Θεσσαλονίκη  24-10-2020

Είναι γνωστή η περικοπή της Αποκάλυψης του Ιωάννη που μιλάει για το θηρίο με τα 7 κεφάλια και τα 10 κέρατα, καθώς και για το περίφημο χάραγμα, 666 (Απ κεφ. 13)! Ξεκινήσαμε μια έρευνα γύρω απ’ την Αποκάλυψη μήπως και μπορέσουμε να ρίξουμε περισσότερο φως στα θέματα αυτά ανατρέχοντας τόσο στους πατέρες, όσο και στην ιστορία των διωγμών των χριστιανών που αντιστοιχούν στους ρωμαϊκούς χρόνους.

Κι ενώ η ταυτότητα του θηρίου δίνεται σ’ επόμενη περικοπή της Αποκάλυψης μέσω του αγγέλου που το ερμηνεύει στον Ιωάννη (πρόκειται για έναν ρωμαίο αυτοκράτορα και τους άλλους αυτοκράτορες που δίωξαν τους χριστιανούς, Απ 17,7-14), παραμένει άλυτο το αίνιγμα του αριθμού του θηρίου, του 666, καθώς δόθηκαν διαφορετικές λύσεις του απ’ τους πατέρες. Εμάς όμως, δεν μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα ο αριθμός 666 – του οποίου η διαλεύκανση θεωρούμε ότι δεν είναι και τόσο απαραίτητη στους χριστιανούς, και για τον οποίο αριθμό θα κάνουμε μια απόπειρα σε άλλη σελίδα μας στη συνέχεια της ίδιας ενότητας –, αλλά περισσότερο μας ενδιαφέρει το 2ο θηρίο, ο ψευδοπροφήτης (Απ 19,20), που είναι αυτός που προβάλλει το θηρίο και την εικόνα του.

Έτσι, ενώ ο Θεός στο θεόπνευστο βιβλίο της Αποκάλυψής Του μας δίνει την ερμηνεία του θηρίου (κεφ. 17) που αφορά τους άρχοντες που στάθηκαν βάναυσοι εχθροί των χριστιανών και τους κήρυξαν έναν ανηλεή πόλεμο χύνοντας άφθονο αίμα μαρτύρων, δεν μας δίνει την ερμηνεία του ψευδοπροφήτη! Γνωρίζουμε όμως από άλλες περικοπές της Γραφής, τόσο στην Παλαιά όσο και στην Καινή Διαθήκη, ότι ως ψευδοπροφήτης χαρακτηρίζεται εκείνος ο εχθρός που δεν στέκεται φανερά απ’ την μεριά των εχθρών της πίστεως (όπως οι διώκτες αυτοκράτορες που αναφέραμε), αλλά στέκεται στην μεριά του λαού του Θεού, είναι καμουφλαρισμένος για να μην φαίνεται, παριστάνει σημαίνον πρόσωπο της εκκλησίας του Θεού (είτε ως εκκλησία λογαριάζονταν κάποτε ο αρχαίος Ισραήλ, είτε σήμερα η εκκλησία των χριστιανών), αλλά στην πραγματικότητα λειτουργεί πονηρά, ύπουλα και προδοτικά! Αυτές είναι οι ιδιότητες του ψευδοπροφήτη!

Παρόμοια και στην Αποκάλυψη ο ψευδοπροφήτης παριστάνεται ως το 2ο θηρίο που έχει 2 κέρατα ὅμοια ἀρνίῳ και ποιεῖ σημεῖα μεγάλα καὶ πλανᾷ τοὺς κατοικοῦντας ἐπὶ τῆς γῆς διὰ τὰ σημεῖα ἃ ἐδόθη αὐτῷ (Απ 13,11-14). Η μερική εμφάνισή του ως αρνίο, και η πλάνη (παραπλάνηση) που κάνει μέσω των σημείων, μας βεβαιώνουν ότι πρόκειται για κάποιον που προέρχεται μέσα απ’ τον λαό του Θεού και προσποιείται! Στην περικοπή αυτή δεν χρησιμοποιεί ο Ιωάννης την λέξη ψευδοπροφήτης, αλλά την χρησιμοποιεί προς το τέλος της Αποκάλυψης, όταν ο Θεός ρίχνει και αυτόν και το θηρίο (το 1ο) στην λίμνη με το πυρ και το θειάφι (Απ 19,20 & 20,10)! 

Στην έρευνά μας λοιπόν γύρω απ’ τα παραπάνω θέματα θα μας απασχολήσει περισσότερο το θέμα του ψευδοπροφήτη, για τον οποίο βρήκαμε λίγες σχετικές πληροφορίες απ’ τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς, αρχαίους και νεότερους, οι οποίοι έριξαν το βάρος στην ερμηνεία του θηρίου και του αριθμού του (666).

Στην έρευνα όμως αυτή εμπλέκονται και άλλα πολλά θέματα ανάμεσα, κι έτσι αποδείχθηκε αρκετά μεγάλη, τόσο μεγάλη ώστε δεν μπορέσαμε να την ολοκληρώσουμε, ακόμα τουλάχιστον. Αναγκαστήκαμε λοιπόν και την «σπάσαμε» σε αρκετά μέρη, τα οποία ενώ κατ’ ουσίαν αποτελούν συνέχειες, μπορούν όμως να διαβαστούν και ως αυτοτελή μέρη. Και πρώτα ο Θεός αν θέλει, σύντομα θα την ολοκληρώσουμε.   

            Ο μικρός Ταρσίζιος

Βρισκόμαστε κάπου στον 3ο αι. μ.Χ. στη Ρώμη, όταν οι διωγμοί των χριστιανών δίνουν και παίρνουν. Ακόμη και οι δρόμοι γίνονται επικίνδυνοι από τους ειδωλολάτρες, που όταν υποπτεύονται κάποιον διαβάτη για χριστιανό, τον σταματάνε και του κάνουν ανάκριση. Κι αν βεβαιωθούν ότι είναι χριστιανός, του ρίχνονται όπως οι λύκοι στο ανυπεράσπιστο ελάφι.

Ο μικρός Ταρσίζιος βρίσκεται στο δρόμο και μεταφέρει σε δοχείο την Θεία Ευχαριστία σκεπασμένη καλά για να μην φαίνεται, για να κοινωνήσουν οι χριστιανοί που λόγω αρρώστιας ή φυλακής δεν παρευρέθηκαν στην εκκλησία και στην Θεία Λειτουργία της που μόλις είχε τελειώσει.

Όλα γίνονται στα κρυφά, για να μην δώσουν οι χριστιανοί στόχο στους πατροπαράδοτους και φανατικούς ειδωλολάτρες που εξαιτίας του φθόνου τους έχουν μετατραπεί σε κυνηγούς των χριστιανών. Αλλά το κυριακάτικο μάζεμα των χριστιανών, δηλ. η εκκλησία, συνεχίζεται και λειτουργεί με απόλυτη ευλάβεια. Μιλάμε για χριστιανούς που πιστεύουν ειλικρινά και δυνατά, αφού αυτοί διώκονται, φυλακίζονται, μαστιγώνονται, χάνουν αγαπημένα πρόσωπα, αλλά επιμένουν να πιστεύουν στον σταυρωμένο Χριστό! Έτσι ο μικρός Ταρσίζιος βρίσκεται στο δρόμο εκτελώντας ιερή αποστολή!

Τον σταματάει όμως μια παρέα ειδωλολατρών που υποπτεύθηκε κάτι απ’ τον ευλαβικό τρόπο με τον οποίο το παιδί μεταφέρει κάτι. Σίγουρα είναι κάποιο δοχείο με ιερό περιεχόμενο, σκεπασμένο. Το ρωτούν καταρχήν τί μεταφέρει, αλλά το παιδί δεν μπορεί να πει ψέματα (!) και δεν απαντάει. Αυτοί έχουν πλέον καταλάβει ότι εδώ κάτι χριστιανικό παίζεται, και ζορίζουν το παιδί να τους αποκαλύψει το κρυμμένο αντικείμενο. Το παιδί σφίγγοντας περισσότερο το δοχείο με την Θεία Ευχαριστία προσπαθεί ν’ απομακρυνθεί, αλλ’ αυτοί είναι πολλοί κι έχουν ήδη περικυκλώσει το παιδί, και το πιάνουν. Το παιδί προσπαθεί να ξεφύγει με τα χέρια του δεμένα γύρω απ’ την Θεία Ευχαριστία, αλλά μάταια! Πιο δυνατοί απ’ το παιδί, ανακαλύπτουν το κρυφό περιεχόμενο του δοχείου κι επιβεβαιώνονται οι υποψίες τους για την χριστιανική προέλευσή του. Επειδή το παιδί αγωνίζεται ακόμα να πάρει το δοχείο και να ξεφύγει, τότε αυτοί φανερώνουν όλο τον φθόνο και την μανία τους σαν άγρια θηρία εναντίον του χριστιανού παιδιού, τ’ οποίο έτσι πέφτει θύμα άγριου ξυλοδαρμού! Κι αφού τα θηρία ξεσπάσουν την μανία τους στο ανυπεράσπιστο θήραμά τους, φεύγουν, αφήνοντας το παιδί να κείτεται στο δρόμο νεκρό! 

Η ιστορία βέβαια δεν μας παραδίδεται με τόσες λεπτομέρειες, αλλ’ είναι ευνόητο νομίζω ότι έγινε κάπως έτσι, διότι αυτά που μας παραδίδονται είναι μερικοί στίχοι του πάπα Δάμασου (4ος αι.) που έγραψε σαν επίγραμμα στον τάφο του μικρού Ταρσίζιου, στις κατακόμβες του αγίου Καλλίστου στη Ρώμη.

Οι στίχοι αυτοί λένε:

«Ο Ταρσίζιος, που μεταφέρει το Ευλογημένο Μυστήριο, δέχτηκε επίθεση από έναν ειδωλολατρικό όχλο και υπέφερε τον θάνατο, παρά να δώσει το Ιερό Σώμα [του Χριστού] στα οργισμένα σκυλιά.».

Βλέπε και την ψηφιακή αγγλική Καθολική Εγκυκλοπαίδεια,

https://www.newadvent.org/cathen/14461a.htm .

Βασιζόμενο στους στίχους του πάπα Δάμασου, έγραψε ο ορθόδοξος υμνογράφος το απολυτίκιο του μικρού αγίου και μάρτυρα:  

«Θείω έρωτι εμπεπλησμένος, δώρα τίμια εν κόλποις φέρων, το θανείν υπέρ τούτων αιρούμενος, και ανόμοις μη προδώσας τον Κύριον, ανεδείχθης μαρτύρων το καύχημα, ω Ταρσίζιε, …»

Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/1415 .

