ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ (ΜΕΡΟΣ Β΄)
Ancient Greek polychromatic pottery painting (dating to c. 300 BC) of Achilles during the Trojan War. Achilles - Wikipedia By Jona Lendering - Livius.org, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=73610598
THE RIGHT-HANDED (PART II)
Θεσσαλονίκη 30-3-2019
[Συνέχεια απ’ την σελίδα ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ (ΜΕΡΟΣ Α΄) .]
Άβαντες
Ο Σιαμάκης προκειμένου ν’ «αποδείξει» ότι υπάρχουν καρατιέρηδες στην αρχαιότητα, «βρήκε» στ’ αρχαία κείμενα αυτά που χρειάζονταν. Ξεκινάει λοιπόν απ’ τον Όμηρο και γράφει (Μελέτες, τεύχος 7, 2010, Δεξιολάβοι, βλέπε και την ιστοσελίδα του, http://www.philologus.gr/4/68-2010-01-01-01-22-30/243-2011-09-19-14-55-59 ):
«ὁ Ὅμηρος ἀναφέρει ὅτι ἕνα ἀπὸ τ̉ ἀξιόμαχα ἑλληνικὰ φῦλα, ποὺ ἐξεστράτευσαν ἐναντίον τῆς Τροίας, οἱ Ἄβαντες, εἶχαν μαλλιὰ μόνο ἀπὸ πίσω (αὐχενικὴ οὐρίτσα), ἐνῷ ἀπὸ μπροστὰ εἶχαν τὸ κρανίο τους κουρεμένο, προφανῶς σύρριζα, ἢ καὶ ξυρισμένο. λέγονται στὴν Ἰλιάδα Ἄβαντες θοοὶ ὄπιθεν κομόωντες (Β 542)˙ καὶ τὸ θοοὶ μπορεῖ νὰ μὴ σημαίνῃ ταχεῖς στὸ τρέξιμο (τοὺς τέτοιους ὁ Ὅμηρος τοὺς λέει ὠκεῖς ἢ ὠκύποδες), ἀλλὰ γενικῶς “σβέλτοι”, “ἄνθρωποι μὲ οξύτατα ἀνακλαστικὰ κι ἀκαριαῖες ἀντιδράσεις”, σὰν τοὺς καρατιέρηδες, γιὰ τὰ ὁποῖα διακρίνονται οἱ τεχνῖτες κάθε τέτοιας ἄοπλης ἔντεχνης πάλης καὶ μάχης.»
Δέστε τώρα πως ο Σιαμάκης μεθοδεύει το ψέμα του:
Παίρνει την λέξη θοοί και αφού δίνει την σωστή μετάφραση => σβέλτοι (θοός = ταχύς, οξύς, ευκίνητος, δραστήριος, ενεργητικός, λεξικό LSK), κατόπιν προσθέτει την φράση «“ἄνθρωποι μὲ οξύτατα ἀνακλαστικὰ κι ἀκαριαῖες ἀντιδράσεις”, σὰν τοὺς καρατιέρηδες,» κατευθύνοντας τον αναγνώστη στην ερμηνεία που θέλει αυτός. Και λίγο παρακάτω δεν διστάζει να πει για τους Ἄβαντες (ή μάλλον για τον Όμηρο) το μεγάλο ψέμα:
«ὅσο γιὰ τὸν Ὅμηρο δὲν φαίνεται πῶς ἀκριβῶς ἐννοεῖ ὁ ἴδιος ὅτι μάχονταν οἱ Ἄβαντες οἱ ἀπὸ μπροστὰ κοντοκουρεμένοι.».
Ας δούμε λοιπόν τώρα την εν λόγω περικοπή του Ομήρου μαζί με την μετάφρασή της απ’ τους Καζαντζάκη-Κακριδή:
«Τῷ δ᾽ ἅμ᾽ Ἄβαντες ἕποντο θοοὶ ὄπιθεν κομόωντες αἰχμηταὶ μεμαῶτες ὀρεκτῇσιν μελίῃσι θώρηκας ῥήξειν δηΐων ἀμφὶ στήθεσσι·», Όμηρος, Ιλιάδα, 2,542-544.
Μετάφραση: «Αυτόν τον ακολουθούσαν οι ορμητικοί Άβαντες που είχαν μακριά μαλλιά από πίσω μόνο· πολεμιστές που με τα κοντάρια τους που πρόβαλλαν λαχταρούσαν να σπάσουν τους θώρακες γύρω από τα στήθη των εχθρών». Για την μετάφραση βλέπε, http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/ARXAIO/ILIADA.htm .
Θέλω να ρωτήσω λοιπόν τον Σιαμάκη 2 πράγματα:
1. Γιατί το "ὄπιθεν κομόωντες" σημαίνει ότι είχαν αυχενική ουρίτσα, και όχι ότι «είχαν μακριά μαλλιά από πίσω μόνο» όπως δηλ. το μεταφράζουν οι Καζαντζάκης-Κακριδής; Ή σε πιο ακριβή μετάφραση «είχαν μαλλιά από πίσω μόνο»;
2. Γιατί λες ψέματα ότι «ὅσο γιὰ τὸν Ὅμηρο δὲν φαίνεται πῶς ἀκριβῶς μάχονταν οἱ Ἄβαντες» όταν στους επόμενους 2 στίχους ο Όμηρος αναλύει πώς μάχονταν; (Πιο κάτω θα πούμε περισσότερα για τις λέξεις αἰχμηταὶ και ὀρεκτῇσιν που χρησιμοποιεί ο Όμηρος. και που πολύ σωστά οι μεταφραστές τις μεταφράζουν «πολεμιστές με κοντάρια» και «λαχταρούσαν» αντίστοιχα).
Κι επειδή ο Σιαμάκης δεν έχει ούτε την αλήθεια αλλ’ ούτε και την μπέσα για ν’ απαντήσει, θ’ απαντήσω εγώ και στα 2 αντίστοιχα:
1. Διότι ο Σιαμάκης την αυχενική ουρίτσα την έχει δει σε ταινία καράτε όπου οι πολεμιστές που είναι ασιάτες έχουν την συνήθεια ν’ αφήνουν πίσω κοτσίδα. Άρα θα πρέπει η «πρωτοτυπία» του να συμβαδίζει κάπως με την εικόνα που ενδεχομένως έχει ο αναγνώστης από τις σχετικές ταινίες.
2. Διότι η αλήθεια για το πώς πολεμάνε οι Άβαντες είναι κάτι που δεν συμφέρει στην ψευδή «πρωτοτυπία» του Σιαμάκη που για να την διανθίσει αφιερώνει ολόκληρη σελίδα στο άρθρο του Δεξιολάβοι αναπτύσσοντας πάλι με ψέματα την θησηίδα κουρά ως το σύρριζο κούρεμα ή ξύρισμα της κεφαλής.
Θησηὶς κουρά
Συγκεκριμένα ο Σιαμάκης γράφει γι αυτό το ξύρισμα:
«Στὴν ἀρχαία δηλαδὴ ἑλληνικὴ πραγματικότητα ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς προειρημένους παλαιστικοὺς ὅρους μνημονεύεται καὶ εἰδικὸ κούρεμα τῶν τεχνιτῶν τῆς ἄοπλης ἔντεχνης πάλης ἢ μάχης˙ αὐτὸ ἦταν τὸ σύρριζο κούρεμα ἢ καὶ ξύρισμα τῆς κεφαλῆς, τὸ ὁποῖο κάνουν καὶ σήμερα οἱ παλαισταὶ κάθε τέτοιας πάλης, ἐλευθέρας ἢ καράτε ἢ τζοῦντο κλπ.˙ κι αὐτὸ τὸ κούρεμα ἀπὸ χρόνια προϊστορικὰ λεγόταν θησηὶς κουρά. στὸν Πλούταρχο (Θησ. 5,1) ὁ ὅρος ἑρμηνεύεται μὲ τὸν αἰτιολογικὸ μῦθο ὅτι τέτοιο κούρεμα, ποὺ κάνει τοὺς μαχητὰς νὰ μὴ “δίνουν λαβὴ” στὸν ἀντίπαλο τὰ μαλλιά τους, κουρεύτηκε πρῶτος ὁ Ἀθηναῖος ἥρωας Θησεὺς κατὰ τὸν πόλεμό του ἐναντίον τῶν Δελφῶν.»
