· τῷ ᾿Ιαχὶν δῆμος ᾿Ιαχινί· τῷ Ζαρὰ δῆμος ὁ Ζαραΐ· τῷ Σαοὺλ δῆμος ὁ Σαουλί. οὗτοι δῆμοι Συμεὼν ἐκ τῆς ἐπισκέψεως αὐτῶν, δύο καὶ εἴκοσι χιλιάδες καὶ διακόσιοι. (Αρ 26:12-14)

Ο Σιαμάκης λοιπόν εντοπίζει εδώ τον δήμο Ιαμινί της φυλής Συμεών και θεωρεί ότι το Ιαμίν φθάνει μέχρι τον Παύλο ως Ιαννής επικαλούμενος την παρόμοια αλλαγή που συμβαίνει στο λατινικό όνομα dominus (κύριος, αφέντης) - domina σε domnus-domna (εξελληνισμένα Δόμνος-Δόμνα) και donna (Ντόνα). Είναι γνωστή, άλλωστε, η επικράτηση στα ιταλικά της προσφώνησης της μητέρας του Κυρίου ως Μα-ντόνα (Κυρά μου, Παναγιά μου).

Ευρηματική πράγματι η λύση του δευτέρου ονόματος που εμφανίζεται πρώτο στα λόγια του Παύλου (Ιαννής) και δεν έχω λόγο να μην δεχτώ την εξελικτική αλλαγή ενός ονόματος. Όπως άλλωστε συμφωνώ με το όνομα Ζαμβρί που εξελίχτηκε σε Ιαμβρής. Δεν νομίζετε όμως, ότι είναι λίγο τραβηγμένο να χρησιμοποιήσει ο Παύλος ένα δημοτικό όνομα για να ονομάσει ένα πρόσωπο; Διότι άλλο είναι να λέμε οι Φιλιππαίοι ή οι Παναγιωταίοι ή οι Κοντογιώργηδες ή οι Μακρυκωσταίοι για να ονομάσουμε ένα σόι, κι άλλο είναι να πούμε ο Φιλιππαίος για ένα άτομο. Ποιός Φιλιππαίος θα ήταν αυτός όταν υπάρχουν πολλοί που ανήκουν στο σόι των Φιλιππαίων;

Όμως, το βασικό λάθος του Σιαμάκη στη λύση που προτείνει για τον Ιαννή βρίσκεται αλλού. Θα το δούμε παρακάτω αφού πρώτα τελειώσουμε με όλα τα στοιχεία που παρουσιάζει ο Σιαμάκης. Διότι με το δημοτικό όνομα Ιαμίν δεν τελειώνει η λύση του. Απομένει κάτι τελευταίο. Η σύνδεση του δήμου Ιαμίν με τον Ζαμβρί ή Ιαμβρή, διότι όπως είδαμε οι Ιαννής και Ιαμβρής ήταν αδελφοί. Και είδαμε ότι το χωρίο που μας δίνει το όνομα Ζαμβρί παρέχει επίσης το όνομα του πατέρα τους, Σαλώ, αλλά όχι το όνομα του δήμου Ιαμίν. Επομένως, ο Σιαμάκης έπρεπε ν’ αναζητήσει τα ονόματα Ιαμίν και Σαλώ της φυλής Συμεών σε άλλο βιβλικό χωρίο.

Βρήκε λοιπόν τα ονόματα αυτά στο βιβλίο Α΄ Παραλειπομένων (τα δύο βιβλία των Παραλειπομένων λέγονται και Χρονικά) το οποίο έχει πολλούς γενεαλογικούς καταλόγους του αρχαίου Ισραήλ που καταλαμβάνουν τα 9 πρώτα κεφάλαια του βιβλίου. Παραθέτω το απόσπασμα που μας αφορά:

υἱοὶ Συμεών· Ναμουὴλ καὶ ᾿Ιαμίν, ᾿Ιαρίβ, Ζαρέ, Σαούλ· Σαλὲμ υἱὸς αὐτοῦ, Μαβασὰμ υἱὸς αὐτοῦ, Μασμὰ υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Αμουὴλ υἱὸς αὐτοῦ, Σαβοὺδ υἱὸς αὐτοῦ, Ζακχοὺρ υἱὸς αὐτοῦ, Σεμεΐ υἱὸς αὐτοῦ. (1 Πα 4:24-26)