Δεν χρειάζεται να πούμε τί απέγινε τότε η Θεία Ευχαριστία, ούτε χρειάζεται ν’ ανατρέξουμε σε βιαιότητες και βιαιοπραγίες εις βάρος των χριστιανών ακόμα και την ώρα που έκαναν την Θεία Λειτουργία, ούτε να μιλήσουμε για τις σφαγές και τις καταστροφές που προξένησαν οι τούρκοι σε χριστιανικούς ναούς [καθ’ όλη την περίοδο της τουρκοκρατίας, ειδικά όμως στην αρχή των κατακτήσεών τους όταν η μανία τους ήταν στο μέγιστο (άλωση Κων/πολης 1453, Μικρασιατική καταστροφή 1922] και για την βεβήλωση (όπως νόμιζαν αυτοί) που έκαναν στα ιερά των χριστιανών. Γενικά δεν χρειάζεται να μιλήσουμε για τέτοιες βεβηλώσεις, διότι ο Θεός γνωρίζει τους εχθρούς του κι έχει τους λόγους Του να τους επιτρέπει σε τέτοιες βιαιότητες που μόνο φθονερή μανία, άσπονδο μίσος, βάρβαρο και βίαιο χαρακτήρα δείχνουν, και καθόλου ανθρώπινο πολιτισμό. Είναι γνωστή εξάλλου η καταστροφή του Ναού απ’ τον Ναβουχοδονόσορα και η ερήμωση της αγίας πόλης του Θεού, της Ιερουσαλήμ, που έγιναν το 586 π.Χ., και που επέτρεψε ο Θεός όχι μόνο να γίνουν, αλλά και να παραμείνουν, επί 50 περίπου χρόνια η μεν Ιερουσαλήμ ερημωμένη, ο δε Ναός άλλα 20 χρόνια (συνολικά 70) ερειπωμένος! Κι αυτό ως τιμωρία και μάθημα για τους ασεβείς εβραίους που ήταν ο περιούσιος λαός του Θεού! Γι αυτό και δεν ενόχλησαν τον Θεό εκείνες οι καταστροφές. 

Κι όπως τότε εκείνο που ενόχλησε τον Θεό ήταν η εκ μέρους του αρχαίου Ισραήλ παρακοή των εντολών Του, έτσι και στην χριστιανική εποχή η πραγματική βεβήλωση είναι η εκ μέρους των χριστιανών, λαού και κλήρου, υποκρισία, ασυδοσία και ασέβεια. Γι αυτό και ο απ. Πέτρος προειδοποιεί του χριστιανούς:

«ὅτι ὁ καιρὸς τοῦ ἄρξασθαι τὸ κρῖμα ἀπὸ τοῦ οἴκου τοῦ Θεοῦ· εἰ δὲ πρῶτον ἀφ᾽ ἡμῶν, τί τὸ τέλος τῶν ἀπειθούντων τῷ τοῦ Θεοῦ εὐαγγελίῳ;», Α΄ Πε 4,17.

Έτσι, όταν η εκκλησία δηλ. οι χριστιανοί δέχονται βιαιότητες εκ μέρους των οποιωνδήποτε εχθρών της πίστεως, τότε τ’ όνομα του Θεού δοξάζεται γιατί οι χριστιανοί υπομένουν, υποφέρουν και διώκονται στ’ όνομά Του, όπως διώχθηκε και ο ίδιος, δίνοντας μάλιστα πρώτος το παράδειγμα αλλά και την προειδοποίηση στους μαθητές Του:

«μνημονεύετε τοῦ λόγου οὗ ἐγὼ εἶπον ὑμῖν· οὐκ ἔστι δοῦλος μείζων τοῦ κυρίου αὐτοῦ. εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν, καὶ ὑμᾶς διώξουσιν·», Ιω 15,20.

Αν λοιπόν ο Χριστός διώχτηκε, τότε και το Σώμα Του που είναι η εκκλησία, επόμενα θα διωχτεί προς δόξα του Θεού! Απεναντίας, όταν οι άνθρωποι του Θεού παραφέρονται και φημίζονται γι αδικίες, πορνείες και διάλυση οικογενειών, τότε τ’ όνομα του Θεού δυσφημείται. Έτσι έγινε και με τους εβραίους τότε, γι αυτό και ο Θεός απευθυνόμενος στον λαό Του μέσω των προφητών Του καταγγέλλει:

«τάδε λέγει κύριος δι' ὑμᾶς διὰ παντὸς τὸ ὄνομά μου βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσιν», Ησαΐας 52,5.

«καὶ ἐπεστρέψατε καὶ ἐβεβηλώσατε τὸ ὄνομά μου», Ιερεμίας 41,16.

«εἰς τὰ ἔθνη οὗ εἰσήλθοσαν ἐκεῖ καὶ ἐβεβήλωσαν τὸ ὄνομά μου τὸ ἅγιον ἐν τῷ λέγεσθαι αὐτούς λαὸς κυρίου», Ιεζεκιήλ 36,20.

Να λοιπόν πως βεβηλώνεται τ’ όνομα του Θεού! Όχι απ’ τους εχθρούς, διότι αυτοί δεν μπορούν να το βεβηλώσουν, αλλ’ απ’ τον λαό του Θεού. Αν λοιπόν σήμερα ο λαός του Θεού είμαστε οι χριστιανοί, ας προσέξουμε κλήρος και λαός, να μην βεβηλώνουμε τ’ όνομά Του!

Το εκπληκτικό συμπέρασμα απ’ την ιστορία του Ταρσίζιου, αλλά και απ’ άλλες ιστορίες μαρτύρων, είναι ότι ακόμα και μέσα στις περιόδους όπου βράζουν οι διωγμοί, η εκκλησία συνεχίζει να λειτουργεί! Προβάλλονται έτσι τα ερωτήματα:

Και πώς θα μπορούσε η εκκλησία να σταματήσει να λειτουργεί, όταν ξέρει ότι σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου της είναι ακατάλυτη στους αιώνες (Μθ 16,18);

Και ποιος εκκλησιαστικός άρχοντας έχει δικαίωμα να σταματήσει την λειτουργία της εκκλησίας, όταν οι χριστιανοί γνωρίζουν ότι η εκκλησία είναι το σώμα του Χριστού (Α΄ Κο 12,27), το σώμα που αντιπροσωπεύει την αγάπη κι ενότητα μεταξύ των χριστιανών που αισθάνονται αδερφοί μεταξύ τους, ώστε όταν πάσχει και ξεφτελίζεται ο ένας, να συμπάσχουν μαζί του όλοι, κι όταν δοξάζεται ο ένας να χαίρονται μαζί του όλοι (Α΄Κο 12,24-27), και όπου το κάθε μέλος του σώματος αυτού δίνει την ζωή του για τους άλλους, κατά μίμηση του Χριστού που ίδρυσε αυτό το σώμα και το σφράγισε με το αίμα του (Ρω 16,4, Α΄ Πε 2,21);

Το θεολογικό αξίωμα της χριστιανικής πίστης που χαρακτηρίζεται ως δόγμα μας λέει:

Η εκκλησία υπάρχει γιατί θεμελιώθηκε πάνω στην σταυρική θυσία του Χριστού και στην Ανάστασή Του! Και αυτή η θυσία του Χριστού γίνεται πραγματικότητα ορατή και χειροπιαστή κάθε φορά που τελείται η Θεία Λειτουργία των χριστιανών, και είναι η Θεία Ευχαριστία, την οποία παρέδωσε μ’ εντολή πάλι ο ίδιος ο Κύριος!

Τα ερωτήματα συνεχίζονται:

Αν λοιπόν ο μικρός Ταρσίζιος θυσιάστηκε για την  Θεία Ευχαριστία, πώς εμείς θα σταματήσουμε το μυστήριο αυτό που είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού; Με ποια δικαιολογία; Ότι θέλουμε να προστατέψουμε την υγεία μας και την υγεία των άλλων;

Αν βάλουμε σε μια ζυγαριά την θυσία του Ταρσίζιου απ’ την μια, και απ’ την άλλη την ζωή μας και την υγεία μας, ποιο σκέλος της ζυγαριάς λέτε να βαραίνει περισσότερο στα μάτια του Θεού;

Κι αν υποτεθεί ότι κάποιος θ’ αρρωστήσει επειδή κοινώνησε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, και πεθάνει εξ αιτίας αυτού, δεν θα λογαριαστεί ως μάρτυρας; Έτσι δεν λογαριάστηκε και ο μικρός Ταρσίζιος;

Ο επίσκοπος Ιωήλ Εδέσσης στην περίοδο εν μέσω κωρονοϊού, μας διαβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης ασθενειών μέσω της Θείας Ευχαριστίας, αλλά την ίδια στιγμή έχει τις εκκλησίες του κλειστές!! Επιπλέον λέει:

«Δὲν ἀποδεχόμαστε ὅμως τὴν αἰτιολόγηση τῆς Πολιτείας, ὅτι ὑπάρχει κίνδυνος μετάδοσης τῆς ἀσθένειας μέσῳ τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἐν αὐτῇ ἱερουργουμένων μυστηρίων. Ἤδη ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ. Ιερώνυμος καὶ ἡ Ἱερὰ Σύνοδος ἔστειλαν ἐπιστολὴ στὴν Ὑπουργὸ Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων καὶ τὸν Γενικὸ Γραμματέα Θρησκευμάτων ἀναφορικὰ μὲ αὐτὸ τὸ θέμα καὶ βάζουν τὰ πράγματα στὴν θέση τους.»!! Βλέπε και την σελίδα,

https://www.imkythiron.gr/index.php/eidiseis/teleftaia-nea/5449-tou-sev-mitropolitou-edessis-k-ioil-gia-tin-theia-koinonia-k-lp

Όλες αυτές οι ενέργειες των εκκλησιαστικών αρχόντων γίνονται την ώρα που οι ίδιοι τους με απόφασή τους έχουν τις εκκλησίες κλειστές!!

Αναρωτιόμαστε λοιπόν:

Μ’ αυτά οι επίσκοποι τί θέλουν να δείξουν; Υπακοή στην Πολιτεία; Δεν διάβασαν την Καινή Διαθήκη που λέει για τους αποστόλους όταν διατάχθηκαν απ’ τους φαρισαίους να σταματήσουν να κηρύττουν, εκείνοι απάντησαν: «πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἢ ἀνθρώποις. (Πρξ 5,29)»;    

Μήπως φοβούνται ότι αν ανοίξουν τις εκκλησίες θα έρθει η αστυνομία και θα τις κλείσει με λουκέτο; Κι αν ισχύει αυτό, γιατί δεν το αφήνουν να γίνει ώστε να φανεί ότι οι χριστιανοί διώκονται απ’ την Πολιτεία, όπως διώκονταν και τότε; Ή μήπως η Πολιτεία τότε θα δικαιολογηθεί ότι δεν διώκει αποκλειστικά τους χριστιανούς όπως στους πρώτους αιώνες, αλλά βάζει λουκέτο σε κάθε είδους θρησκευτική σύναξη, και άρα δεν τα βάζει ειδικά με τους χριστιανούς, αλλ’ απλώς καταπατάει το δικαίωμα της ανεξιθρησκείας που ίσχυε εδώ και 17 αιώνες;

Αλλά κι έτσι ακόμα, με την οποιαδήποτε δικαιολογία της Πολιτείας, υψώνονται κι άλλα ερωτήματα:

Δεν ξέρουν οι επίσκοποι ότι η Θεία Λειτουργία μπορεί να γίνει κι έξω σε ανοιχτό χώρο, σε πλατεία ή σε πάρκο, όπως γίνεται με το «Χριστός Ανέστη» το Πάσχα;

Δεν ξέρουν ότι η Θεία Λειτουργία μπορεί να γίνει κι έξω σ’ έκτακτες περιπτώσεις π.χ. σεισμού, και να κρατήσει 10-15 λεπτά (αν έχει κρύο) με λίγες προσευχές και λίγους ύμνους και την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας (που είναι το κέντρο και ο σκοπός της λατρείας), και απόλυση;

[Έτσι στο ύπαιθρο και κάτω απ’ τα δέντρα τελούσε ο αείμνηστος Αυγουστίνος Καντιώτης, κάποτε επίσκοπος Φλωρίνης, την Θεία Λειτουργία όταν ήμασταν νεαροί στις κατασκηνώσεις του!]