Τα εδώ ψέματα του Σιαμάκη είναι ότι δεν πρόκειται για ξύρισμα όλης της κεφαλής αλλά μόνο του μπροστινού μέρους. Και δεν πρόκειται για πολεμική προετοιμασία για πόλεμο του Θησέα με τους Δελφούς, αλλά για εθιμοτυπικό θυσίας στους Δελφούς! Διότι ο Πλούταρχος στον οποίο παραπέμπει, λέει τα εξής (αφηγούμενος την Μυθολογία βέβαια):
«ἔθους δὲ ὄντος ἔτι τότε τοὺς μεταβαίνοντας ἐκ παίδων ἐλθόντας εἰς Δελφοὺς ἀπάρχεσθαι τῷ θεῷ τῆς κόμης, ἦλθε μὲν εἰς Δελφοὺς ὁ Θησεύς, καὶ τόπον ἀπ᾽ αὐτοῦ τὴν Θησείαν ἔτι νῦν ὀνομάζεσθαι λέγουσιν, ἐκείρατο δὲ τῆς κεφαλῆς τὰ πρόσθεν μόνον, ὥσπερ Ὅμηρος ἔφη τοὺς Ἄβαντας· καὶ τοῦτο τῆς κουρᾶς τὸ γένος Θησηῒς ὠνομάσθη δι᾽ ἐκεῖνον·», Πλούταρχος, Θησέας, 5,1.
Όπως οι Άβαντες λοιπόν έτσι και ο Θησέας, ξύρισε μόνο το μπροστινό μέρος της κεφαλής. Όμως ο Θησέας το έκανε επειδή ήταν τότε έθιμο (ἔθος) να προσφέρουν οι έφηβοι (παίδες) θυσία στους Δελφούς αρχίζοντας (ἀπάρχεσθαι) απ’ την κόμη τους. Παρόμοια θυσία αναφέρει και ο Ευριπίδης:
«δάκρυά τ' ἔδωκα καὶ κόμης ἀπηρξάμην» Ευριπίδης, Ηλέκτρα, 91 [απ’ το λεξικό LSK στο λήμμα ἀπάρχομαι, και ἀπαρχαί = τα πρωτογεννήματα της σοδειάς, αυτά που μεγαλώνουν ή ωριμάζουν πρώτα, και ήταν έθιμο αυτά να προσφέρονται θυσία στους θεούς ως ένδειξη ευγνωμοσύνης («ἄγοντ᾽ ἀπαρχὰς θεοῖσι = πηγαίνει τα πρωτογεννήματα στους θεούς», Σοφοκλής, Τραχίνιαι, 183)]. Το έθιμο της αφιέρωσης των πρωτογεννημάτων της σοδειάς στον Θεό, υπήρχε και στον Ισραήλ, μόνο που εκεί ήταν εντολή του αληθινού Θεού γραμμένη στον μωσαϊκό νόμο (Έξ 23,19).
Επομένως για ποιό πόλεμο του Θησέα εναντίον των Δελφών μας λέει ο Σιαμάκης; Πού τον βρήκε;
Εἰς χείρας ελθεῖν = μάχη εκ του συστάδην
Τα ψέματα όμως του Σιαμάκη δεν τελείωσαν, διότι συνεχίζει λέγοντας:
«Ἔχοντας ἄλλωστε ὁ Πλούταρχος ὑπ̉ ὄψι του τὴν πραγματικότητα τῆς δικῆς του ἐποχῆς, λέει γιὰ τοὺς Ἄβαντες ὅτι τὸ σχετικὸ κούρεμά τους τὸ συνήθιζαν, ἐπειδή, μιμούμενοι τοὺς Μυσοὺς καὶ τοὺς Ἄραβες, ἦταν ἐκπαιδευμένοι νὰ μάχωνται ἀπωθώντας τοὺς ἀντιπάλους μὲ τὰ χέρια, καὶ ὄχι μὲ ὅπλα˙ (μάλιστα δὴ πάντων εἰς χεῖρας ὠθεῖσθαι τοῖς ἐναντίοις μεμαθηκότες). ἀπὸ τὴν ἔκφρασί του αὐτὴ φαίνεται ὅτι αὐτὸς ἔχει ὑπ̉ ὄψι τοὺς δεξιολάβους».
Ας δούμε τι πράγματι λέει ο Πλούταχος:
«οἱ δὲ Ἄβαντες ἐκείραντο πρῶτοι τὸν τρόπον τοῦτον οὐχ ὑπ᾽ Ἀράβων διδαχθέντες, ὡς ἔνιοι νομίζουσιν, οὐδὲ Μυσοὺς ζηλώσαντες, ἀλλ᾽ ὄντες πολεμικοὶ καὶ ἀγχέμαχοι, καὶ μάλιστα δὴ πάντων εἰς χεῖρας ὠθεῖσθαι τοῖς ἐναντίοις μεμαθηκότες, ὡς μαρτυρεῖ καὶ Ἀρχίλοχος ἐν τούτοις·», Πλούταρχος, Θησέας, 5,2.
Βλέπουμε τον Πλούταρχο να λέει αντίθετα απ’ τον Σιαμάκη: ότι καταρχήν οι Άβαντες δεν ξυρίζονταν γιατί ήταν έτσι διδαγμένοι απ’ τους Άραβες, ούτε και γιατί ζήλεψαν σ’ αυτό τους Μυσούς. Έπειτα λέει ότι έκαναν το ξύρισμα επειδή ήταν έθνος πολεμικό και αγχέμαχο. Η λέξη ἀγχέμαχοι μαζί με την άλλη φράση του Πλουτάρχου εἰς χεῖρας δίνει την ευκαιρία στον Σιαμάκη να πει πάλι ψέματα. Και τα ψέματά του φαίνονται φυσικά τόσο απ’ τα λεξικά, όσο κι απ’ τις παρόμοιες φράσεις αρχαίων ιστορικών όταν διηγούνται μάχες. Εξετάζοντας λοιπόν πρώτα το εἰς χεῖρας, και μετά το ἀγχέμαχοι, θα παραθέσουμε 4 αποσπάσματα από τις παραπομπές που μας δίνει το λεξικό LSK στο λήμμα χείρ και στην φράση εἰς χεῖρας ἐλθεῖν. Τ’ αποσπάσματα αφορούν μάχες διηγούμενες από 2 ιστορικούς και 1 από τραγωδία του Αισχύλου, και τα παίρνουμε απ’ το TLG.
Ξενοφών – Μάχη μεταξύ ελλήνων και περσών
«ἔπειτα μέντοι πρόσθεν (14) ὥρμησαν οἱ βάρβαροι. ὡς δ’ εἰς χεῖρας ἦλθον, ὅσοι μὲν τῶν Ἑλλήνων ἔπαισάν τινας, πάντες συνέτριψαν τὰ δόρατα, οἱ δὲ Πέρσαι κρανέϊνα παλτὰ ἔχοντες ταχὺ δώδεκα μὲν ἱππέας, δύο δ’ ἵππους ἀπέκτειναν ἐκ δὲ τούτου ἐτρέφθησαν οἱ Ἕλληνες ἱππεῖς. βοηθήσαντος δὲ Ἀγησιλάου σὺν τοῖς (5) ὁπλίταις, πάλιν ἀπεχώρουν οἱ βάρβαροι.», Ξενοφών, Ελληνικά, 3,4,14.