Αν τώρα συγκρίνουμε την πρώτη σειρά ονομάτων του παραθέματος με το παράλληλο χωρίο των Αριθμών (βλέπε το προηγούμενο παράθεμα) θα βρούμε αντίστοιχα: το τρίτο όνομα, Ιαρίβ εδώ, γράφεται Ιαχίν εκεί και το τέταρτο, Ζαρέ εδώ, γράφεται Ζαρά εκεί. Και το Σαλέμ εδώ, γράφεται Σαλώ στο Αρ 25:14. Δεν μας πειράζουν αυτές οι αλλαγές διότι μπορούν άνετα να θεωρηθούν ως λάθη αντιγραφής ή φθοράς του κειμένου, και δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα [βλέπε και τις σελίδες μας, ΤΑ ΑΝΤΙΓΡΑΦΙΚΑ ΛΑΘΗ ΤΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ – ΤΑ ΕΒΡΑΪΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ (ΜΕΡΟΣ Α΄ & Β΄), θα τις βρείτε στην επάνω μπάρα της ιστοσελίδας με τον τίτλο, Η ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ] όπου διαπραγματευόμαστε την μεγάλη ευαισθησία που παρουσιάζουν τα ονόματα κατά την αντιγραφή χρησιμοποιώντας πλήθος παραδείγματα και παράλληλα βιβλικά χωρία).

Το πρόβλημα εδώ εντοπίζεται αλλού, στο εξής: από το όνομα Σαλέμ και μετά υπάρχει ο όρος υἱὸς αὐτοῦ σε κάθε όνομα. Τί μπορεί να σημαίνει αυτό; Ο Σιαμάκης λέει ότι το υἱὸς αὐτοῦ σημαίνει απλώς τον απόγονο και ότι όλα τα ονόματα που ακολουθούν μετά το Σαλέμ είναι απόγονοι, δηλ. επόμενες γενιές (σελ. 58). Σωστά μέχρι εδώ, αλλά το πρόβλημα παραμένει. Με ποιο τρόπο ο Σαλέμ είναι γιος ή απόγονος του Ιαμίν; Αν υποθέσουμε ότι οι απόγονοι γράφονται με τη σειρά όπως και οι 5 γιοι του Συμεών των οποίων τα ονόματα δόθηκαν στους 5 δήμους της φυλής, τότε ο Σαλέμ (ή Σαλώ στους Αριθμούς) που είναι το πρώτο όνομα των απογόνων θα ήταν γιος του Ναμουήλ που γράφεται πρώτος γιος στη σειρά και όχι του Ιαμίν που γράφεται δεύτερος στη σειρά. Αν πάλι υποθέσουμε ότι οι απόγονοι δεν γράφονται κατά την αντίστοιχη σειρά των γιών του Συμεών αλλά με τυχαία σειρά, τότε δεν θα ξέραμε ποιος απόγονος αντιστοιχεί στον Ιαμίν. Σ’ αυτό όμως, μας δίνει απάντηση μια προηγούμενη γενεαλογία, αυτή του Δαβίδ και του Σολομώντα:

υἱοὶ Σαλωμών· Ροβοάμ, ᾿Αβιὰ υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Ασὰ υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Ιωσαφὰτ υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Ιωρὰμ υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Οχοζίας υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Ιωὰς υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Αμασίας υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Αζαρίας υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Ιωάθαμ υἱὸς αὐτοῦ, ῎Αχαζ υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Εζεκίας υἱὸς αὐτοῦ, Μανασσῆς υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Αμὼν υἱὸς αὐτοῦ, ᾿Ιωσία υἱὸς αὐτοῦ.

(Α΄ Πα 3:10-14)

Βλέπουμε εδώ, ότι όλα τα ονόματα είναι οι γνωστοί (απ’ τα βιβλία των Βασιλειών) βασιλιάδες του νοτίου βασιλείου του Ισραήλ με πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ, που διαδέχθηκαν ο καθένας τον προηγούμενο του. Άρα, το υιός αυτού αναφέρεται στο αμέσως προηγούμενο όνομα και είναι ο άμεσος γιος εκείνου, κι έτσι με τα επαναλαμβανόμενα υιός αυτού παίρνουμε τις επόμενες γενιές. Και άρα, ο Σαλέμ δεν είναι γιος του δεύτερου γιου του Συμεών, του Ιαμίν αλλά του πέμπτου και τελευταίου, του Σαούλ.