Φυσικά και τα ξέρουν αυτά οι επίσκοποι! Όλα λοιπόν μπορούν να γίνουν και μάλιστα κρατώντας τα μέτρα ασφαλείας των 1,5-2 μέτρων συν την μάσκα. Κι όποιος χριστιανός φοβάται ότι μπορεί να κολλήσει ασθένεια απ’ το κουτάλι του παπά, ας μην κοινωνήσει. Τουλάχιστον θα ξέρει ότι η εκκλησία υπάρχει και συνεχίζει να λειτουργεί, εκτελώντας αδιάκοπα την εντολή του ιδρυτή της Ιησού Χριστού που είπε:

«λάβετε φάγετε· τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον· τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν. 25 ὡσαύτως καὶ τὸ ποτήριον μετὰ τὸ δειπνῆσαι λέγων· τοῦτο τὸ ποτήριον ἡ καινὴ διαθήκη ἐστὶν ἐν τῷ ἐμῷ αἵματι· τοῦτο ποιεῖτε, ὁσάκις ἂν πίνητε, εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν.», Λκ 22,19, Α΄ Κο 11,24-25.

Και τα λόγια του Παύλου έρχονται να μας θυμίσουν πόσο σπουδαία είναι για τους χριστιανούς η Θεία Κοινωνία:

«ὁσάκις γὰρ ἂν ἐσθίητε τὸν ἄρτον τοῦτον καὶ τὸ ποτήριον τοῦτο πίνητε, τὸν θάνατον τοῦ Κυρίου καταγγέλλετε, ἄχρις οὗ ἂν ἔλθῃ.», Α΄ Κο 11,26.

Όποιος λοιπόν πιστεύει στον σταυρικό θάνατο του Χριστού που έγινε υπέρ των αμαρτιών μας, και περιμένει την ανάσταση των νεκρών που θα έρθει μαζί με την Δεύτερη Παρουσία Του, αυτός πρέπει και να κοινωνεί το Σώμα και το Αίμα του Χριστού δείχνοντας έτσι την ειλικρινή ομολογία του. Κι αν κρατάει την ζωή του καθαρή από αδικίες και σαρκικά αμαρτήματα, αυτός φαντάζομαι ότι είναι έτοιμος και να πεθάνει για τον Χριστό. Και τότε δεν θα φοβάται από ασθένειες, ούτε από κάτι άλλο, όπως ο μικρός Ταρσίζιος!

Κι έτσι, αυτός που φοβήθηκε κάποτε να κοινωνήσει, θα έρθει η ώρα που θα καταλάβει ότι ο εαυτός του ήταν που δείλιασε, κι όχι η εκκλησία! 

Είναι σίγουρο και χωρίς καμιά αμφιβολία, ότι οι επίσκοποι γνωρίζουν όλα τα θεολογικά και δογματικά σημεία που αναφέραμε παραπάνω για την Θεία Λειτουργία και Θεία Ευχαριστία. Είναι άλλωστε πολύ απλά για κάποιον που έχει διαβάσει την Καινή Διαθήκη, έστω μια φορά!  

  Γεγονός είναι πάντως, ότι οι εκκλησιαστικοί άρχοντες έβγαλαν την εντολή για το κλείσιμο των εκκλησιών (που κράτησε 2 μήνες) με την «χρυσή βούλα» της Ιεράς Συνόδου στις 1-4-2020! Μεγάλο μέρος αυτής της εγκυκλίου της Ιεράς Συνόδου υπάρχει στην σελίδα,

https://www.thetoc.gr/koinwnia/article/i-iera-sunodos-gia-to-kleisimo-ton-ekklision-i-apofasi-mas-ponese-dunata-kai-sunexizei-na-mas-pona/ .

Παραθέτουμε μεταφρασμένους μερικούς στίχους των Πράξεων των Αποστόλων σχετικές με το θέμα:

«προσκαλεσάμενοι τοὺς ἀποστόλους δείραντες παρήγγειλαν μὴ λαλεῖν ἐπὶ τῷ ὀνόματι τοῦ Ἰησοῦ, καὶ ἀπέλυσαν αὐτοὺς. 41 οἱ μὲν οὖν ἐπορεύοντο χαίροντες ἀπὸ προσώπου τοῦ συνεδρίου, ὅτι ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ κατηξιώθησαν ἀτιμασθῆναι· 42 πᾶσάν τε ἡμέραν ἐν τῷ ἱερῷ καὶ κατ' οἶκον οὐκ ἐπαύοντο διδάσκοντες καὶ εὐαγγελιζόμενοι Ἰησοῦν τὸν Χριστόν.», Πρξ 5,40-42.

Την  σύγκριση των αποστόλων με τους σημερινούς εκκλησιαστικούς άρχοντες, την αφήνουμε στους αναγνώστες!

Πώς ορθοτομούν την αλήθεια οι πατέρες και οι Σύνοδοι

Οι 2 πρώτες Οικ. Σύνοδοι, που έγιναν η 1η στη Νίκαια (325) και η 2η στην Κων/πολη (381) μας έδωσαν το περίφημο και πολύ ωραία διατυπωμένο Σύμβολο της Πίστεως που στην γλώσσα των θεολόγων ονομάζεται Σύμβολο Νικαίας/Κωνσταντινουπόλεως. Αν το προσέξουμε, θα δούμε ότι το διατύπωσαν με πολύ μεγάλο σεβασμό στο κείμενο της Καινής Διαθήκης, και απέφυγαν κάθε ξένη προς αυτό λέξη, εκτός από μία, την λέξη ομοούσιος την οποία αναγκάστηκαν να εισάγουν γιατί, αφενός δεν υπήρχε την εποχή της συγγραφής της ΚΔ για να την χρησιμοποιήσουν οι ευαγγελιστές και απόστολοι, και αφετέρου για να δείξουν με τον καλύτερο τρόπο την ταυτότητα ουσίας μεταξύ Πατρός και Υιού.

            Αυτή η εποχή των 2 πρώτων Οικ. Συνόδων ή αλλιώς ο 4ος αιώνας, είναι η εποχή των μεγάλων αμφισβητήσεων κι αιρέσεων, γι αυτό και ο Μέγας Αθανάσιος (297-373) ο μεγάλος αυτός πατέρας και στύλος της Εκκλησίας που ήδη πρωταγωνίστησε στην Α΄ Οικ. Σύνοδο, παραδίδει το 367 για 1η φορά τον Κανόνα των γνησίων και θεόπνευστων βιβλίων της Αγίας Γραφής σε μια εγκύκλια επιστολή που είχε την συνήθεια να στέλνει σε όλες τις εκκλησίες κάθε χρόνο για τον προσδιορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα[1]. Έχουμε βέβαια τον πολύ νωρίτερο Κανόνα του Μελίτωνα Σάρδεων (μέσα του 2ου αι.), αλλά περιλαμβάνει μόνο τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, και διασώζεται απ’ τον Ευσέβιο Καισαρείας[2]. Στην Επιστολή του ο Μ. Αθανάσιος χαρακτηρίζει τα βιβλία της ΑΓ όχι μόνο ως θεόπνευστα (θεοπνεύστῳ γραφῇ και θεῖα εἶναι βιβλία), αλλά και ως πηγές για την σωτηρία (πηγαὶ τοῦ σωτηρίου), και ως τα μόνα που ευαγγελίζονται την ευσέβεια (ἐν τούτοις μόνοις τὸ τῆς εὐσεβείας διδασκαλεῖον εὐαγγελίζεται·).

            Γενικά τον 4ο αι. έχουμε μεγάλα πατερικά αναστήματα όπως ο Επιφάνειος Κύπρου (315-403), που έγραψε ειδικό σύγγραμμα εναντίον των αιρέσεων, και μνημονεύει την ασφάλεια των θεοπνεύστων λόγων της Αγίας Γραφής, λέγοντας:

«Προὔλαβε γὰρ ἡ θεία γνῶσις κηρύττουσα ἑαυτῆς τὴν ἀλήθειαν διὰ τὴν αὐτῆς πρόγνωσιν εἰς ἀσφάλειαν τῶν ἡμετέρων ψυχῶν, ἐπειδήπερ ᾔδει τοῦ Σαμοσατέως τὴν ἄνοιαν καὶ τῶν Ἀρειανῶν τὴν κακοδοξίαν καὶ τῶν Ἀνομοίων τὴν κακουργίαν καὶ τῶν Μανιχαίων τὴν πτῶσιν καὶ λοιπῶν αἱρέσεων τὴν κακομηχανίαν. καὶ διὰ τοῦτο περὶ ἑκάστης λέξεως ἀσφαλίζεται ἡμᾶς ὁ θεῖος λόγος·», Επιφάνειος Κύπρου, Πανάριον ή Κατά Αιρέσεων, PG 42, 21A-B.   

Βλέπουμε τον Επιφάνειο να δηλώνει ότι η θεία γνώση πρόλαβε και μας κήρυξε την αλήθεια για την ασφάλεια των ψυχών μας, αφού πρόβλεψε τις αιρέσεις, κι έτσι ο θείος λόγος με κάθε λέξη μας ασφάλισε!        

            Αλλά και νωρίτερα τον 3ο αι. έχουμε 2 γνωστές τοπικές Συνόδους, των οποίων οι αποφάσεις πάρθηκαν με αποκλειστική βάση την Αγία Γραφή:

Της Καρχηδόνας (ή Καρθαγένης, 256) επί του επισκόπου της Κυπριανού, όπου αποφασίστηκε ο αναβαπτισμός των αιρετικών[3]. Και της Αντιόχειας (268) που καταδίκασε την πλάνη του Παύλου Σαμοσατέα[4].

___________________

[1] Μέγας Αθανάσιος, ΛΘ΄ Εορταστική Επιστολή, PG 26,1436B-1440A.

[2] Ευσέβιος Καισαρείας, Εκκλησιαστική Ιστορία, Δ΄,26. Ο Ευσέβιος μιλάει για το βιβλίο Εκλογαί του Μελίτωνα που όμως δεν σώζεται, και στ’ οποίο περιέχεται ο εν λόγω Κανόνας.

[3]  Η Σύνοδος αυτή της Καρχηδόνας έβγαλε μόνο έναν Κανόνα [Πηδάλιο (2η έκδοση 1841, σελ. 212), Σύνταγμα Κανόνων Ράλλη & Ποτλή (1853, τόμ. 3ος, σελ. 2)].  

[4]  Ο Παύλος Σαμοσατέας διετέλεσε 10 έτη επίσκοπος Αντιόχειας και υπήρξε εκπρόσωπος του Δυναμικού Μοναρχιανισμού. Η αίρεση αυτή φρονούσε ότι ο Θεός είναι απόλυτη μονάδα, και ο Υιός και το Πνεύμα είναι απρόσωπες δυνάμεις ή ιδιότητες του Πατέρα. Έτσι ο Πατέρας είναι άκαρπος και άγονος, δηλ. χωρίς Υιό. Ο δε Ιησούς Χριστός ήταν άνθρωπος που γεννήθηκε με φυσικό τρόπο και στον οποίο ενοίκησε ο Λόγος του Θεού. Ο δε Λόγος του Θεού δεν ήταν διακεκριμένο πρόσωπο αλλά απρόσωπη δύναμη. Η Σύνοδος του 268 με 70 επισκόπους καθαίρεσε τον Παύλο Σαμοσατέα αλλά η βασίλισσα της Παλμύρας Ζηνοβία δεν δεχόταν την αλλαγή του επισκόπου στην Αντιόχεια, καλύπτοντας έτσι τον αιρετικό Παύλο. Έπρεπε να έρθει ο ρωμαίος αυτοκράτωρ Αυρηλιανός μετά από 4 έτη για να κατακτήσει την Συρία, σέρνοντας την Ζηνοβία δεμένη με χειροπέδες στη Ρώμη, και ν’ αποκαταστήσει την τάξη στην χριστιανική εκκλησία της Αντιόχειας! Ήταν η 1η φορά που μπλέχτηκε η Πολιτεία στα εκκλησιαστικά πράγματα, και μάλιστα με 2 εκατέρωθεν πλευρές. Ευτυχώς η θετική προς τους χριστιανούς πλευρά, ήταν η τελευταία! (Τα παραπάνω για την υπόθεση του Παύλου Σαμοσατέα είναι απ’ το βιβλίο του Κων/νου Σκουτέρη, καθ. Θεολογικής Σχολής Αθηνών, Ιστορία Δογμάτων, σελ. 470-472).  