Μετάφραση (Ρόδη Ρούφου, 2012). «Έπειτα οι βάρβαροι έκαναν επέλαση. [3.4.14] Όταν ήρθαν στα χέρια, όσοι Έλληνες χτύπησαν αντιπάλους έσπασαν τα δόρατά τους, ενώ οι Πέρσες —που είχαν ακόντια από ξύλο κρανιάς — γρήγορα σκότωσαν δώδεκα καβαλάρηδες και δύο άλογα κι έτρεψαν σε φυγή το ελληνικό ιππικό. Σαν ήρθε όμως σ’ ενίσχυση ο Αγησίλαος με τους οπλίτες, υποχώρησαν με τη σειρά τους οι βάρβαροι». Για την μετάφραση βλέπε και την σελίδα, http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/index.html?author_id=191 .
Ας κρατήσουμε απ’ την παραπάνω περικοπή μόνο τα δόρατα που είχαν ν’ αντιπαραταχθούν απέναντι σε κρανέινα παλτά. Θα δούμε παρακάτω τι είναι ο παλτός ή το παλτόν.
Ξενοφών – Το κατάντημα του περσικού στρατού μετά τον θάνατο του Κύρου
«καὶ γὰρ δὴ ὁ Κῦρος τοῦ μὲν ἀκροβολίζεσθαι ἀποπαύσας, θωρακίσας δὲ καὶ αὐτοὺς καὶ ἵππους καὶ ἓν παλτὸν ἑκάστῳ δοὺς εἰς χεῖρα ὁμόθεν τὴν μάχην ἐποιεῖτο· νῦν δὲ οὔτε ἀκροβολίζονται ἔτι οὔτ’ εἰς (23) χεῖρας συνιόντες μάχονται. καὶ οἱ πεζοὶ ἔχουσι μὲν γέρρα καὶ κοπίδας καὶ σαγάρεις ὥσπερ <οἱ> ἐπὶ Κύρου τὴν μάχην (24) ποιησάμενοι· εἰς χεῖρας δὲ ἰέναι οὐδ’ οὗτοι ἐθέλουσιν. οὐδέ γε τοῖς δρεπανηφόροις ἅρμασιν ἔτι χρῶνται ἐφ’ ᾧ Κῦρος αὐτὰ ἐποιήσατο.»
Μετάφραση. «και ο Κύρος πάσας τους ακροβολισμούς και ενδύσεις με θώρακας και τους ιππείς και τους ίππους, έδωκεν εις καθένα μία λόγχη εις τας χείρας, και τους εδίδαξε να πολεμώσιν εκ του πλησίον. Τώρα όμως ούτε ακροβολισμούς κάμνουν, ούτε εκ του πλησίον μάχονται. Και οι πεζοί έχουν μεν γέρρα και κοπίδας και σαγάρεις* καθώς και εις τον καιρόν του Κύρου, δια να πολεμώσιν. Να έλθωσι δε εις χείρας ουδέ αυτοί θέλουν. Ουδέ τα δρεπανηφόρα αμάξια πλέον μεταχειρίζονται, δια τον οποίον σκοπόν τα κατασκεύασε ο Κύρος.»
* Όπλον περσικόν, το τουρκιστί λεγόμενον παλτάς [= πέλεκυς]. Ξενοφών, Κύρου Παιδεία, 8,8,22-24 σε μετάφραση Κων/νου Βαρδάλαχου. Η έκδοση έγινε στην Αθήνα το 1845 για να διανεμηθεί στα ελληνικά σχολεία. Την μετάφραση των έργων Κύρου Παιδεία και Κύρου Αναβάσις μπορείτε να βρείτε ψηφιακά παρακάτω,https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/6/7/b/metadata-86-0000014.tkl&do=79296_01.pdf&lang=el&pageno=1&pagestart=1&width=369&height=563&maxpage=598 , σελ. 453-454 του pdf.
Εδώ βλέπουμε ότι ο μεταφραστής μεταφράζει το παλτό ως λόγχη, ενώ ο προηγούμενος το μετέφρασε ως ακόντιο.
Θουκυδίδης (Πελοποννησιακός πόλεμος) – Μάχη στην Πύλο
[33] [33.1 «οἱ δὲ περὶ τὸν Ἐπιτάδαν καὶ ὅπερ ἦν πλεῖστον τῶν ἐν τῇ νήσῳ, ὡς εἶδον τό τε πρῶτον φυλακτήριον διεφθαρμένον καὶ στρατὸν σφίσιν ἐπιόντα, ξυνετάξαντο καὶ τοῖς ὁπλίταις τῶν Ἀθηναίων ἐπῇσαν, βουλόμενοι ἐς χεῖρας ἐλθεῖν· ἐξ ἐναντίας γὰρ οὗτοι καθειστήκεσαν, ἐκ πλαγίου δὲ οἱ ψιλοὶ καὶ κατὰ νώτου. [33.2] τοῖς μὲν οὖν ὁπλίταις οὐκ ἐδυνήθησαν προσμεῖξαι οὐδὲ τῇ σφετέρᾳ ἐμπειρίᾳ χρήσασθαι·»
Μετάφραση. «Όταν οι υπό τας αμέσους διαταγάς του Επιτάδου στρατιώται, οι οποίοι απετέλουν το κύριον μέρος της Πελοποννησιακής δυνάμεως επί της νήσου, είδαν ότι το πρώτον φυλακείον είχεν εξολοθρευθή, και ότι εχθρικός στρατός ήρχετο προς αυτούς, παρετάχθησαν εις τάξιν μάχης και επροχώρησαν εναντίον των Αθηναίων οπλιτών, οι οποίοι ήσαν αντιμέτωποί των, θέλοντες να συμπλακούν μετ' αυτών εκ του συστάδην. Οι ψιλοί όμως στρατιώται, οι οποίοι ευρίσκοντο εις τα πλάγια και τα νώτα των, έβαλλαν εναντίον των και από τα δύο μέρη και δεν τους άφηναν ούτε την τακτικήν εμπειρίαν των να χρησιμοποιήσουν.», Θουκυδίδου, Ιστορίαι, 4,33,1-2, και μετάφραση Ε. Κ. Βενιζέλου, 1940.
Εδώ πρέπει να κρατήσουμε τα 2 είδη στρατιωτών που διακρίνονται: τους ψιλούς από την μια και τους οπλίτες απ’ την άλλη. Οι τελευταίοι αποτελούν το κύριο σώμα της παράταξης.