Ο Σιαμάκης φαίνεται ότι τα χρειάστηκε εδώ, γι’ αυτό και στο σημείο αυτό σταματάει λέγοντας ως τελευταία φράση ότι οι 7 είναι απόγονοι (σελ. 58). Δεν λέει τίποτ’ άλλο πάνω στα ονόματα αυτά. Έχει βγάλει το πόρισμα ότι στον δήμο Ιαμίν ανήκε ο Σαλώ ή Σαλέμ που ήταν άρχοντας οίκου πατριάς της φυλής Συμεών και άρα στον ίδιο δήμο ανήκαν και οι γιοι του Σαλώ, ο Ζαμβρί και ο αδερφός του, του οποίου το όνομα στην ουσία δεν βρέθηκε, στα βιβλία τουλάχιστον.

Τέλος, επικαλείται την γραπτή παράδοση του βιβλίου Α΄ Παραλειπομένων του οποίου οι γενεαλογικοί κατάλογοι φτάνουν, λέει, μέχρι το 300 π.Χ. περίπου, καθώς βρίσκει την γενεαλογία του Ζοροβάβελ που περιέχει απογόνους του μέχρι εβδόμης γενεάς (Α΄ Πα 3:19-24) (σελ. 57). Οι υπόλοιποι 3,5 αιώνες περίπου που απομένουν μέχρι τα χρόνια των αποστόλων καλύπτονται, κατά τον Σιαμάκη, με τη διατήρηση της ονομασίας των αρχαίων δήμων του Ισραήλ. Για να ενισχύσει την άποψη περί διατήρησης αυτών των αρχαίων δήμων φέρνει το επιχείρημα της γέννησης του Χριστού όπου ο ευαγγελιστής Λουκάς λέει σχετικά:

ἀνέβη δὲ καὶ ᾿Ιωσὴφ ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐκ πόλεως Ναζαρὲτ εἰς τὴν ᾿Ιουδαίαν εἰς πόλιν Δαυΐδ, ἥτις καλεῖται Βηθλεέμ, διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυΐδ, ἀπογράψασθαι σὺν Μαριὰμ τῇ μεμνηστευμένῃ αὐτῷ γυναικί, οὔσῃ ἐγκύῳ. (Λκ 2:4-5)

Αφού λοιπόν, γνώριζε ο μνηστήρας Ιωσήφ την καταγωγή του, δηλ. την πατριά του, πήγε στον τόπο όπου ανήκε ο οίκος της πατριάς του, δηλ. στη Βηθλεέμ. Αυτό σημαίνει, λέει, ότι οι αρχαίοι δήμοι του Ισραήλ διατηρούνταν για αιώνες, κι έτσι ήταν επόμενο ο Παύλος και κάθε άλλος Ιουδαίος να γνωρίζει τον δήμο Ιαμίν της φυλής Συμεών και να συσχετίσει μ’ αυτόν τους δύο αδερφούς που κάποτε έκαναν την μεγάλη ηθική αντίπραξη στον Μωυσή! Και τον μεν Ζαμβρί ο Παύλος τον γνώριζε από το βιβλίο των Αριθμών, τον δε άλλο, επειδή δεν γνώριζε το προσωπικό του όνομα τον ονομάζει με το δημοτικό Ιαμίν. Κατόπιν, εξελληνίζει τα ονόματα σε Ιαννή και Ιαμβρή (σελ. 58-59).

4) Κριτική στη λύση του Σιαμάκη

Το μεγάλο θεολογικό λάθος του

Όπως ήδη είπα, είναι αρκετά πρωτότυπη και σωστή η ερμηνεία των Ιαννή και Ιαμβρή που χρησιμοποιεί ο Παύλος όταν συνδεθούν αυτά με το περιστατικό της αποστασίας των δύο αδελφών στο κεφ. 25 των Αριθμών. Και το όνομα του ενός, του Ζαμβρί, ήδη παραδίνεται στην ίδια διήγηση, όπως είδαμε. Οι ενστάσεις μου αφορούν το όνομα του Ιαννή αλλ’ όχι μόνο. Αποδείξαμε ήδη ότι η προσπάθεια του Σιαμάκη να συνδέσει τον δήμο Ιαμίν με τον πατέρα Σαλώ των δύο αδερφών πέφτει στο κενό.