_________________

Κι αν πάμε ακόμα νωρίτερα στον 2ο αι., θα δούμε με πόσο σεβασμό και μοναδική αυθεντία περιβάλλουν τις Γραφές οι 2 πρώτοι και μεγάλοι πατέρες και μάρτυρες – που καλούνται αποστολικοί αν και δεν πρόλαβαν να δουν τους αποστόλους –, ο Ιγνάτιος Αντιοχείας (μαρτύρησε το 110) και ο Πολύκαρπος Σμύρνης (μαρτύρησε το 157 ή 167):

«φοβοῦμαι μᾶλλον, ὡς ἔτι ὢν ἀναπάρτιστος· ἀλλ' ἡ προσευχὴ ὑμῶν εἰς θεόν με ἀπαρτίσει, ἵνα ἐν ᾧ κλήρῳ ἠλεήθην ἐπιτύχω, προσφυγὼν τῷ εὐαγγελίῳ ὡς σαρκὶ Ἰησοῦ καὶ τοῖς ἀποστόλοις, ὡς πρεσβυτερίῳ ἐκκλησίας. (700-701)… Ἐξαίρετον δέ τι ἔχει τὸ εὐαγγέλιον, τὴν παρουσίαν τοῦ σωτῆρος, κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὸ πάθος αὐτοῦ καὶ τὴν ἀνάστασιν. Oἱ γὰρ ἀγαπητοὶ προφῆται κατήγγειλαν εἰς αὐτόν· τὸ δὲ εὐαγγέλιον ἀπάρτισμά ἐστιν ἀφθαρσίας.», Ιγνάτιος, Επιστολή προς Φιλαδελφείς, PG 5, 705A.

Εδώ βλέπουμε τον Ιγνάτιο, εκτός του ότι δίνει για το Ευαγγέλιο τον ορισμό απάρτισμα αφθαρσίας, το θεωρεί επίσης ως σάρκα του Χριστού όπου πρέπει να προσφύγει για να επιτύχει ως επίσκοπος.

Αντιμετωπίζοντας του αιρετικούς Δοκήτες που φρονούσαν ότι ο Χριστός σταυρώθηκε και αναστήθηκε κατά δόκησιν (= έτσι νομίστηκε) και όχι πραγματικά, ο Ιγνάτιος τους χτυπάει με χωρία της Καινής Διαθήκης, και αφού τους χαρακτηρίζει θηρία ανθρωπόμορφα (709), μετά από λίγο λέει:

«Ὅν τινες ἀγνοοῦντες ἀρνοῦνται, μᾶλλον δὲ ἠρνήθησαν ὑπ' αὐτοῦ, ὄντες συνήγοροι τοῦ θανάτου μᾶλλον ἢ τῆς ἀληθεῖας· οὓς οὐκ ἔπεισαν αἱ προφητεῖαι οὐδὲ ὁ νόμος Mωσέως, ἀλλ' οὐδὲ μέχρι νῦν τὸ εὐαγγέλιον οὐδὲ τὰ ἡμέτερα τῶν κατ' ἄνδρα παθήματα.», Ιγνάτιος, Επιστολή προς Σμυρναίους, PG 5,712.

Εδώ ο Ιγνάτιος βλέπουμε ότι διακρίνει 3 βασικά συστατικά της πίστεως: τις προφητείες (για τον Χριστό), το νόμο του Μωυσή και το Ευαγγέλιο, εννοώντας φυσικά τις 2 Διαθήκες. Και τέλος φυσικά αναφέρει τα παθήματα των μαρτύρων για χάρη του Χριστού – όπως και ο ίδιος βαδίζει στο μαρτύριο γι αυτό και χρησιμοποιεί τη λέξη ἡμέτερα. Αν δηλαδή κάποιον δεν τον πείθουν οι Γραφές, εννοεί ο Ιγνάτιος, τότε μάλλον θα έπρεπε να τον πείσουν τα μαρτύρια των χριστιανών στα οποία προσέρχονται αδιαμαρτύρητα σαν πρόβατα στη σφαγή.  

Τους κατηγορεί επίσης (τους Δοκήτες) ότι δεν δέχονται τη Θεία Ευχαριστία ως σάρκα Χριστού, και ότι δεν αγαπούν κανέναν, γι αυτό και κατόπιν λέει:

«Συνέφερεν δὲ αὐτοῖς ἀγαπᾶν, ἵνα καὶ ἀναστῶσιν. Πρέπον οὖν ἐστὶν ἀπέχεσθαι τῶν τοιούτων καὶ μήτε κατ' ἰδίαν περὶ αὐτῶν λαλεῖν μήτε κοινῇ, προσέχειν δὲ τοῖς προφήταις, ἐξαιρέτως δὲ τῷ εὐαγγελίῳ, ἐν ᾧ τὸ πάθος ἡμῖν δεδήλωται καὶ ἡ ἀνάστασις τετελείωται.», Ιγνάτιος, Επιστολή προς Σμυρναίους, PG 5,713.

Εδώ ο Ιγνάτιος συνιστά απαραιτήτως την προσοχή πρώτα στους προφήτες, δηλ. στην Παλαιά Διαθήκη – αφού όλοι οι συγγραφείς της λειτουργούν θεοπνεύστως ως προφήτες –, και μετά και ιδιαίτερα (ἐξαιρέτως) στο Ευαγγέλιο, δηλ. στη Καινή Διαθήκη, οι συγγραφείς της οποίας λειτουργούν μέσω αποκάλυψης ακόμα μεγαλύτερης απ’ αυτούς της Παλαιάς, την οποία οι περισσότεροι και την έζησαν.

Η ανωτερότητα της αποκάλυψης της Καινής Διαθήκης έναντι εκείνης της Παλαιάς, φαίνεται καθαρά στα λόγια του Χριστού:

«ὑμῶν δὲ μακάριοι οἱ ὀφθαλμοὶ ὅτι βλέπουσι, καὶ τὰ ὦτα ὑμῶν ὅτι ἀκούουσιν. 17 ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν ὅτι πολλοὶ προφῆται καὶ δίκαιοι ἐπεθύμησαν ἰδεῖν ἃ βλέπετε, καὶ οὐκ εἶδον, καὶ ἀκοῦσαι ἃ ἀκούετε, καὶ οὐκ ἤκουσαν.», Μθ 13,16-17.

Ο δε Πολύκαρπος γράφει στο μόνο έργο του που σώθηκε, στην Επιστολή προς Φιλιππησίους:

«οὕτως οὖν δουλεύσωμεν αὐτῷ μετὰ φόβου καὶ πάσης εὐλαβείας, καθὼς αὐτὸς ἑνετείλατο καὶ οἱ εὐαγγελισάμενοι ἡμᾶς ἀπόστολοι καὶ οἱ προφῆται, οἱ προκηρύξαντες τὴν ἔλευσιν τοῦ κυρίου ἡμῶν·», PG 5, 1012Α.

«οὔτε γὰρ ἐγὼ οὔτε ἄλλος ὅμοιος ἐμοὶ δύναται κατακολουθῆσαι τῇ σοφίᾳ τοῦ μακαρίου καὶ ἐνδόξου Παύλου, ὃς γενόμενος ἐν ὑμῖν κατὰ πρόσωπον τῶν τότε ἀνθρώπων ἐδίδαξεν ἀκριβῶς καὶ βεβαίως τὸν περὶ ἀληθείας λόγον, ὃς καὶ ἀπὼν ὑμῖν ἔγραψεν ἐπιστολάς, εἰς ἃς ἐὰν ἐγκύπτητε, δυνηθήσεσθε οἰκοδομεῖσθαι εἰς τὴν δοθεῖσαν ὑμῖν πίστιν.», PG 5, 1008B.

Τονίζει ο Πολύκαρπος την αλήθεια στην οποία πρέπει να καταφεύγουν οι πιστοί προκειμένου να εργάζονται το θέλημα του Θεού και να οικοδομούν την πίστη τους: αυτήν που προφήτευσαν κι ευαγγελίστηκαν όλοι οι θεόπνευστοι συγγραφείς της Αγίας Γραφής σύμφωνα με την δοθείσα σ’ αυτούς αξεπέραστη σοφία του Θεού.

Βλέπε περισσότερα για τους 2 αποστολικούς λεγόμενους πατέρες, Ιγνάτιο και Πολύκαρπο, στην σελίδα μας,

Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ .

Ακολούθως ο Ιππόλυτος (170-235), επίσκοπος Πόρτου (το επίνειο ή λιμάνι της Ρώμης, όπως ήταν (κάποτε ξεχωρισμένα) ο Πειραιάς για την Αθήνα) διευκρινίζει ότι η μόνη πηγή των δογμάτων και των πιστευτέων – ό,τι δηλ. πιστεύουμε για τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα –, είναι η Αγία Γραφή:

«Εἷς Θεὸς, ὅν οὐκ ἄλλοθεν ἐπιγινώσκομεν, ἀδελφοὶ, ἤ ἐκ τῶν ἁγίων Γραφῶν. Ὅν γὰρ τρόπον ἐάν τις βουληθῆ τὴν σοφίαν τοῦ αἰῶνος τούτου ἀσκεῖν, οὐκ ἄλλως δυνήσεται τούτου τυχεῖν, ἐὰν μὴ δόγμασι φιλοσόφων ἐντύχη. Τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον ὅσοι θεοσέβειαν ἀσκεῖν βουλόμεθα, οὐκ ἄλλοθεν ἀσκήσομεν ἤ ἐκ τῶν λογίων του Θεοῦ. Ὅσα τοίνυν κηρύσσουσιν αἱ θεῖαι Γραφαὶ, ἴδωμεν, καὶ ὅσα διδάσκουσιν, ἐπιγνῶμεν, καὶ ὡς θέλει Πατὴρ πιστεύεσθαι, πιστεύσωμεν, καὶ ὡς θέλει Υἱὸν δοξάζεσθαι, δοξάσωμεν, καὶ ὡς θέλει Πνεῦμα ἅγιον δωρεῖσθαι, λάβωμεν. Μὴ κατ’ ἰδίαν προαίρεσιν, μηδὲ κατ’ ἴδιον νοῦν, μηδὲ βιαζόμενοι τὰ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ δεδομένα. ἀλλ’ ὅν τρόπον αὐτὸς ἐβουλήθη διὰ τῶν ἁγίων Γραφῶν δεῖξαι, οὕτως ἴδωμεν.», Ιππόλυτος, Κατά  της αίρεσης Νοήτου, PG 10,817.

Κι αν πάμε αργότερα στον 5ο αι., θα δούμε τον Κύριλλο Αλεξανδρείας (378-444) να λέει για τα θεία λόγια της Αγίας Γραφής:

«Τοῖς εὐμαθέσιν ἀνθρώποις καὶ  καλῶς διακειμένοις πρὸς παραδοχὴν θείων λόγων ἐνοικισθήσεται  τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον αὐξάνον ἐν  αὐτοῖς τὰ χαρίσματα.», Κύριλλος Αλεξανδρείας, Υπόμνημα στο κατά Ματθαίον, PG 72, 412D.