Θουκυδίδης – Μάχη Αθηναίων με Βοιωτούς στα Μέγαρα
«καὶ τῶν Ἀθηναίων τῶν μὲν ὁπλιτῶν περί τε τὴν Νίσαιαν ὄντων καὶ τὴν θάλασσαν ἐν τάξει, τῶν δὲ ψιλῶν ἀνὰ τὸ πεδίον ἐσκεδασμένων, οἱ ἱππῆς οἱ τῶν Βοιωτῶν ἀπροσδοκήτοις ἐπιπεσόντες τοῖς ψιλοῖς ἔτρεψαν ἐπὶ τὴν θάλασσαν (ἐν γὰρ τῷ πρὸ τοῦ οὐδεμία βοήθειά πω τοῖς Μεγαρεῦσιν οὐδαμόθεν ἐπῆλθεν· [72.3] ἀντεπεξελάσαντες δὲ καὶ οἱ τῶν Ἀθηναίων ἐς χεῖρας ᾖσαν, καὶ ἐγένετο ἱππομαχία ἐπὶ πολύ, ἐν ᾗ ἀξιοῦσιν ἑκάτεροι οὐχ ἥσσους γενέσθαι.»,
Μετάφραση. «Οι Αθηναίοι οπλίται ήσαν παρατεταγμένοι πλησίον της Νισαίας και της θαλάσσης, ενώ οι ψιλοί των στρατιώται ήσαν διεσκορπισμένοι εις την πεδιάδα, όταν το Βοιωτικόν ιππικόν επέπεσεν εναντίον των και τους κατεδίωξε μέχρι της θαλάσσης, διότι η επίθεσις υπήρξεν απροσδόκητος, καθόσον προηγουμένως καμμία βοήθεια δεν είχεν έλθει προς τους Μεγαρείς από πουθενά. Και το Αθηναϊκόν, εν τούτοις, ιππικόν ενήργησεν επέλασιν και ήλθεν εις χείρας προς το Βοιωτικόν. Η συγκροτηθείσα ιππομαχία διήρκεσε πολλήν ώραν και αμφότερα τα μέρη έχουν την αξίωσιν ότι ενίκησαν.», Θουκυδίδου, Ιστορίαι, 4,72,2-3, και μετάφραση Ε. Κ. Βενιζέλου, 1940.
Εδώ διακρίνονται πάλι οι οπλίτες και οι ψιλοί στρατιώτες και επίσης έχουμε και μάχη με το ιππικό κάθε πλευράς (ιππομαχία).
Η γνωστή τραγωδία του Αισχύλου Επτά επί Θήβας που πραγματεύεται την μάχη 7 βασιλέων εναντίον της Θήβας, εκ των οποίων 7 είναι και ο Πολυνείκης, αδερφός του ήδη υπάρχοντος βασιλιά της Θήβας, Ετεοκλή, παιδιά και οι 2 του Οιδίποδα. Το τέλος βρίσκει την μεν Θήβα νικήτρια, τους 2 αδερφούς όμως νεκρούς.
Αισχύλος – Επτά επί Θήβας
Ετεοκλής
«ἐχθρὸς σὺν ἐχθρῷ στήσομαι. φέρ᾽ ὡς τάχος 675 κνημῖδας, αἰχμῆς καὶ πέτρων προβλήματα.»
Χορός
«μή, φίλτατ᾽ ἀνδρῶν, Οἰδίπου τέκος, γένῃ ὀργὴν ὁμοῖος τῷ κάκιστ᾽ αὐδωμένῳ· ἀλλ᾽ ἄνδρας Ἀργείοισι Καδμείους ἅλις ἐς χεῖρας ἐλθεῖν· αἷμα γὰρ καθάρσιον. 680 ἀνδροῖν δ᾽ ὁμαίμοιν θάνατος ὧδ᾽ αὐτοκτόνος, οὐκ ἔστι γῆρας τοῦδε τοῦ μιάσματος.».. 685
Χορός
«τί μέμονας, τέκνον; μή τί σε θυμοπληθὴς δορίμαργος ἄτα φερέτω· κακοῦ δ᾽ ἔκβαλ᾽ ἔρωτος ἀρχάν.»
Βλέπουμε τον Ετεοκλή να ζητάει πολεμική ένδυση (κνημῖδας) και όπλα (αἰχμῆς καὶ πέτρων προβλήματα) για να ριχθεί λοιπόν στη μάχη. Διότι η λέξη αἰχμῆς μας παραπέμπει σε λόγχη ή σε ξίφος, και τα πέτρων προβλήματα πρέπει να είναι οι σφεντόνες. Κι απ’ την άλλη βλέπουμε τον χορό να προσπαθεί ν’ αποτρέψει την μάχη μεταξύ των αδερφών, λέγοντάς του ότι αρκεί (ἅλις) οι 2 φυλές Αργείων και Καδμείων να σκοτώνονται στην μάχη (ἐς χεῖρας ἐλθεῖν), διότι το αίμα τους τρέχει καθαρό (καθάρσιον) από μίασμα, αλλ’ αυτό δεν συμβαίνει για θανατηφόρα μάχη μεταξύ αδερφών! Και παρακαλεί τον Ετεοκλή να μην φέρεται σαν ένας θυμωμένος (θυμοπληθὴς) που λαχταράει μάχη (δορίμαργος, το α΄ συνθετικό δόρυ μπαίνει περισσότερο ως δηλωτικό του πολεμικού μένους που αισθάνεται κάποιος για να δώσει μάχη, λεξικό LSK). Όμως την μάχη τη δίνεις με όπλα και όχι με γυμνά χέρια αφού το δόρυ είναι χαρακτηριστικό όπλο μάχης.
Έτσι λοιπόν το «εἰς χεῖρας ἐλθεῖν» σημαίνει πολεμική μάχη εκ του πλησίον ή εκ του συστάδην, δηλ. από κοντά, ή όπως θα λέγαμε σήμερα => μάχη σώμα με σώμα. Άλλο θέμα είναι τώρα ότι, όταν στην μάχη χαλάσουν ή αποσπαστούν απ’ τα χέρια τα όπλα, η αμεσότητα της στιγμής απαιτεί αντίδραση με το σώμα, όπως γροθιές ή κλωτσιές ή γονατιές ή κεφαλιές ή οτιδήποτε άλλο έρθει πιο βολικό. Και είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της ιππομαχίας στο 2ο απόσπασμα του Θουκυδίδη, η οποία ονομάζεται πάλι ως μάχη εκ του πλησίον (ἐς χεῖρας ἐλθεῖν).
Ας δούμε όμως κι ένα τελευταίο απόσπασμα του Θουκυδίδη που μέσω του γενναίου κι ευφυούς σπαρτιάτη στρατηγού Βρασίδα, μας μεταφέρει μια αξιοσημείωτη πολεμική συμπεριφορά.
Θουκυδίδης – Ο στρατηγός Βρασίδας σε μάχη εναντίον των Ιλλυριών που έχουν καταλάβει μέρος της Χαλκιδικής, μιλάει στους πελοποννήσιους στρατιώτες του.