Όμως, το κυρίως σημείο της διαφωνίας μου με τον Σιαμάκη δεν είναι απλώς ένα όνομα ή αν αυτό δεν το βρήκε σωστά. Η κυρίως διαφωνία μου πηγάζει από κριτήρια πολύ βαθύτερα που έχουν μεγάλη θεολογική σημασία και δογματική βαρύτητα. Κι εδώ είναι που πρέπει να τεθεί η ερώτηση: Αν ο Παύλος δεν πήρε τα ονόματα από τα βιβλία της Γραφής, τότε από πού μπορεί να τα πήρε; Απάντηση: Μα από το Άγιο Πνεύμα φυσικά, ως θεόπνευστος απόστολος και συγγραφέας. Ο Σιαμάκης όμως, αποκλείει αυτήν την άποψη. Δίνω αμέσως παρακάτω το σκεπτικό του Σιαμάκη που βάζει ο ίδιος στο βιβλίο του που εξετάζουμε.

Η αρχαία ερμηνεία κατά την οποία ο Παύλος πληροφορείται τα ονόματα εξ εμπνεύσεως του Αγίου Πνεύματος, δυνατή κατά πάντα, είναι ασυνήθης, και για το προκείμενο χωρίο αδικαιολόγητη. Ασυνήθης, διότι, όσον αφορά εις τον καιρόν της Παλαιάς Διαθήκης, η εις τους αποστόλους αποκάλυψις εκ μέρους του Πνεύματος αναφέρεται εις αλάθητες ερμηνείες της Βίβλου και δεν εξικνείται (έρχεται, φτάνει) εις αναφορά κυρίων ονομάτων μη περιληφθέντων εις την Παλαιά Διαθήκη. Το Πνεύμα δηλ. το Άγιο, προκειμένου περί του καιρού της Παλαιάς Διαθήκης, αποκαλύπτει εις τους αποστόλους μόνο πράγματα, όπως είναι το νόημα της προφητείας του Ιωήλ, η σημασία της ακολουθούσης πέτρας, η ερμηνεία του σημείου του Ιωνά, η προτύπωσις της εν Χριστώ αληθείας δια των διαφόρων τύπων του (μωσαϊκού) Νόμου, κλπ.. Ουδέποτε αποκαλύπτει εις αυτούς ιστορικά γεγονότα, τα οποία έγιναν αλλά δεν κατεγράφησαν υπό των συγγραφέων της Παλαιάς Διαθήκης, ή ονόματα τα οποία δεν ανέφεραν εκείνοι. Αδικαιολόγητη δε δια το χωρίο η ερμηνεία, διότι, ως φαίνεται εκ του νοήματος της όλης συνάφειας, ο Παύλος προϋποθέτει τα δυο ονόματα Ιαννής και Ιαμβρής ως γνωστά ήδη εις τον Τιμόθεο και προ της αναφοράς ταύτης. Πρόκειται περί κοινού κτήματος, κοινής γνώσεως, και όχι περί πληροφορίας την οποίαν αυτήν την στιγμήν λαμβάνει ο Τιμόθεος από τον Παύλο. (σελ. 24)

Όπως βλέπουμε ο Σιαμάκης από εκείνα τα χρόνια (1973) έχει αποφανθεί πότε το Άγιο Πνεύμα αποκαλύπτει και πότε δεν αποκαλύπτει κάτι στους θεόπνευστους συγγραφείς της Καινής Διαθήκης και ποιο το αντικείμενο της αποκάλυψης. Ενώ δεν έχει ειπωθεί ποτέ κάτι σχετικό από κάποιον πατέρα της εκκλησίας, ορθόδοξο τουλάχιστον, ή από κάποια σύνοδο, οικουμενική ή τοπική, για το πώς λειτουργεί το Άγιο Πνεύμα και αν μπορεί ν’ αποκαλύψει αυτό ή εκείνο, και ποιες συνήθειες έχει.

Δεν ξέρω τί λέτε εσείς για την άποψη του Σιαμάκη αλλά εγώ θα χαρακτηρίσω ότι η τόλμη του έχει ξεπεράσει τα όρια που χωρίζουν την ορθοδοξία από την αίρεση. Και οι πράξεις του και τα λόγια του μέχρι σήμερα απλώς παρουσίασαν την αναμενόμενη και προοδευτική κατάντια και τύφλωση και αποτελούν το αποτέλεσμα που θα περίμενε κανείς από ένα τέτοιο τολμητία που δεν διστάζει να καθορίσει ποια είναι τα όρια του Αγίου Πνεύματος.