Και πιο κάτω εξισώνει τον καλό μαθητή με τον γραμματέα, δίνοντας την εξής ερμηνεία:

            «Γραμματεύς ἐστιν ὁ διὰ τῆς ἐπιμόνου ἀναγνώσεως τῶν γραφῶν τῆς τε παλαιᾶς καὶ τῆς νέας θησαυρὸν γνώσεως ἑαυτῷ ἀποθέμενος. διὸ μακαρίζει τοὺς συνενεγκόντας ἐν ἑαυτοῖς νομικὴν παιδείαν καὶ εὐαγγελικήν, ὥστε ἐκβάλλειν ἐκ τοῦ θησαυροῦ νέα καὶ παλαιά.», όπως ανωτέρω, PG 72, 413D-416A.

            Και αργότερα τον 7ο αι., ο Μάξιμος Ομολογητής (580-662) ερμηνεύοντας την σειρά των τελουμένων πράξεων και προσευχών μέσα στην Θεία Λειτουργία, εξηγεί γιατί πρέπει να γίνεται η ανάγνωση των Γραφών:

                        Τίνων εἰσὶ σύμβολον τὰ θεῖα ἀναγνώσματα

«Τὰς δὲ θείας τῶν πανιέρων βίβλων ἀναγνώσεις, τὰς θείας καὶ μακαρίας τοῦ παναγίου Θεοῦ βουλήσεις τε καὶ βουλὰς ὑπεμφαίνειν ἔλεγεν ὁ διδάσκαλος, δι᾽ ὧν τὰς ὑποθήκας τῶν πρακτέων ἀναλόγως ἕκαστος ἡμῶν κατὰ τὴν ὑποῦσαν αὐτῷ δύναμιν λαμβάνομεν, καὶ τοὺς τῶν θείων καὶ μακαρίων ἀγώνων νόμους μανθάνομεν, καθ᾽ οὓς νομίμως ἀθλοῦντες τῶν ἀξιονίκων τῆς Χριστοῦ βασιλείας ἀξιούμεθα στεφάνων.», Μάξιμος Ομολογητής, Μυσταγωγία, PG 91, 689B-C.

            Ο δε Ιωάννης Χρυσόστομος (350-407), ο μάρτυς του Χριστού ο πιστός, ο μεγάλος αυτός εραστής των Γραφών και βιβλικός ερμηνευτής, εξηγεί με έναν ανεπανάληπτο τρόπο γιατί η εκκλησία έχει την ανάγκη της Αγίας Γραφής:

«αʹ. Ἔδει μὲν ἡμᾶς μηδὲ δεῖσθαι τῆς ἀπὸ τῶν γραμμάτων βοηθείας, ἀλλ' οὕτω βίον παρέχεσθαι καθαρὸν, ὡς τοῦ Πνεύματος τὴν χάριν ἀντὶ βιβλίων γίνεσθαι ταῖς ἡμετέραις ψυχαῖς, καὶ καθάπερ ταῦτα διὰ μέλανος, οὕτω τὰς καρδίας τὰς ἡμετέρας διὰ Πνεύματος ἐγγεγράφθαι. Ἐπειδὴ δὲ ταύτην διεκρουσάμεθα τὴν χάριν, φέρε κἂν τὸν δεύτερον ἀσπασώμεθα πλοῦν. Ἐπεὶ ὅτι τὸ πρότερον ἄμεινον ἦν, καὶ δι' ὧν εἶπε, καὶ δι' ὧν ἐποίησεν, ἐδήλωσεν ὁ Θεός. Καὶ γὰρ τῷ Νῶε, καὶ τῷ Ἀβραὰμ καὶ τοῖς ἐγγόνοις τοῖς ἐκείνου, καὶ τῷ Ἰὼβ, καὶ τῷ Μωϋσεῖ δὲ οὐ διὰ γραμμάτων διελέγετο, ἀλλ' αὐτὸς δι' ἑαυτοῦ, καθαρὰν εὑρίσκων αὐτῶν τὴν διάνοιαν. Ἐπειδὴ δὲ εἰς αὐτὸν τῆς κακίας ἐνέπεσε τὸν πυθμένα ἅπας τῶν Ἑβραίων ὁ δῆμος, τότε λοιπὸν γράμματα καὶ πλάκες, καὶ ἡ διὰ τούτων ὑπόμνησις. Καὶ τοῦτο οὐκ ἐπὶ τῶν ἐν τῇ Παλαιᾷ ἁγίων, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τῶν ἐν τῇ Καινῇ συμβὰν ἴδοι τις ἄν. Οὐδὲ γὰρ τοῖς ἀποστόλοις ἔδωκέ τι γραπτὸν ὁ Θεὸς, ἀλλ' ἀντὶ γραμμάτων 57.14 τὴν τοῦ Πνεύματος ἐπηγγείλατο δώσειν χάριν· Ἐκεῖνος γὰρ ὑμᾶς ἀναμνήσει, φησὶ, πάντα. Καὶ ἵνα μάθῃς ὅτι τοῦτο πολὺ ἄμεινον ἦν, ἄκουσον διὰ τοῦ προφήτου τί φησι· ∆ιαθήσομαι ὑμῖν διαθήκην καινὴν, διδοὺς νόμους μου εἰς διάνοιαν αὐτῶν, καὶ ἐπὶ καρδίας γράψω αὐτοὺς, καὶ ἔσονται πάντες διδακτοὶ Θεοῦ. Καὶ ὁ Παῦλος δὲ ταύτην ἐνδεικνύμενος τὴν ὑπεροχὴν, ἔλεγεν εἰληφέναι νόμον, οὐκ ἐν πλαξὶ λιθίναις, ἀλλ' ἐν πλαξὶ καρδίας σαρκίναις. Ἐπειδὴ δὲ τοῦ χρόνου προϊόντος ἐξώκειλαν, οἱ μὲν δογμάτων ἕνεκεν, οἱ δὲ βίου καὶ τρόπων, ἐδέησε πάλιν τῆς ἀπὸ τῶν γραμμάτων ὑπομνήσεως. Ἐννόησον οὖν ἡλίκον ἐστὶ κακὸν, τοὺς οὕτως ὀφείλοντας ζῇν καθαρῶς, ὡς μηδὲ δεῖσθαι γραμμάτων, ἀλλ' ἀντὶ βιβλίων παρέχειν τὰς καρδίας τῷ Πνεύματι, ἐπειδὴ τὴν τιμὴν ἀπωλέσαμεν ἐκείνην, καὶ κατέστημεν εἰς τὴν τούτων χρείαν, μηδὲ τῷ δευτέρῳ πάλιν κεχρῆσθαι φαρμάκῳ εἰς δέον. Εἰ γὰρ ἔγκλημα τὸ γραμμάτων δεηθῆναι, καὶ μὴ τὴν τοῦ Πνεύματος 57.15 ἐπισπάσασθαι χάριν, σκόπησον ἡλίκη κατηγορία, τὸ μηδὲ μετὰ τὴν βοήθειαν ταύτην ἐθέλειν κερδαίνειν, ἀλλ' ὡς εἰκῆ καὶ μάτην κείμενα τὰ γράμματα περιορᾷν, καὶ μείζονα ἐπισπᾶσθαι τὴν κόλασιν. Ὅπερ ἵνα μὴ γένηται, προσέχωμεν μετὰ ἀκριβείας τοῖς γεγραμμένοις, καὶ μάθωμεν πῶς μὲν ὁ παλαιὸς ἐδόθη νόμος, πῶς δὲ ἡ Καινὴ ∆ιαθήκη.»

Ιωάννης Χρυσόστομος, Αρχή της Ομιλίας του στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, PG 57,13-15.

            Λέει λοιπόν ο Χρυσόστομος, ότι ο Θεός διαλεγόταν προφορικά με τους πατριάρχες Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ, με τον Ιώβ και τον Μωυσή, αλλά όταν είδε ότι ο λαός που μόλις έβγαλε απ’ την Αίγυπτο (ἅπας τῶν Ἑβραίων ὁ δῆμος) εξόκειλε – κάνοντας απιστίες και γκρίνιες παρόλο που ζούσε μέσα στο θαύμα τρώγοντας καθημερινά το μάννα απ’ τον ουρανό, και παρότι γλύτωσε με τέρατα και σημεία απ’ τους Αιγύπτιους –, έδωσε τότε τις πλάκες με τον Δεκάλογο και τον υπόλοιπο Νόμο, ως γραπτά μνημεία θείας υπόμνησης.

            Το ίδιο και με τους αποστόλους. Ο Θεός και Κύριος Ιησούς Χριστός τους μίλησε προφορικά κι εκείνοι πάλι έτσι μετέδωσαν την διδασκαλία Του. Αυτή ήταν λέει ο Χρυσόστομος η Καινή Διαθήκη, η εκπληρωμένη των προφητειών: το προφορικό κήρυγμα που παρέλαβαν οι απόστολοι απ’ τον Χριστό, μαζί με την ιστορία της άχραντης ζωής Του και τα πάθη Του. Και τέλος μαζί και την Ανάστασή Του που ήταν η κορύφωση του κηρύγματος και η μεγάλη ιδέα της χριστιανικής διδασκαλίας. Διότι χωρίς την Ανάσταση του Χριστού, κάθε κήρυγμα και θυσία και σταύρωση, δεν θα είχαν να μας πουν τίποτα! Θα σημειώσει χαρακτηριστικά ο απ. Παύλος:

«εἰ δὲ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, κενὸν ἄρα τὸ κήρυγμα ἡμῶν, κενὴ δὲ καὶ ἡ πίστις ὑμῶν. 15 εὑρισκόμεθα δὲ καὶ ψευδομάρτυρες τοῦ Θεοῦ, ὅτι ἐμαρτυρήσαμεν κατὰ τοῦ Θεοῦ ὅτι ἤγειρε τὸν Χριστόν, ὃν οὐκ ἤγειρεν, εἴπερ ἄρα νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται· 16 εἰ γὰρ νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται, οὐδὲ Χριστὸς ἐγήγερται. », Α΄ Κο 15,14-16.

Και θα συμπληρώσει λίγο παρακάτω:

«εἰ νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται, φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκομεν.», Α΄ Κο 15,32.  

Μπορεί λοιπόν εμείς να χάσαμε την τιμή που είχαν οι πατριάρχες και οι απόστολοι, λέει ο Χρυσόστομος, αλλά μας έμειναν οι 2 γραπτές Διαθήκες: η 1η να μας θυμίζει πώς δόθηκε ο παλιός Νόμος, δηλ. σε ποιους και γιατί, και η 2η να μας θυμίζει αυτό που πρέπει να κάνουμε σήμερα πράξη, δηλ. την Καινή Διαθήκη. 

Οι ίδιοι οι απόστολοι ομολογούν και βεβαιώνουν τα θεία γραμμένα, είτε για το ευαγγέλιο που κηρύττουν, είτε για τους άλλους θεόπνευστους συγγραφείς:

« Γνωρίζω δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, τὸ εὐαγγέλιον ὃ εὐηγγελισάμην ὑμῖν, ὃ καὶ παρελάβετε, ἐν ᾧ καὶ ἑστήκατε, 2 δι' οὗ καὶ σῴζεσθε, τίνι λόγῳ εὐηγγελισάμην ὑμῖν εἰ κατέχετε, ἐκτὸς εἰ μὴ εἰκῇ ἐπιστεύσατε. 3 παρέδωκα γὰρ ὑμῖν ἐν πρώτοις, ὃ καὶ παρέλαβον, ὅτι Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν κατὰ τὰς γραφάς, 4 καὶ ὅτι ἐτάφη, καὶ ὅτι ἐγήγερται τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ κατὰ τὰς γραφάς, … ἐγὼ γάρ εἰμι ὁ ἐλάχιστος τῶν ἀποστόλων, ὃς οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς καλεῖσθαι ἀπόστολος, διότι ἐδίωξα τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ· 10 χάριτι δὲ Θεοῦ εἰμι ὅ εἰμι· … 11 εἴτε οὖν ἐγὼ εἴτε ἐκεῖνοι, οὕτω κηρύσσομεν καὶ οὕτως ἐπιστεύσατε. »

«19 καὶ ἔχομεν βεβαιότερον τὸν προφητικὸν λόγον, ᾧ καλῶς ποιεῖτε προσέχοντες ὡς λύχνῳ φαίνοντι ἐν αὐχμηρῷ τόπῳ, … οὐ γὰρ θελήματι ἀνθρώπου ἠνέχθη ποτὲ προφητεία, ἀλλ' ὑπὸ Πνεύματος ἁγίου φερόμενοι ἐλάλησαν ἅγιοι Θεοῦ ἄνθρωποι.», Β΄ Πε 1,19-21.