«οὗτοι δὲ τὴν μέλλησιν μὲν ἔχουσι τοῖς ἀπείροις φοβεράν· καὶ γὰρ πλήθει ὄψεως δεινοὶ καὶ βοῆς μεγέθει ἀφόρητοι, ἥ τε διὰ κενῆς ἐπανάσεισις τῶν ὅπλων ἔχει τινὰ δήλωσιν ἀπειλῆς. προσμεῖξαι δὲ τοῖς ὑπομένουσιν αὐτὰ οὐχ ὁμοῖοι· οὔτε γὰρ τάξιν ἔχοντες αἰσχυνθεῖεν ἂν λιπεῖν τινὰ χώραν βιαζόμενοι ἥ τε φυγὴ καὶ ἡ ἔφοδος αὐτῶν ἴσην ἔχουσα δόξαν τοῦ καλοῦ ἀνεξέλεγκτον καὶ τὸ ἀνδρεῖον ἔχει (αὐτοκράτωρ δὲ μάχη μάλιστ' ἂν καὶ πρόφασιν τοῦ σῴζεσθαί τινι πρεπόντως πορίσειε), τοῦ τε ἐς χεῖρας ἐλθεῖν πιστότερον τὸ ἐκφοβῆσαι ὑμᾶς ἀκινδύνως ἡγοῦνται· ἐκείνῳ γὰρ ἂν πρὸ τούτου ἐχρῶντο. [126.6] σαφῶς τε πᾶν τὸ προϋπάρχον δεινὸν ἀπ' αὐτῶν ὁρᾶτε ἔργῳ μὲν βραχὺ ὄν, ὄψει δὲ καὶ ἀκοῇ κατασπέρχον.»,
Μετάφραση. «Οι Ιλλυριοί, δι' εκείνους που δεν τους γνωρίζουν, είναι αληθώς φοβεροί, όταν τους βλέπη κανείς επερχομένους. Διότι η θέα του όγκου των είναι τρομερά, οι αλαλαγμοί των αφόρητοι, και ο κραδασμός των όπλων των εις τον αέρα δημιουργεί εντύπωσιν απειλητικήν. Αλλ' εάν ο αντίπαλός των δεν ταραχθή από όλα αυτά, όταν έλθουν εις χείρας, αποδεικνύονται κατώτεροι από ό,τι εφαίνοντο. Διότι, μη έχοντες κανονικήν παράταξιν, δεν αισθάνονται ούτε εντροπήν να εγκαταλείψουν την θέσιν των, οσάκις πιεσθούν και επειδή όχι μόνον η επίθεσις, αλλά και η φυγή θεωρούνται απ' αυτούς εξ ίσου έντιμη, η ανδρεία των είναι ανεξέλεγκτος, καθόσον, όταν καθείς διευθύνη εαυτόν όπως θέλει, κατά την διάρκειαν της μάχης, ευρίσκει ευσχήμους προφάσεις δια να σωθή φεύγων. Θεωρούν, εξ άλλου, ασφαλέστερον να σας εκφοβίζουν από αρκετήν απόστασιν, παρά να έρχονται εις χείρας, διότι άλλως θα κατέφευγαν εις το δεύτερον, αντί να περιορίζωνται εις το πρώτον. Βλέπετε, επομένως, καθαρά ότι κάθε τι που εφαίνετο κατ' αρχάς τρομερόν εκ μέρους των, είναι πραγματικώς ανάξιον προσοχής και μόνον την όρασιν και την ακοήν καταπλήσσει.», Θουκυδίδου, Ιστορίαι, 4,126,5-6, και σε μετάφραση Ε. Κ. Βενιζέλου, 1940.
Αξιοσημείωτο το παράδειγμα των Ιλλυριών που εκφοβίζουν από μακριά, αλλά τα «βρίσκουν σκούρα» από κοντά, που μας δίνει διδακτικό συμπέρασμα παρόμοιο με της παροιμίας «σκυλί που γαυγίζει, δεν δαγκώνει»!
Κι αφού είδαμε πώς αντιπαραβάλλονται οι 2 περιπτώσεις μάχης, η μια εξ αποστάσεως (ἀκροβολίζεσθαι) και η άλλη από κοντά (εἰς χεῖρας), όπως ακριβώς μας τις διακρίνει ο Ξενοφών στο απόσπασμα της Κύρου Παιδείας που παραθέσαμε, ας δούμε τώρα την λέξη αγχέμαχος. Το λεξικό LSK δίνει την σημασία του αγχέμαχος ως αυτός που μάχεται ή αναφέρεται σε μάχη εκ του πλησίον, και μας παραπέμπει στον Ξενοφώντα που μας δίνει τον ορισμό των αγχέμαχων όπλων. Να σημειώσουμε ότι ο Ξενοφών από απλός ιστορικός που συνόδευε μια ελληνική εκστρατεία στην Ασία, έφτασε να γίνει και ο στρατηγός αυτών των μυρίων (10.000) στρατιωτών κατά την επιστροφή τους στην Ελλάδα (Κύρου Ανάβασις):
«ἢν δέ ποι δέῃ στρατεύεσθαι, τόξα μὲν οἱ οὕτω πεπαιδευμένοι οὐκέτι ἔχοντες οὐδὲ παλτὰ στρατεύονται, τὰ δὲ ἀγχέμαχα ὅπλα καλούμενα, θώρακά τε περὶ τοῖς στέρνοις καὶ γέρρον ἐν τῇ ἀριστερᾷ, οἷόνπερ γράφονται οἱ Πέρσαι ἔχοντες, ἐν δὲ τῇ δεξιᾷ μάχαιραν ἢ κοπίδα», Ξενοφών, Κύρου Παιδεία, 1,2,13.
Βλέπουμε λοιπόν τον Ξενοφώντα να περιγράφει τ’ αγχέμαχα όπλα:
1. θώρακα = μεταλλικό (συνήθως χάλκινο) προστατευτικό κάλυμμα που φοριέται για να καλύπτει το στήθος.
2. γέρρον = περσική ασπίδα επιμήκης και καλυμμένη με δέρμα βοδιού.
3. μάχαιραν ἢ κοπίδα = κοντό σπαθί ή μαχαίρι αρκετά μεγάλο σαν του χασάπη.
Εδώ τώρα θα διευκρινίσουμε και το άλλο όπλο που συναντήσαμε παραπάνω, και που δεν είναι γνωστό στους πολλούς απ’ το μάθημα της σχολικής Ιστορίας. Βλέπουμε τον Ξενοφώντα να κάνει λόγο για παλτά. Αυτά ήταν ακόντια (παλτός ή παλτόν = ό,τι πάλλεται προς εξακόντιση, ελαφρύ δόρυ, ακόντιο), Στράβων, 4,4,3, (λεξικό LSΚ). Το λεξικό όμως σημειώνει επίσης ότι το παλτό χρησιμοποιούνταν απ’ τους πέρσες τόσο σαν ακόντιο όσο και σαν δόρυ, και μας δίνει την παρακάτω παραπομπή του Ξενοφώντα:
«νῦν οὕτω καὶ οἱ ἱππεῖς αὐτῶν παρεσκευασμένοι πρὸς τοὺς ἱππέας προσέρχονται, καὶ τὰ μὲν τόξα καὶ ἀκόντια ἀποδεδοκιμάκασι, παλτὸν δὲ ἓν ἰσχυρὸν ἕκαστος λαβὼν προσελαύνειν διανενόηται ὡς ἐκ χειρὸς τὴν μάχην ποιησόμενος», Κύρου Παιδεία, 6,2,16.
Μετάφραση (Κων/νου Βαρδάλαχου, βλέπε και παραπάνω, σελ. 327 του pdf). «τώρα και οι ιππείς των, με τον αυτόν τρόπον ετοιμασμένοι, έρχονται να κτυπήσωσι τους ιδικούς μας ιππείς. Και τα μεν τόξα και ακόντια απέρριψαν, καθείς δε λαβών δυνατήν λόγχην απεφάσισε να ορμήση προς ημάς δια να πολεμήση πλησιέστερον.».
Βλέπουμε εδώ τον Ξενοφώντα να μιλάει για ισχυρό παλτό που πήραν οι ιππείς αφού απέρριψαν τα τόξα και ακόντια. Άρα διακρίνει κι αυτός μια διαφορά μεταξύ ακοντίων και παλτών ή ισχυρών παλτών. Και τα ισχυρά παλτά των περσών αντιστοιχούν στα ελληνικά δόρατα. Ο δε Φώτιος στο Λεξικό του γράφει:
«Παλτά: τὰ δόρατα.» (TLG), Φώτιος, Λέξεων Συναγωγή.
Γενικά τ’ ακόντια είχαν ελαφρύτερη κατασκευή απ’ τα δόρατα, και με τα πρώτα εξοπλίζονταν ειδικό σώμα στρατιωτών που λεγόταν πελταστές (βλέπε και το παράρτημα, ). Διέθεταν στον οπλισμό τους 2-3 ακόντια που ήταν για ρίψη και άρα βολή εξ αποστάσεως (ακροβολιστές). Όταν τα έριχναν όλα, είχαν πάντα το σπαθί ή την μάχαιρα για να συνεχίσουν την μάχη εκ του πλησίον. Σε αντίθεση λοιπόν με τ’ ακόντια για ρίψη, ήταν τα δόρατα που ήταν γνωστά σε όλους και καλούνταν επίσης ὀρεκτά (ὀρεκτόν δόρυ) επειδή οι φορείς τους ήθελαν (είχαν όρεξη) να πολεμούν μ’ αυτά από κοντά (λεξικό LSΚ). Αυτή τους η όρεξη φαίνεται τόσο απ’ τον στίχο της Ιλιάδας που είδαμε με τους Άβαντες (ὀρεκτῇσιν), όσο και από τους Επτά επί Θήβας του Αισχύλου (δορίμαργος) που επίσης είδαμε. Όμως το πόσο κλασσικό όπλο ήταν το δόρυ στην αρχαιότητα, φαίνεται κι απ’ το γεγονός ότι φτιάχτηκαν κι άλλες λέξεις μ’ αυτό (βλέπε λεξικό LSΚ), και θα δούμε μιαν ακόμη στον Αρχίλοχο.