Θέλω να ρωτήσω τον Σιαμάκη:

Δηλαδή οι απόστολοι και ευαγγελιστές που συνέγραψαν θεοπνεύστως τα βιβλία της Καινής Διαθήκης ήταν κατώτεροι των προφητών της Παλαιάς οι οποίοι όχι μόνο προφήτευαν αλλά δέχονταν και αποκαλύψεις όπως οι Μωυσής (η δημιουργία του κόσμου, Γεν κεφ. 1-2), Ιεζεκιήλ (Ιεζ κεφ. 1) και Δανιήλ (Δα κεφ. 7 και 9-12); Ή δεν μπορούσε το Πνεύμα το Άγιο να δώσει στους αποστόλους πληροφορίες του παρελθόντος που δεν έδωσε στους συγγραφείς της Παλαιάς μόνο και μόνο για να δείξει την αυθεντία και τη θεοπνευστία των αποστόλων; Και πως είναι δυνατόν να μπορούν οι Πέτρος (Β΄ Πε κεφ. 3), Παύλος (Α΄ Θε κεφ. 4 και Β΄ Θε κεφ. 2) και Ιωάννης (όλο το βιβλίο της Αποκάλυψης) να δέχονται σημαντικές αποκαλύψεις για την Δευτέρα Παρουσία και γενικά για το μέλλον και τα έσχατα, και δεν μπορούν να δέχονται αποκαλύψεις που αφορούν το παρελθόν όπως ένα όνομα ή μια προφητεία που δεν καταγράφτηκε στη Παλαιά Διαθήκη;

Τώρα θυμάμαι από τα νεανικά μου χρόνια ακόμη, ότι ο Σιαμάκης είχε υιοθετήσει και υποστήριζε με όλη του τη δύναμη την άποψη ότι οι ιστορικές διηγήσεις της Γραφής δεν περιέχουν αποκαλύψεις αλλά πάντα υπάρχει η κατάθεση κάποιου αυτόπτη μάρτυρα. Μα η δημιουργία του κόσμου που καταγράφει ο Μωυσής δεν είναι αποκάλυψη; Μήπως ο Μωυσής ήταν αυτόπτης στη δημιουργία; Ή μήπως ο Λουκάς ή κάποιος άλλος απ’ τους μαθητές του Χριστού ήταν αυτόπτης όταν κατά την γεμάτη ψυχική πίεση και αγωνία θανάτου προσευχή Του στον κήπο της Γεθσημανή έπεφταν απ’ το μέτωπό Του σταγόνες ιδρώτα οι οποίες ήταν στην ουσία θρόμβοι αἵματος (Λκ 22:44); Ποιος το είπε αυτό στον Λουκά για να το γράψει;

Γενικά ισχύει το παρακάτω αξίωμα που έχει ειπωθεί από τον απόστολο Πέτρο:

τοῦτο πρῶτον γινώσκοντες, ὅτι πᾶσα προφητεία γραφῆς ἰδίας ἐπιλύσεως οὐ γίνεται. οὐ γὰρ θελήματι ἀνθρώπου ἠνέχθη ποτὲ προφητεία, ἀλλ᾿ ὑπὸ Πνεύματος ῾Αγίου φερόμενοι ἐλάλησαν ἅγιοι Θεοῦ ἄνθρωποι. (2 Πε 20:21)

Σε τί διαφέρει η προφητεία από την αποκάλυψη; Σε τίποτα, αφού η προφητεία καθώς και η εξήγησή της είναι αποκαλυπτικά λόγια. Και δεν υπάρχει καμιά διάκριση ανάμεσα στις αποκαλύψεις, είτε αυτές αναφέρονται στα έσχατα, είτε στο προσεχές μέλλον, είτε στο παρελθόν. Και στο απώτατο, ανεξιχνίαστο στον άνθρωπο παρελθόν και πριν την δημιουργία του κόσμου ανήκει και το γεγονός της γέννησης του Υιού από τον Πατέρα, σύμφωνα με το διάσημο ψαλμικό χωρίο «υἱός μου εἶ σύ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε» (Ψα 2:7). Ποιος το είπε αυτό στον ψαλμωδό Δαβίδ για να το γράψει; Το Πνεύμα του Θεού φυσικά. Και με το ίδιο Πνεύμα θα γράψουν αργότερα και οι μαθητές και απόστολοι ότι ο Υιός υπάρχει προ καταβολής κόσμου (Ιω 1:1-3/17:24, Πρξ 13:33, Εβ 1:5/5:5/9:26, Α΄ Πε 1:20). Η όλη Βίβλος αποτελεί μια αποκάλυψη διότι είναι λόγια Θεού, Αγίου Πνεύματος, που μεταφέρθηκαν με ανθρώπινα χέρια. Θυμίζω τα λόγια του Στέφανου και του Παύλου:

οἵτινες ἐλάβετε τὸν νόμον εἰς διαταγὰς ἀγγέλων, καὶ οὐκ ἐφυλάξατε. (Πρξ 7:53)

Τί οὖν ὁ νόμος; τῶν παραβάσεων χάριν προσετέθη, ἄχρις οὗ ἔλθῃ τὸ σπέρμα ᾧ ἐπήγγελται, διαταγεὶς δι᾽ ἀγγέλων ἐν χειρὶ μεσίτου. (Γα 3:19)

Βλέπουμε ότι και οι δύο, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο σύμφωνα με το ίδιο προφητικό ή αποκαλυπτικό χάρισμα του Πνεύματος, χρησιμοποιούν τον ίδιο όρο για να περιγράψουν την προέλευση του μωσαϊκού νόμου, διαταγές αγγέλων ή μέσω αγγέλων. Αυτό σημαίνει ότι οι διαταγές αυτές ήρθαν κατευθείαν από τον Κύριο του ουρανού και της γης. Και ο μεσίτης στο χωρίου του Παύλου είναι, φυσικά, ο άνθρωπος Μωυσής, που παρέλαβε τον νόμο στο ψηλό σημείο του όρους Σινά απ’ τον ίδιο τον Θεό (Έξ 31:18/34:1). Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πόσο ανώτερος του μωσαϊκού νόμου είναι ο νόμος της Καινής Διαθήκης που έφερε στη γη ο μεσίτης Υιός του Θεού, ο Κύριος Ιησούς Χριστός.

Αποκάλυψη λοιπόν είναι το όνομα Ιαννής στον Παύλο. Και το θαυμάσιό της δεν διαφέρει σε μέγεθος και σε βαρύτητα από την αποκάλυψη που παίρνει ο ίδιος απόστολος όταν μιλάει στην Β΄ Θεσσαλονικείς, κεφ. 2, για τον άνθρωπο μιας άλλης αποστασίας, μελλούσης κι έσχατης. Και δεν μας επιτρέπεται να μιλάμε για συνήθεια ή μη συνήθεια του Πνεύματος και του Θεού γενικότερα. Το Πνεύμα αποκαλύπτει όταν θέλει κι ό,τι θέλει και δεν ρωτάει κανέναν άνθρωπο και άγγελο. Και δεν μπορούμε να μιλάμε για συνήθεια του Αγίου Πνεύματος. Μπορούμε μόνο να μιλάμε και να εξάγουμε θεολογικά αξιώματα που είναι απαραβίαστα και χωρίς εξαιρέσεις όπως ακριβώς είναι και τα δόγματα. Και όλα αυτά βγαίνουν από τη Γραφή. Ένα τέτοιο θεολογικό αξίωμα είναι ότι το Πνεύμα δεν φωτίζει ποτέ ανθρώπους αμαρτωλούς παρά μόνο για τη μετάνοιά τους. Τους πωρωμένους όμως που έχουν αλαζονική και αθεράπευτη άνοια σαν τον Σιαμάκη, δεν φωτίζει το Πνεύμα ποτέ. Απεναντίας, αυτούς τους τυφλώνει περισσότερο, όπως είδαμε ότι έκανε στον φαραώ.

Μόνο για την παραπάνω θεολογία του Σιαμάκη που είναι σοβαρό δογματικό λάθος τον χαρακτηρίζω ως κακόδοξο. Κι εφόσον όλο το σκεπτικό του είναι λάθος, ας έρθουμε να δούμε σε ποια άλλα λάθη οδηγείται για να φτάσει στ’ όνομα του Ιαννή.

[Στη συνέχεια που έχω βάλει σε επόμενη σελίδα λόγω έκτασης, θα δούμε τα περαιτέρω λάθη του Σιαμάκη πάνω στο θέμα, την ερμηνεία που προτείνω με αρκετά σχόλια, την ερμηνεία του Χρυσοστόμου, και τέλος την μεγάλη γκάφα του Σιαμάκη στη νέα του έκδοση.]