Ο δε Πέτρος, συνοψίζοντας την θεόπνευστη έννοια των Γραφών, επαινεί την σοφία του συναποστόλου του Παύλου ως δοθείσα απ’ τον Θεό (!), και θέλοντας να υποδείξει το «σχήμα» των πάσης φύσεως αιρετικών, τους στιγματίζει μόνο μ’ ένα τρόπο: ότι στρεβλώνουν τις Γραφές.   

«καθὼς καὶ ὁ ἀγαπητὸς ἡμῶν ἀδελφὸς Παῦλος κατὰ τὴν αὐτῷ δοθεῖσαν σοφίαν ἔγραψεν ὑμῖν, 16 ὡς καὶ ἐν πάσαις ταῖς ἐπιστολαῖς λαλῶν ἐν αὐταῖς περὶ τούτων, ἐν οἷς ἐστι δυσνόητά τινα, ἃ οἱ ἀμαθεῖς καὶ ἀστήρικτοι στρεβλοῦσιν ὡς καὶ τὰς λοιπὰς γραφὰς πρὸς τὴν ἰδίαν αὐτῶν ἀπώλειαν.», Β΄ Πε 3,15-16.

            Το δόγμα στην Αγία Γραφή

Για την Παλαιά Διαθήκη όπου φαίνεται μόνο ο Θεός Πατέρας, χωρίς δηλ. να φαίνεται ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιο ως ξεχωριστά Πρόσωπα, δεν υπήρξαν δογματικά ζητήματα ως προς την θεότητα αφού το δόγμα της διατυπώνεται σαφώς στην 1η Εντολή του Δεκαλόγου:

«ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δουλείας. οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ.», Εξ 20,2-3.

Η μονοθεΐα του αρχαίου Ισραήλ ήταν τότε μοναδική σ’ όλο τον κόσμο, κι έτσι δεν προέκυψαν ποτέ δογματικά ζητήματα.

Στην Καινή Διαθήκη όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά! Καταρχήν η Καινή Διαθήκη δεν διατυπώνει το δόγμα της συστηματικά και ταξινομικά. Αλλά το διατυπώνει, αφενός ταυτόχρονα με την ιστορία του ευαγγελίου και όπως αυτή η ιστορία ξετυλίγεται μέσα απ’ τα ιστορικά βιβλία – τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων –, και αφετέρου μέσα απ’ την διδασκαλία των αποστόλων στις Επιστολές τους, που πολλές φορές αντιμετωπίζουν αιρετικές διδασκαλίες. Διατυπώνει δηλ. το δόγμα Της ευκαιριακά μέσα στην ροή της αφήγησης και της διδαχής. Επίσης, δεν πρέπει να παραλείπουμε και την Αποκάλυψη που είναι το μόνο αποκαλυπτικό βιβλίο της Καινής Διαθήκης, και που είναι και πάρα πολύ δογματικό αφού μέσα απ’ την αποκάλυψη δίνονται άφθονα δογματικά στοιχεία, χριστολογικά και πνευματολογικά!

Ας αναφέρουμε μερικά παραδείγματα δογματικής απ’ την καινή Διαθήκη:

Δόγμα τριαδολογίας:

«πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος,», Μθ 28,19.

«ὁ δὲ παράκλητος, τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον ὃ πέμψει ὁ Πατὴρ ἐν τῷ ὀνόματί μου, ἐκεῖνος ὑμᾶς διδάξει πάντα καὶ ὑπομνήσει ὑμᾶς πάντα ἃ εἶπον ὑμῖν.», Ιω 14,26.

«῾Η χάρις τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ κοινωνία τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος μετὰ πάντων ὑμῶν· ἀμήν.», Β΄ Κο 13,13.

Δόγμα χριστολογίας:

«καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἄγγελος εἶπεν αὐτῇ·

Πνεῦμα ῞Αγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ

καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι·

διὸ καὶ τὸ γεννώμενον ἅγιον κληθήσεται υἱὸς Θεοῦ.», Λκ 1,35.

«ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· … ὁ πατήρ μου, ὃς δέδωκέ μοι, μείζων πάντων ἐστί, καὶ οὐδεὶς δύναται ἁρπάζειν ἐκ τῆς χειρὸς τοῦ πατρός μου. ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ ἕν ἐσμεν.», Ιω 10,29-30.

«Τοῦτο γὰρ φρονείσθω ἐν ὑμῖν ὃ καὶ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ,

6ὃς ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων

οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ,

7ἀλλ᾽ ἑαυτὸν ἐκένωσε

μορφὴν δούλου λαβών,

ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος,

8καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος

ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν

γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου,

θανάτου δὲ σταυροῦ.

9Διὸ καὶ ὁ Θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσε

καὶ ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα,

10ἵνα ἐν τῷ ὀνόματι ᾿Ιησοῦ

πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων,

11καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσηται

ὅτι Κύριος ᾿Ιησοῦς Χριστὸς

εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός.», Φλπ 2,5-11.

Δόγμα πνευματολογίας:

«ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ παράκλητος ὃν ἐγὼ πέμψω ὑμῖν παρὰ τοῦ πατρός, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας ὃ παρὰ τοῦ πατρὸς ἐκπορεύεται, ἐκεῖνος μαρτυρήσει περὶ ἐμοῦ·», Ιω 15,26.

Δόγμα εκκλησιολογίας:

«Καθάπερ γὰρ τὸ σῶμα ἕν ἐστι καὶ μέλη ἔχει πολλά, πάντα δὲ τὰ μέλη τοῦ σώματος τοῦ ἑνός, πολλὰ ὄντα, ἕν ἐστι σῶμα, οὕτω καὶ ὁ Χριστός·13καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ Πνεύματι ἡμεῖς πάντες εἰς ἓν σῶμα ἐβαπτίσθημεν, εἴτε ᾿Ιουδαῖοι εἴτε ῞Ελληνες, εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι, καὶ πάντες εἰς ἓν Πνεῦμα ἐποτίσθημεν. … ἵνα μὴ ᾖ σχίσμα ἐν τῷ σώματι, ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων μεριμνῶσι τὰ μέλη·26καὶ εἴτε πάσχει ἓν μέλος, συμπάσχει πάντα τὰ μέλη, εἴτε δοξάζεται ἓν μέλος, συγχαίρει πάντα τὰ μέλη.27῾Υμεῖς δέ ἐστε σῶμα Χριστοῦ καὶ μέλη ἐκ μέρους.», Α΄ Κο 12,12-27.

Δόγμα εσχατολογίας:

«ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὁ τὸν λόγον μου ἀκούων καὶ πιστεύων τῷ πέμψαντί με ἔχει ζωὴν αἰώνιον, καὶ εἰς κρίσιν οὐκ ἔρχεται, ἀλλὰ μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν.25ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ νεκροὶ ἀκούσονται τῆς φωνῆς τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ οἱ ἀκούσαντες ζήσονται· … καὶ ἐξουσίαν ἔδωκεν αὐτῷ καὶ κρίσιν ποιεῖν, ὅτι υἱὸς ἀνθρώπου ἐστί.28μὴ θαυμάζετε τοῦτο· ὅτι ἔρχεται ὥρα ἐν ᾗ πάντες οἱ ἐν τοῖς μνημείοις ἀκούσονται τῆς φωνῆς αὐτοῦ,29καὶ ἐκπορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες εἰς ἀνάστασιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες εἰς ἀνάστασιν κρίσεως.», Ιω 5,24-29.

Υπάρχουν και άλλα πολλά, αλλά τα παραπάνω αρκούν για να καταλάβουμε τον τρόπο με τον οποίο διατυπώνει η Γραφή το δόγμα.

Η συστηματική καταγραφή του δόγματος

Υποθέστε τώρα ότι μια επιτροπή καταξιωμένων θεολόγων και ποιμένων έρχεται σ’ έναν άνθρωπο απλοϊκό και μεροκαματιάρη, αλλά συγχρόνως και συνειδητό χριστιανό που φροντίζει να περνάει την ζωή του κοντά στην Εκκλησία, μελετώντας παράλληλα στον λίγο ελεύθερο χρόνο του την Αγίας Γραφή. Του λένε λοιπόν αυτοί οι θεολόγοι προτείνοντάς του το βιβλίο της Καινής Διαθήκης:

            «Βγάλε μας απ’ αυτήν το Σύμβολο της πίστεως»!

Υποπτεύεστε τότε ποια θα είναι η απάντηση του απλοϊκού χριστιανού; Νομίζω πως είναι εύκολο να την φανταστούμε ως εξής:

«Κύριοι, εγώ είμαι ένας απλοϊκός άνθρωπος που διαβάζω το Ευαγγέλιο, αλλά δεν το ξέρω τόσο καλά όσο το ξέρετε εσείς. Έτσι λοιπόν, για να βγάλω το Σύμβολο της πίστεως που περιέχει τα θεμελιώδη δόγματά της, θα πρέπει μέσα στον λίγο ελεύθερο χρόνο μου να την διαβάσω ολόκληρη απ’ την αρχή, ίσως και 2 και 3 φορές, προσεκτικά και κρατώντας σημειώσεις. Κι αυτό θα μου πάρει μήνες ίσως και χρόνια! Ενώ εσείς είστε θεολόγοι και ποιμένες και ασχολείστε συνεχώς με τα κείμενα που αφορούν τα θέματα της πίστεως. Επομένως εσείς είστε οι κατάλληλοι άνθρωποι για να βγάλετε απ’ την Καινή Διαθήκη το Σύμβολο της πίστεως και μάλιστα σ’ ελάχιστο χρόνο, κι όχι εγώ!». 

Όπως είναι λογικό λοιπόν, οι θεολόγοι και οι ποιμένες είναι οι περισσότερο καταρτισμένοι στα θέματα πίστεως, και αυτοί μπορούν γρήγορα και άνετα να βγάλουν το Σύμβολο της Πίστεως από τις συγκεκριμένες περικοπές της Καινής Διαθήκης.

Στη εκκλησιαστική ιστορία όμως τα πράγματα δεν έγιναν ακριβώς έτσι. Δηλ. δεν κάθισαν οι πατέρες κάποια δεδομένη στιγμή να καταγράψουν το δόγμα στην πληρότητά του, επειδή ήθελαν να κάνουν μια συστηματική περιγραφή του! Αλλά τα πράγματα εξελίχθηκαν όπως ακριβώς εξελίχθηκε και η συγγραφή των βιβλίων της Καινής Διαθήκης: από ανάγκη, για την καταπολέμηση των ψευδών διδασκαλιών κι αιρέσεων!   