Ο δε χαρακτηρισμός αγχέμαχοι του Πλουτάρχου (για τους Άβαντες) που επίτηδες δεν βάζει ο Σιαμάκης στην παράθεσή του, σημαίνει πολεμιστές εκ του πλησίον με όπλα φυσικά και όχι με γυμνά χέρια όπως θέλει ο ψεύτης Σιαμάκης να υποστηρίζει τονίζοντας «μὲ τὰ χέρια, καὶ ὄχι μὲ ὅπλα».
Πάντως, απ’ αυτά που ήδη αναφέραμε συνάγεται ότι τ’ ακόντια τα έφεραν μονάδες που ειδικεύονταν σε μάχη εξ αποστάσεως ή σε ανταρτοπόλεμο ή σε αψιμαχίες, ενώ τα δόρατα έφερε το κύριο σώμα στρατιωτών που έκανε επέλαση ή έδινε την βασική μάχη εκ παρατάξεως. Οι πρώτοι ήταν οι λεγόμενοι ψιλοί στρατιώτες, και οι δεύτεροι ήταν οι οπλίτες.
Ας έρθουμε τώρα πάλι στον ψεύτη Σιαμάκη να δούμε και το ψέμα που λέει στο άρθρο του Δεξιολάβοι για την παραπομπή του Αρχίλοχου.
«σημαίνει ὅμως θησηὶς κουρὰ τὴν κουρὰ ποὺ εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς κανόνες (θεσμοὺς) μιᾶς κάποιας τέχνης, τῆς παλαιστικῆς καὶ μαχητικῆς τέχνης, ἡ ὁποία βασίζεται ὄχι τόσο στὴ ῥωμαλεότητα καὶ τὴ μυϊκὴ δύναμι τοῦ παλαιστοῦ, ποὺ κι αὐτὴ βέβαια εἶναι χρήσιμη κι ἐπιλέξιμη, ὅσο στοὺς κανόνες καὶ στὰ τεχνάσματα ποὺ τοῦ παρέχει ἡ ἐκπαίδευσί του καὶ ποὺ μπορεῖ νὰ ἐπιδεχτῇ ἡ ἰδιαίτερη ὀξύτητα τῶν ἀνακλαστικῶν του μὲ τὴν ὁποία εἶναι καὶ φύσει προικισμένος. … Μετὰ τὸν ἑρμηνευτικὸ αἰτιολογικὸ μῦθο τῆς θησηίδος κουρᾶς ὁ Πλούταρχος ἀναφέρει καὶ τρεῖς ἱστορικὲς μαρτυρίες ἐφαρμογῆς της, στρατιωτικῆς μάλιστα πάντοτε, ἀπὸ τὸν Ὅμηρο, τὸν Ἀρχίλοχο, καὶ τὸ Μ. Ἀλέξανδρο.»
Τον Όμηρο είδαμε τι λέει για τους Άβαντες, καθώς και τα ψέματα του Σιαμάκη. Ας δούμε και τον Αρχίλοχο, του οποίου σημειωτέον το συγκεκριμένο απόσπασμα σώζει μόνο ο Πλούταρχος:
«Οὔ τοι πόλλ᾽ ἐπὶ τόξα τανύσσεται οὐδὲ θαμειαὶ σφενδόναι, εὖτ' ἄν δὴ μῶλον Ἄρης συνάγῃ ἐν πεδίῳ· ξιφέων δὲ πολύστονον ἔσσεται ἔργον· ταύτης γὰρ κεῖνοι δαίμονές εἰσι μάχης δεσπόται Εὐβοίης δουρικλυτοί.», Αρχίλοχου απόσπασμα (Ελεγεία 3D) σωζόμενο στον Πλούταρχο, Θησεύς, 5,3.
Βλέπουμε τον Αρχίλοχο να μιλάει για την μαχητικότητα των Αβάντων που δεν την δείχνουν με τόξα, ούτε με σφεντόνες, αλλά με λόγχες (ξιφέων), όντας δαίμονες της μάχης που είναι φημισμένοι για το δόρυ τους (= δουρικλυτοί, λεξικό LSΚ). Πού είναι λοιπόν οι μαρτυρίες των παλαιστικών τεχνών και καρατιέρηδων που θέλει ο Σιαμάκης;
Κι ας δούμε την 3η και τελευταία μαρτυρία για τον Μ. Αλέξανδρο που επικαλείται ο Σιαμάκης και μας δίνει ο Πλούταρχος για να εξηγήσει το από μπροστά ξύρισμα που έκαναν οι Άβαντες:
«ὅπως οὖν μὴ παρέχοιεν ἐκ τῶν τριχῶν ἀντίληψιν τοῖς πολεμίοις ἀπεκείραντο. τοῦτο δὲ ἀμέλει καὶ Ἀλέξανδρον τὸν Μακεδόνα ἐννοήσαντά φασι προστάξαι τοῖς στρατηγοῖς ξυρεῖν τὰ γένεια τῶν Μακεδόνων, ὡς λαβὴν ταύτην ἐν ταῖς μάχαις οὖσαν προχειροτάτην.», Πλούταρχος, Θησεύς 5,4.
Εξηγεί λοιπόν ο Πλούταρχος ότι οι Άβαντες ξύριζαν το μπροστινό μέρος της κεφαλής για να μην δώσουν λαβή (ἀντίληψιν) στους αντιπάλους. Και συμπληρώνει ότι για τον ίδιο λόγο και ο Αλέξανδρος ήθελε τους στρατιώτες του ξυρισμένους αλλά στα γένια μόνο. Και ο Σιαμάκης βρισκόμενος μπροστά στο εμπόδιο να συμβιβάσει τους ξυρισμένους στο κεφάλι Άβαντες (ενώ ξύριζαν μόνο το μισό) με το ξύρισμα μόνο των γενιών των Μακεδόνων, κάνει άλλη μια ματσαραγκιά (= πονηριά, μεθοδεία) και γράφει για σώμα όχι μόνο “καρατιέρηδων που πολεμούν με γυμνά χέρια”, αλλά και γι άλλο σώμα που έχουν και στιλέτο, και τους ονόμασε “σφαγείς” μεταφράζοντας έτσι την εβραϊκή λέξη “κερτί” ή την λέξη των Ο΄ “αλλόφυλοι”!! Αλλ’ αυτό το τελευταίο είναι ένα άλλο θέμα πάλι πολεμικό τ’ οποίο θα διαπραγματευτούμε αν ο Θεός θελήσει, και τότε θα διερευνήσουμε τους κερτί και θα βγάλουμε κι άλλα “μεταφραστικά” και “πρωτότυπα” ψέματα του μεγάλου αυτού απατεώνα Σιαμάκη. Εδώ θ’ αρκεστούμε μόνο σε μια πρόταση που γράφει αυτός ο ψεύτης για το υποτιθέμενο στρατιωτικό σώμα με τα στιλέτα:
«ἐνῷ ὁ Ἀρχίλοχος στοὺς παρατιθέμενους στίχους του ἐννοεῖ “σφαγεῖς”, χειριστὰς τοῦ στιλέτου.»
Είδατε εσείς στην παραπάνω παράθεση του Αρχίλοχου , να μιλάει για στιλέτα ή έστω για μικρά μαχαίρια; Και η λέξη ξιφέων που βάζει είναι για να δείξει το κοφτερό και αμφίστομο (λεξικό LSΚ) του όπλου των Αβάντων, που όπως λέει παρακάτω είναι το δόρυ, αφού στην χρήση του είναι ονομαστοί (κλυτοί = φημισμένοι => δουρικλυτοί). Πόσα ψέματα λοιπόν λέει αυτός ο απατεώνας;
Κι έτσι ο Σιαμάκης με την πεποίθηση ότι όλα τα «μπάλωσε» καλά ώστε να μην φαίνονται τα ψέματά του, επιστεγάζει την έρευνά του με το ποθητό του «συμπέρασμα»:
«σὲ κάθε περίπτωσι κι ὁ ἑλληνορρωμαϊκὸς κόσμος, ἀπὸ τοὺς θησεῖς καὶ τὸν Ὅμηρο μέχρι τὰ χρόνια τοῦ Πλουτάρχου, φαίνεται γνώστης τῆς ἔντεχνης ἄοπλης ἢ ἁπλῶς στιλετοφόρου πάλης καὶ μάχης καὶ τῆς χρήσεώς της σὲ πολεμικὲς καὶ στρατιωτικὲς ἐπιχειρήσεις.»!!
Ας αφήσουμε όμως τώρα τον αθεόφοβο Σιαμάκη που επειδή έχει τυφλωθεί απ’ την αλαζονεία του, κι ενώ γνωρίζει ότι λέει ψέματα, όμως θέλει να «βλέπει» τον ελληνορωμαϊκό κόσμο ως γνώστη της έντεχνης πάλης με λαβές τύπου καράτε, κι ας πάμε να δούμε την πραγματική σημασία της λέξης δεξιολάβοι.
Ποιοί ήταν οι δεξιολάβοι
Είδαμε τα δόρατα που αντιπροσώπευαν το κατ’ εξοχήν όπλο του αρχαίου ελληνικού στρατού. Μετά έχουμε τα παλτά των περσών που είναι λίγο πιο ελαφράς κατασκευής, και ακόμα πιο ελαφρά τ’ ακόντια των πελταστών. Είδαμε επίσης τους ψιλούς στρατιώτες που κινούνται πιο εύκολα και βάλλουν εξ αποστάσεως, και το κύριο σώμα των οπλιτών. Είδαμε επίσης τον Ξενοφώντα να μιλάει για μάχη εκ του πλησίον με απαραίτητο πάντα όπλο την μάχαιρα. Και είναι ευνόητο ότι ο απλός στρατιώτης παρατάξεως φέρει πάντοτε το σπαθί του ή ξίφος.
Κάποιες ανάλογες διαβαθμίσεις που είδαμε στους στρατούς ελλήνων και περσών, έχουμε και στον ρωμαϊκό στρατό, γιατί όπως θα δούμε στο παράρτημα, οι ρωμαίοι πήραν πολλά στρατιωτικά στοιχεία απ’ τους έλληνες. Ερχόμαστε λοιπόν τώρα στους ρωμαίους στρατιώτες της περικοπής μας που διατάχτηκαν να συνοδεύσουν τον Παύλο (Πρξ 23,23). Ξαναθυμίζουμε ότι αυτοί ήταν:
1. Στρατιώτες διακόσιοι.
2. Ιππείς εβδομήντα.
3. Δεξιολάβοι διακόσιοι.
Αν βγάλουμε τους ιππείς που όλοι ξέρουμε τι ήταν, μας μένουν 2 σώματα για ν’ αναρωτηθούμε. Ποιοί είναι οι ψιλοί στρατιώτες, και ποιοί είναι οι οπλίτες;
Η ερώτηση που μόλις κάναμε θα ήταν σωστή, αν η αποστολή του Παύλου στην Καισάρεια γινόταν με το φως της ημέρας. Διότι μόνο στο φως της ημέρας έχουν αξία οι ψιλοί στρατιώτες που βάλλουν εξ αποστάσεως! Πώς είναι δυνατόν να βλέπουν την νύχτα σε ποιον ρίχνουν τ’ ακόντια; Ακόμα και οι τοξότες που συχνά περιλαμβάνονται στους ψιλούς, πώς θα διακρίνουν τον στόχο τους μέσα στη νύχτα;
Και η αποστολή του Παύλου γίνεται νύχτα αφού ο Λουκάς μας λέει «ἀπὸ τρίτης ὥρας τῆς νυκτός», δηλ. μέσα στα άγρια μεσάνυχτα. Επομένως δεν χρειάζονται ψιλοί στρατιώτες να συνοδεύσουν τον Παύλο, παρά μόνο οπλίτες. Και μέσα στο σκοτάδι μόνο μάχη εκ του πλησίον μπορείς να δώσεις, κι εκείνη με δυσκολία. Και άρα οι δεξιολάβοι είναι αυτοί που κρατάνε στο δεξί τους και καλά εξασκημένο χέρι, το στιβαρό δόρυ για μάχη εκ του πλησίον, έτοιμοι να σαρώσουν τους χωρίς τάξη κι εκπαίδευση αντιπάλους των, όταν αυτοί πλησιάσουν. Και είναι σχεδόν περιττό να πούμε ότι οι στρατιώτες της περικοπής είναι οι απλοί πεζικάριοι, αυτοί που έχουν πάντα το σπαθί τους περασμένο στη θήκη, κι έτοιμοι να το χρησιμοποιήσουν μόλις η συμπλοκή των εχθρών με τους δορατοφόρους (που αποτελούσαν πάντα τις πρώτες γραμμές της παράταξης), προχωρήσει και προς τους στρατιώτες που ήταν στις πίσω γραμμές. Άλλωστε όταν η συμπλοκή γίνει πυκνότερη, δεν μένει χώρος ούτε για δόρατα, ούτε για ακόντια, παρά μόνο για σπαθιά και μάχαιρες.
Ας δούμε κι ένα τελευταίο απόσπασμα ενός βυζαντινού ιστορικού που δίνει το κύριο σώμα των οπλιτών του πέρση βασιλιά Χοσρόη Α΄:
«Τότε Χοσρόης ὁ Περσῶν ὑπέραυχος δυνάστης,
τὴν πᾶσαν ληϊσάμενος Ἀσίαν καὶ σκυλεύσας,
ἕως αὐτῆς τῆς εὐκλεοῦς ἤλασε Βυζαντίδος,
ὑπέροφρυ τὸ στράτευμα καὶ σοβαρόφρον ἄγων,
κατάφρακτον τοῖς θώραξι, βρέμον ἐν τοξουλκίαις, (3680)
δορατοφόρους αἰχμητάς, δυσμάχους λογχοφόρους,
καὶ γένος πᾶν ἀρεϊκὸν ἐκ Μήδων, ἐκ Χαλδαίων,
ἐξ Ἀσσυρίων, ἐκ Περσῶν, Βακτρίους, Παρθυαίους», Κωνσταντίνος Μανασσής (12ος αι.), Σύνοψις Ιστοριών, 3676-3683.
Μετάφραση. «Τότε ο Χοσρόης ο των Περσών υπεραιρόμενος δυνάστης, αφού λαφυραγώγησε όλη την Ασία και την σκύλευσε, προέλασε μέχρι το ένδοξο Βυζάντιο, οδηγώντας το περήφανο στράτευμα με το σοβαρό φρόνημα, το κατάφρακτο απ’ τους θώρακες, το θορυβούν απ’ την κλαγγή των τόξων, με τους έχοντες αιχμές δορατοφόρους, και τους άλλους δυσπολέμητους λογχοφόρους, και με κάθε άρειο γένος πολεμιστών από Μήδους, Χαλδαίους, από Ασσυρίους, Πέρσες, Βάκτριους, Πάρθους».