Οι πατέρες όπως είδαμε συνέταξαν το Σύμβολο της Πίστεως σε 2 Οικ. Συνόδους. Και στις άλλες Οικ. Συνόδους συνέταξαν κάποιες λεπτομέρειες του δόγματος που έκριναν απαραίτητες. Όλ’ αυτά τα κείμενα όμως τα συνέταξαν γιατί αντιμετώπιζαν αιρέσεις και ήθελαν ν’ αφήσουν στους χριστιανούς παρακαταθήκη το ορθό δόγμα! Έτσι το δόγμα διατυπώθηκε ως αποτέλεσμα πολέμου εναντίον της διαστρέβλωσης των Γραφών.

Κι αντίστοιχα μ’ αυτό που συμβαίνει σε κάθε στρατωτικό πόλεμο, ότι δηλ. τότε λόγω μεγάλης ανάγκης ανευρίσκονται πολλές τεχνολογικές εφευρέσεις, που προσφέρονται μετά στον καιρό της ειρήνης και προοδεύουν τον πολιτισμό, έτσι και στον θεολογικό πόλεμο του δόγματος, δημιουργείται η καταγραφή του δόγματος και προσφέρεται μετά στην εκκλησία ως εύληπτο σύμβολο πίστεως στον απλό λαό και οδηγό στους νεοφώτιστους. Και το βασικότερο όλων των καταγραφών του δόγματος είναι το γνωστό Σύμβολο της Πίστεως, γραμμένο σε λιγότερο από μια σελίδα – απλό και σύντομο γιατί ο Θεός που έδωσε το δόγμα ήθελε να το κατέχει ο απλό πιστός –,  που το ακούμε σε κάθε Θεία Λειτουργία, και σε κάθε βάπτιση.    

  Τέλος θ’ αναφέρουμε όσο πιο σύντομα μπορούμε την πηγή και το κλειδί στην θεολογία του δόγματος που χρησιμοποιεί ένας μεγάλος πατέρας, ο Μ. Αθανάσιος, ο οποίος έγινε ορόσημο και οδηγός των μετέπειτα πατέρων στην νικηφόρα διεξαγωγή του πολέμου της εκκλησίας ενάντια στις αιρέσεις.

Η πηγή της θεολογίας του Μ. Αθανασίου

Ο Μ. Αθανάσιος δεν υπήρξε απλώς πατέρας που διέθετε την ορθή θεολογία και διδασκαλία, αλλά υπέστη διωγμούς, εξορίες και κινδύνους θανάτου, κι έτσι η μαρτυρία του καθίσταται περισσότερο αυθεντική γιατί περιέχει την δοκιμασμένη απ’ τον Αρχηγό του πείρα της κακοπάθειας, και την παρόμοια αποστολική τέτοια!

Συνέγραψε πλήθος αντιαιρετικών έργων, κυρίως εναντίον των αρειανών, των γνωστών αιρετικών που αμφισβητούσαν την θεία φύση του Χριστού. Αλλά πρόλαβε και τους πνευματομάχους, αυτούς που αμφισβητούσαν την θεία φύση του Αγίου Πνεύματος! Γι αυτούς τους τελευταίους αιρετικούς λοιπόν ο Αθανάσιος γράφει τις 4 επιστολές προς Σεραπίωνα, επίσκοπο Θμούεως[5], αγαπητό και αφοσιωμένο φίλο του, ο οποίος συναντήθηκε με τους αιρετικούς και θέλει να τους φέρει στο σωστό δρόμο.  

Βρισκόμαστε γύρω στα 356-361, σε μια περίοδο όπου  ο Αθανάσιος είναι κυνηγημένος απ’ τους διώκτες του καθώς έχει εκδοθεί ένταλμα σύλληψής του απ’ τον αυτοκράτορα Κωνστάντιο[6], και ήδη την επισκοπική έδρα του στην Αλεξάνδρεια την έχει καταλάβει ο αρειανός Γεώργιος εκ Καππαδοκίας, άνθρωπος άδικος, άρπαγας και αδίστακτος ακόμα και για φόνο! Κυνηγημένος και κρυμμένος ο άγιος κάπου στην έρημο της Άνω Αιγύπτου, γράφει τις εν λόγω επιστολές που αποτελούν θεολογικά μνημεία για τ’ ορθόδοξο δόγμα, και ειδικότερα για την χριστολογία και πνευματολογία. Και στην αρχή της Α΄ επιστολής προς Σεραπίωνα, γράφει τα εξής δραματικά:

«Τὰ γράμματα τῆς σῆς ἱερᾶς διαθέσεως ἀπεδόθη μοι ἐν τῇ ἐρήμῳ. Καὶ εἰ καὶ πικρός τις ἦν ὁ καθ' ἡμῶν διωγμὸς ἐπικείμενος, καὶ πολλὴ ἔρευνα τῶν ζητούντων ἡμᾶς ἀνελεῖν·», PG 26, 529 Α.

Κίνδυνος θανάτου λοιπόν ζώνει τον Αθανάσιο, καθώς γίνεται πολλή έρευνα για να τον πιάσουν και να τον σκοτώσουν!

____________________

[5] Η Θμούις ήταν πόλη στο ανατολικό μέρος του Δέλτα του Νείλου, κι όπως μας πληροφορεί ο ρωμαίος ιστορικός Αμμιανός Μαρκελίνος (330-400) στο έργο του Res gestae Libri XXΙI (= Τα Πεπραγμένα, τόμος ΚΒ΄,16,6), στην εποχή του ήταν μια απ’ τις 4 μεγαλύτερες πόλεις μετά την Αλεξάνδρεια: Άθριβις, Οξύρυγχος, Θμούις και Μέμφις. 

[6] Απ΄ την αρχή της εκκλησιαστικής διαμάχης με τον Αρειανισμό, κάποιοι αρειανοί επίσκοποι είχαν καλές σχέσεις με το παλάτι. Ακόμα και μετά την καταδίκη του Αρειανισμού, με την πολιτική υποστήριξη καταφέρνουν αρκετές φορές να πάρουν το πάνω χέρι στα εσωτερικά της Εκκλησίας και να πετύχουν την αρπαγή πολλών εκκλησιών με τον αντίστοιχο διωγμό των ορθόδοξων επισκόπων τους. Ιδιαίτερα δε επί Κωνστάντιου, του γιου και διαδόχου του Μ. Κωνσταντίνου, τους παρέχεται η βοήθεια του στρατού και των όπλων, κι έτσι οι διωγμοί ορθόδοξων κληρικών και μοναχών φτάνουν μέχρι κακοποιήσεων και φόνων! Ο Μ. Αθανάσιος στο έργο του Απολογία προς τον βασιλέα Κωνστάντιον (PG 25,629 B-C), περιγράφει τις ωμότητες κατά τους διωγμούς των ορθοδόξων και θεωρεί ότι αυτές ενεργούνται χωρίς την έγκριση του βασιλέως, καθώς κάνει λόγο ακόμα και για κακοποιήσεις παρθένων (εν Χριστώ) γυναικών: «προφασίζονται τοῦτο πρόσταγμα τῆς σῆς εὐσεβείας εἶναι· οὕτως εἰσὶ πρὸς πάντα τολμηροὶ καὶ τὴν προαίρεσιν πονηροί. Οὐδὲ γὰρ οὐδὲ ἐν τοῖς γενομένοις διωγμοῖς τοιοῦτον ἠκούσθη πραχθέν.»!, PG 25,640.

_________________

Ας γυρίσουμε όμως στο θεολογικό περιεχόμενο των επιστολών προς Σεραπίωνα, κι ας παραθέσουμε συντόμως τα κυριότερα σημεία: 

            «Ἴδωμεν δὲ ὅμως καὶ πρὸς τούτοις καὶ αὐτὴν τὴν ἐξ ἀρχῆς παράδοσιν καὶ διδασκαλίαν καὶ πίστιν τῆς καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἣν ὁ μὲν Κύριος ἔδωκεν, οἱ δὲ ἀπόστολοι ἐκήρυξαν, καὶ οἱ πατέρες ἐφύλαξαν. Ἐν ταύτῃ γὰρ ἡ Ἐκκλησία τεθεμελίωται, καὶ ὁ ταύτης ἐκπίπτων οὔτ' ἂν εἴη, οὔτ' ἂν ἔτι λέγοιτο Χριστιανός.», Α΄ επιστολή προς Σεραπίωνα, 28, PG 26,594-596.

              «Κατὰ γὰρ τὴν παραδοθεῖσαν ἡμῖν παρὰ τῶν Πατέρων ἀποστολικὴν πίστιν παρέδωκα, μηδὲν ἔξωθεν ἐπινοήσας, ἀλλ' ὅπερ ἔμαθον ἐνεχάραξα συμφώνως ταῖς ἁγίαις Γραφαῖς.», Α΄ επιστολή προς Σεραπίωνα, PG 26,605.

Να λοιπόν η ορθή πίστη πάνω στην οποία θεμελιώθηκε η Εκκλησία:

Είναι αυτή που έδωσε ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός, οι απόστολοι την κήρυξαν, εννοείται προφορικά στην αρχή, και αργότερα την κατέγραψαν με την μορφή των Ευαγγελίων κι Επιστολών για ν’ αποτελέσει το αιώνιο κείμενο της Καινής Διαθήκης. Και οι πατέρες της Εκκλησίας διαφύλαξαν και μετέδωσαν. Αυτή είναι η Αγία Γραφή! Τίποτα έξω απ’ την Γραφή δεν επινόησε ο Αθανάσιος για να πολεμήσει τους αιρετικούς και να διακηρύξει τ’ ορθόδοξο δόγμα!

            Κι αν ρωτήσει κάποιος: Από πού βγαίνουν τα ορθόδοξα δόγματα; Ο Αθανάσιος απαντά:

            «Εἴπατε γοῦν εἴ που τῆς θείας Γραφῆς εὑρίσκετε …», Α΄ επιστολή προς Σεραπίωνα, PG 26,537.

              «Οὐδὲ γὰρ ὠνομάσθη ἐν ταῖς Γραφαῖς υἱὸς τὸ Πνεῦμα, … οὐδὲ υἱὸς τοῦ Υἱοῦ», Α΄ επιστολή προς Σεραπίωνα, PG 26,569.

            Τι παθαίνει λοιπόν κάποιος όταν δεν μαθαίνει απ’ την Γραφή, ή διαφωνεί μαζί της; Πάλι ο Αθανάσιος απαντά: 

            «Περιττῆς τοιγαροῦν καὶ πλέον μανίας οὔσης τῆς τοιαύτης ἐπιχειρήσεως, μηκέτι τοιαῦτά τις ἐρωτάτω, ἢ μόνον τὰ ἐν ταῖς Γραφαῖς μανθανέτω. Αὐτάρκη γὰρ καὶ ἱκανὰ τὰ ἐν ταύταις κείμενα περὶ τούτου παραδείγματα.», Α΄ επιστολή προς Σεραπίωνα, PG 26,573.

            «τῶν δὲ Τροπικῶν ἡ ἀλόγιστος μυθοπλαστία διαφωνεῖ μὲν πρὸς τὰς Γραφὰς, συμφωνεῖ δὲ τῇ τῶν Ἀρειομανιτῶν ἀλογίᾳ·», Α΄ επιστολή προς Σεραπίωνα, PG 26,609.

Εδώ ο Αθανάσιος χαρακτηρίζει τους αιρετικούς πνευματομάχους ως Τροπικούς, απ’ τον μεταφορικό τρόπο (αλληγορικό ή εικονικό) και άρα λανθασμένο, με τον οποίο ερμηνεύουν την Γραφή, και τον οποίο τον βρίσκει κανείς μόνο σε μύθους! Αυτό τους οδηγεί στην αίρεση παρόμοια με του αρειανούς, που λόγω του μανιώδους πείσματός τους, τους ονομάζει αρειανομανίτες! 