Οι οπλίτες λοιπόν είναι οι δορατοφόροι αἰχμηταί και συνοδεύονται απ’ τους ψιλούς, δηλ. τους τοξότες και τους άλλους λογχοφόρους που ονομάζει δυσμάχους (= δυσπολέμητους), γιατί κινούνταν και ακροβολίζονταν. Και είδαμε ότι το δόρυ ο Ξενοφών τ’ ονομάζει παλτό.
Σχεδόν όλες οι μεταφράσεις της Καινής Διαθήκης στη λέξη δεξιολάβοι (Πρξ 23,23) όπως τις παραθέτει και ο Σιαμάκης, είναι λογχοφόροι (εκτός απ’ του Μάξιμου Καλλιουπολίτη που μεταφράζει σωματοφύλακες). Και είναι ευνόητη αυτή μετάφραση διότι δεν θα μπορούσαν οι δεξιολάβοι να είναι απλοί στρατιώτες που έχουν μόνο σπαθί ή ξίφος καθώς αυτό το έχουν όλοι οι στρατιώτες, κι επιπλέον οι στρατιώτες ήδη αναφέρονται ως το 1ο σώμα που διατάζει ο χιλίαρχος να μπει στη συνοδεία του Παύλου. Έτσι οι μεταφραστές γνωρίζοντας την ποικιλία των όρων που υπάρχει για τις λόγχες (όπως κι εμείς διαπιστώσαμε και παραθέσαμε, βλέπε και ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ – ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ), προτίμησαν να βάλουν τον γενικότερο όρο λογχοφόροι. Κατά τον Σιαμάκη όμως, «οἱ μέχρι σήμερα ἑρμηνευταὶ καὶ μεταφρασταί, ἀρχαῖοι καὶ νεώτεροι, ἑλληνόγλωσσοι καὶ ξένοι, δὲν κατάλαβαν τί ἦταν οἱ δεξιολάβοι»!
Περίληψη
Κάναμε μια εκτενή έρευνα γύρω από ένα στρατιωτικό θέμα της αρχαιότητας, και δεν βρήκαμε ούτε μια αναφορά που να επαληθεύει τους ισχυρισμούς του Σιαμάκη περί πολεμικών τεχνών τύπου καράτε, ή σωμάτων καρατιέρηδων. Τέτοια πολεμική τέχνη αυτοάμυνας όπως την ξέρουμε σήμερα, δεν υπήρξε στην αρχαιότητα.
Η λέξη δεξιολάβοι σημαίνει τους στρατιώτες παρατάξεως τους καλούμενους οπλίτες, που ήταν εξασκημένοι να φέρουν στο δεξί τους χέρι το δόρυ, ένα κλασσικό αρχαίο και στιβαρό όπλο. Γι αυτό και θα πρέπει αυτοί οι δορατοφόροι να ήταν πιο δυνατοί και γυμνασμένοι απ’ τους απλούς στρατιώτες, ώστε να μπορούν να χειρίζονται το δόρυ με άνεση, κουνώντας το μπρος και πίσω για να τρυπήσουν ή ν’ ανατρέψουν τον αντίπαλο. Μην ξεχνάμε άλλωστε και τους αρχαίους μακεδόνες που έφεραν την μακεδονική σάρισα (5,5-6 μέτρα), το υπερόπλο του Μ. Αλέξανδρου, που βοήθησε τα μέγιστα στην κατάκτηση της Περσίας.
Οι δεξιολάβοι αποδείχθηκε μια λέξη που την άφησε ο Θεός για σκάνδαλο, όπως αφήνει τόσα και τόσα σημεία πάνω στα οποία σκοντάφτουν οι εχθροί της πίστης, και κυρίως οι μεγάλοι αιρετικοί σαν τον Σιαμάκη. Κι έτσι τους αποκαλύπτει, τους ξεγυμνώνει, και γίνεται φανερή η βρώμικη ψευτιά τους και η σιχαμερή αυτοπροβολή τους.
Εδώ τελείωσαν τα ψέματα του Σιαμάκη (όσον αφορά τους δεξιολάβους). Και βγάζουμε το θλιβερό και συγχρόνως εντυπωσιακό συμπέρασμα ότι δεν έχει αφήσει ούτε μια αρχαία παραπομπή ή ένα βιβλικό χωρίο απ’ αυτά που επικαλείται, χωρίς να το έχει λερώσει με ψέματα! Θλιβερό, γιατί λυπάται κανείς για το κατάντημα ενός ανθρώπου, μάλιστα ενός επιστήμονα, που αντί να τάξει τον εαυτό του στην υπηρεσία της αλήθειας και άρα και του ανθρωπίνου συνόλου, αυτός προτιμάει να κυλιστεί στον βούρκο της απάτης. Εντυπωσιακό, γιατί διαπιστώνει κανείς το μέγεθος της αλαζονείας του με τ’ οποίο θυσιάζει όχι μόνο την αλήθεια, αλλά και την επιστήμη προκειμένου να προβληθεί!
Και υπάρχει και κάτι άλλο χειρότερο στον Σιαμάκη. Αυτό που κάποιοι άνθρωποι αποφεύγουν να πουν και το λεν με πλάγιο τρόπο και με κάποια προκατάληψη, «ο έξω από δω». Εμείς όμως δεν έχουμε προκατάληψη και ονομάζουμε τον διάβολο όπως τον ονομάζουν ο Χριστός και οι απόστολοι και οι προφήτες μέσα στην Αγία Γραφή. Και ο Σιαμάκης συνδέεται άμεσα με τον διάβολο και τα πονηρά έργα του. Διότι όλα τα ψέματα του Σιαμάκη δεν είναι τίποτ’ άλλο από τα ίδια τα έργα του διαβόλου, τις μεθοδείες του, με τις οποίες παραπλανά κάποιους ανθρώπους και τους πείθει ότι είναι μεγάλος επιστήμονας και θεολόγος. Και τους παρασύρει έτσι σε αποτρόπαιες αιρέσεις κι εγκλήματα!
Ο Κύριος να φυλάξει τα πρόβατά του, και όλους τους πιστούς που έχει διαλέξει για να σώσει. Και είμαστε σίγουροι ότι θα το κάνει αφού το βεβαιώνει ο ίδιος:
«τὰ πρόβατα τὰ ἐμὰ τῆς φωνῆς μου ἀκούει, κἀγὼ γινώσκω αὐτά, καὶ ἀκολουθοῦσί μοι, 28 κἀγὼ ζωὴν αἰώνιον δίδωμι αὐτοῖς, καὶ οὐ μὴ ἀπόλωνται εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ οὐχ ἁρπάσει τις αὐτὰ ἐκ τῆς χειρός μου.», Ιω 10,27-28.
Παρόλο που εδώ φθάσαμε στη λύση του θέματος των δεξιολάβων, προτείνουμε δυνατά τους αναγνώστες μας, να διαβάσουν και την σελίδα μας, ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ , όπου μέσα από μια ιστορική και γεωγραφική εξέταση της Παλαιστίνης κατά την εποχή της Καινής Διαθήκης, δείχνουμε ανασκαφικές επιγραφές που επαληθεύουν πρόσωπα και στρατιωτικά πράγματα που αναφέρει το θεόπνευστο κείμενο, και βγάζουμε ένα πολύ ενδιαφέρον θεολογικό συμπέρασμα.
Βλέπε και τις σελίδες μας,
ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ - ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
Ενδιαφέροντα σχόλια στους ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΥΣ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