            Και καταλήγει ο Αθανάσιος ότι: πριν αναρωτηθεί κάποιος για το δόγμα (και κινδυνεύσει έτσι να πέσει σε αίρεση), πρέπει πρώτα να πειστεί απ’ τις Γραφές.

«Τί διαλογίζεσθε πρὸς ἑαυτούς; … Ἀλλὰ πρότερον ἑαυτῶν κατάγνωτε (ὑμεῖς γὰρ τοιαῦτα ἐρωτᾷν εἰώθατε), καὶ πείθεσθε ταῖς Γραφαῖς», Δ΄ επιστολή προς Σεραπίωνα, PG 26,641.

Μόνο η Αγία Γραφή λοιπόν που ονομάζεται θεία κατά τον Μ. Αθανάσιο, αποτελεί τα μέτρα και σταθμά της χριστιανικής πίστης.

Σ’ αυτήν την πίστη λέει ο άγιος πατήρ ότι θεμελιώθηκε η Εκκλησία. Και είναι αμετακίνητη και ακλόνητη γιατί ακριβώς έχει θεμελιωθεί πάνω στην ακλόνητη πέτρα που λέγεται Ιησούς Χριστός (Α΄ Κο 3,11). Και όπως ο Χριστός ήταν χθες και παραμένει ίδιος και σήμερα και στους αιώνες (Εβ 13,8), έτσι και η Εκκλησία που θεμελιώθηκε πάνω σ’ Αυτόν και στο άγιο και αθώο αίμα της σταυρικής θυσίας Του, συνεχίζει στους αιώνες ίδια και απαράλλαχτη. Και δεν εξελίσσεται η πίστη ούτε και η Εκκλησία, όπως λανθασμένα ισχυρίζονται κάποιοι. 

Διαφύλαξη της ορθής πίστεως - Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας

Την αγωνία για τη διαφύλαξη της ορθής πίστης εκφράζει ο απόστολος Ιούδας, ο αδελφός του Κυρίου, προσπαθώντας ν’ αποτρέψει τους χριστιανούς της Μικράς Ασίας απ’ την πλάνη των επικίνδυνων αιρετικών Νικολαϊτών που ήθελαν να μολύνουν την εκκλησία, τόσο στη σάρκα των χριστιανών, όσο και στο θεολογικό δόγμα τους:

            «ἀνάγκην ἔσχον γράψαι ὑμῖν παρακαλῶν ἐπαγωνίζεσθαι τῇ ἅπαξ παραδοθείσῃ τοῖς ἁγίοις πίστει.», Ιδ 3.

            [Και ο Ιωάννης στην Αποκάλυψη κάνει λόγο για τους Νικολαΐτες, και τους χτυπάει (Απ 2,6 & 15). Περισσότερα για την πολύ επικίνδυνη αυτή αίρεση γνωστικής κοπής, έχουμε στη σελίδα μας,

            ΑΠ' ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ΤΗΣ ΤΡΥΦΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ IΩΑΝΝΗ - Ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ ΣΙΑΜΑΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ .]

            Άπαξ (μια φορά) λοιπόν παραδόθηκε η πίστη κατά τον απόστολο και αδελφό του Κυρίου Ιούδα, και πρέπει όλοι ν’ αγωνιστούμε γι αυτήν. Άλλοτε ο κάθε χριστιανός μέσω του προσωπικού αγώνα του, και άλλοτε οι ποιμένες μέσω του ομαδικού αγώνα τους ενάντια στις ψευδείς διδασκαλίες και πλάνες που προσπαθούν να παρασύρουν το ποίμνιο. Τότε μόνο και αντίστοιχα, ο καθένας από τον απλό λαό θα είναι άξιος χριστιανός, και οι ποιμένες θα είναι άξιοι ποιμένες!  

Κατά το πέρασμα των αιώνων η ορθή διδασκαλία πέρασε από 40 κύματα πλανών, αιρέσεων και κακοδοξιών, αλλά μέσα από την ταραχή αυτή που οδήγησε σε Οικουμενικές και τοπικές Συνόδους, τελικά ορθοπόδησε και στάθηκε αλώβητη απ’ τον κίνδυνο αλλοίωσής της. Κι αυτό γιατί οι θεολόγοι και εκκλησιαστικοί άντρες των αιώνων, που ονομάσαμε με την κοινή όσο και τρυφερή λέξη πατέρες, την διέσωσαν, την διαφύλαξαν, και την παρέδωσαν σε μας ώστε να γίνουμε κι εμείς μέτοχοι των αγαθών της σωτηρίας που αυτή επαγγέλλεται. Ο αγώνας των πατέρων όμως δεν ήταν απλός, αλλά είχε βάσανα, εξορίες, φυλακές, πληγές και μαρτύρια μέχρι θανάτου! Όπως άλλωστε τα ίδια τράβηξαν και οι απόστολοι, κατά το παράδειγμα του Αρχηγού και Τελειωτή τους Ιησού Χριστού (Εβ 12,1-2).

Έτσι λοιπόν οι πατέρες όχι μόνο την διαφύλαξαν, αλλά και την μετέδωσαν, και πάνω στο θεόπνευστο κείμενο της Αγίας Γραφής ερμήνευσαν, σχολίασαν, πολέμησαν αιρέσεις, συστηματοποίησαν το δόγμα της Εκκλησίας, ποίμαναν και οργάνωσαν την Εκκλησία, τέλεσαν τα μυστήρια, διευθέτησαν την τάξη και λειτουργία της. Όλ’ αυτά αποτέλεσαν την λεγόμενη Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας! 

                        Αντί περίληψης –

Η διακονία των πατέρων = διακονία της Καινής Διαθήκης

Γενικώς και με μια φράση οι πατέρες έκαναν αυτό που τους ζήτησε ο Κύριος: υπηρέτησαν την Εκκλησία (= το ποίμνιο) ως δούλοι Χριστού! Τέτοιο είναι το λαμπρό παράδειγμα του πατρός Μ. Αθανασίου που εφάρμοσε πιστά τον λόγο του Κυρίου:

            «οὕτω καὶ ὑμεῖς, ὅταν ποιήσητε πάντα τὰ διαταχθέντα ὑμῖν, λέγετε ὅτι δοῦλοι ἀχρεῖοί ἐσμεν, ὅτι ὃ ὠφείλομεν ποιῆσαι πεποιήκαμεν.», Λκ 17,10.

            Όπως και η αξεπέραστη θεολογία του απ. Παύλου λέει:

            «ἀλλ' ἐν παντὶ συνιστῶντες ἑαυτοὺς ὡς Θεοῦ διάκονοι, ἐν ὑπομονῇ πολλῇ, ἐν θλίψεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν στενοχωρίαις, 5 ἐν πληγαῖς, ἐν φυλακαῖς, ἐν ἀκαταστασίαις, ἐν κόποις, ἐν ἀγρυπνίαις, ἐν νηστείαις, 6 ἐν ἁγνότητι, ἐν γνώσει, ἐν μακροθυμίᾳ, ἐν χρηστότητι, ἐν Πνεύματι ἁγίῳ,», Β΄ Κο 6,4-6.

            Αυτό έχοντας κατά νου ο Μ. Αθανάσιος επαναλαμβάνει τα λόγια του Παύλου που λέει σε άλλο σημείο:

            «Πεποίθησιν δὲ τοιαύτην ἔχομεν διὰ τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν Θεόν. 5 οὐχ ὅτι ἱκανοί ἐσμεν ἀφ' ἑαυτῶν λογίσασθαί τι ὡς ἐξ ἑαυτῶν, ἀλλ' ἡ ἱκανότης ἡμῶν ἐκ τοῦ Θεοῦ, 6 ὃς καὶ ἱκάνωσεν ἡμᾶς διακόνους καινῆς διαθήκης, », Β΄ Κο 3,4-6, Α΄ επιστολή προς Σεραπίωνα, PG 26,549.

            Να λοιπόν τι διακονούν οι υπηρέτες του Χριστού, οι πατέρες, σύμφωνα με τον Μ. Αθανάσιο. Δεν διακονούν ό,τι θέλουν ή ό,τι νομίζουν, ή ανάλογα με τα ιδιοτελή συμφέροντά τους ή με τις δειλίες τους, ή ανάλογα με τις εντολές της Πολιτείας, αλλά διακονούν την Καινή Διαθήκη. Και αν φαίνονται άξιοι σ’ αυτήν την διακονία, ας μην επαίρονται γιατί η ικανότης είναι του Θεού και όχι δική τους!

            Θα κλείσουμε δυστυχώς με τα σημεία των καιρών: την καταγγελία του πρωτοπρεσβύτερου Άγγελου Αγγελακόπουλου που κάνει εις βάρος σημερινού μητροπολίτη, του οποίου το δόγμα περιγράφει, ως αθεολόγητο κι αιρετικό!

Δημοσίευμα της 20-08-2019 στην σελίδα,

http://aktines.blogspot.com/2019/08/blog-post_43.html

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΗΡΥΤΤΕΙ ΕΤΕΡΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ

Συγγραφέας Πρωτοπρεσβ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος

Στίς 20-01-2019 ὁ Μητροπολίτης Ἀλεξανδρουπόλεως Ἄνθιμος Β΄ παρεχώρησε συνέντευξη στό κανάλι τῆς Βουλῆς στήν ἐκπομπή τοῦ κ. Μυλωνᾶ «Ἀπό τόπο σέ τόπο», ἡ ὁποία ἦλθε στό φῶς τῆς δημοσιότητος στίς 11-07-2019. Ἐμφορούμενος ἀπό ἐκκοσμικευμένο φρόνημα, μεταξύ ἄλλων εἶπε καί τά ἑξῆς φρικτά, ἀθεολόγητα καί αἱρετικά, τά ὁποῖα ποτέ κανένας αἱρετικός στήν ἱστορία δέν τόλμησε νά ἐκφέρει  : «Ἐγώ θά πῶ αὐτό, πού λέει ἡ Ἐκκλησία, δηλ. τό πλήρωμα τῶν πιστῶν. Θά ἀφουγκραστῶ τούς χριστιανούς τί λένε, ποιό θεωροῦν σωστό. Ἀκόμη καί ἄν αὐτό, πού οἱ χριστιανοί μας θεωροῦν σωστό, ἀκόμη καί ἄν εἶναι ἀντίθετο μέ τό Εὐαγγέλιο, ἐγώ θά ὑπερασπιστῶ αὐτό, πού λένε οἱ χριστιανοί μας, γιατί οἱ Χριστιανοί μας ἔφτιαξαν τό Εὐαγγέλιο, δέν ἔφτιαξε τό Εὐαγγέλιο τήν Ἐκκλησία».

            Μετά απ’ όλα αυτά που είπαμε, τις θέσεις των πατέρων και ειδικά του Μ. Αθανασίου, δεν χρειάζεται νομίζω άλλη απάντηση στον ανωτέρω μητροπολίτη. Θα παραθέσουμε μόνο τα λόγια πάλι του Παύλου, αυτά που ακούσαμε στο αποστολικό ανάγνωσμα της περασμένης Κυριακής (18-10-2020):

            «καὶ εἴπατε ᾿Αρχίππῳ· βλέπε τὴν διακονίαν ἣν παρέλαβες ἐν Κυρίῳ, ἵνα αὐτὴν πληροῖς.»!, Κολ 4,17.

            Την διακονία οι επίσκοποι, την παρέλαβαν απ’ τον Κύριο και όχι απ’ τους χριστιανούς! Ας φροντίζουν λοιπόν να την πληρούν, γιατί θα δώσουν λόγο μια μέρα στον Κύριο!