ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ - ΚΟΛΠΟΣ
THE RIGHT-HANDED – IN ΟΝΕ’S BOSOM
Θεσσαλονίκη 30-3-2019
Στην σημερινή δημοτική γλώσσα όταν θέλουμε ν’ αναφερθούμε σε κάτι που φυλάγουμε καλά, σε κάτι που είναι πολυαγαπημένο και δεν το αποχωριζόμαστε, λέμε ότι «το φυλάγουμε στον κόρφο μας». Ο κόρφος (= το στήθος) είναι το σημείο που δείχνει την αγάπη μας, και κατ’ επέκταση την προστασία και φροντίδα μας. Γι αυτό και λέμε για κάποιον που μας πρόδωσε ενώ του είχαμε τυφλή εμπιστοσύνη, την φράση «είχα φίδι στον κόρφο μου». Τον είχα δηλ. τόσο αγαπητό και ισόψυχο με μένα, που ήταν σαν τον είχα στο στήθος μου.
Οι προδοσίες όμως που γίνονται από δασκάλους του ευαγγελίου, δεν διαφέρουν απ’ τα σκάνδαλα, τα οποία όχι μόνο είναι αναπόφευκτα, αλλά σύμφωνα με τον Κύριο είναι και ανάγκη για να γίνουν:
«Οὐαὶ τῷ κόσμῳ ἀπὸ τῶν σκανδάλων· ἀνάγκη γὰρ ἐστιν ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα·», Μθ 18,7.
Και αλίμονο σ’ εκείνον που είναι υπεύθυνος για το σκάνδαλο. Του συμφέρει να δέσει στον λαιμό του μια μυλόπετρα και να πέσει στην θάλασσα (Μθ 18,6-7).
Τέτοιος προδότης υπήρξε ο Σιαμάκης που παριστάνει ακόμη και σήμερα τον δάσκαλο του ευαγγελίου. Πρόδωσε τους μαθητές του και εμένα, που τον είχα σε εκτίμηση και αγάπη περισσότερο απ’ οποιοδήποτε δικό μου άνθρωπο. Και τον είχα τυφλή εμπιστοσύνη και τον φρόντιζα και τον είχα στο στήθος μου. Τον τάιζα, τον πότιζα, του προσέφερα οικογενειακή στέγη και ζεστασιά, ακόμα και στους γιατρούς τον πήγαινα όταν είχε πρόβλημα. Αλλ’ αποδείχτηκε ότι είχα φίδι στο κόρφο μου! Γιατί ο Σιαμάκης είναι το πιο πονηρό και δηλητηριώδες φίδι που γνώρισα!
Η λέξη που θα διαπραγματευτούμε στην παρούσα σελίδα έχει ταυτόσημο νόημα με τον κόρφο που αναφέραμε. Πρόκειται για την λέξη κόλπος την οποία ο Σιαμάκης χρησιμοποιεί ως μία απ’ τις 4 βασικές λέξεις για να ενισχύσει την άποψή του περί καρατιέρηδων στην αρχαιότητα, όπως ερμηνεύει την λέξη δεξιολάβοι (Πρξ 23,23), εκμεταλλευόμενος την πολύ περιορισμένη χρήση της στην αρχαία γραμματεία, κι έτσι «στήνει την θεαματική πρωτοτυπία του». Αναφέρουμε όλη την υπόθεση στην σελίδα μας, ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ (ΜΕΡΟΣ Α΄) .
Γράφει λοιπόν ο Σιαμάκης στ’ ομώνυμο άρθρο του Δεξιολάβοι:
«δεξιολάβοι εἶναι αὐτοὶ ποὺ ἀντιμετωπίζουν τὸν ἀντίπαλο μὲ ἐπιδέξιες λαβές. ἡ λέξι λαβαὶ καὶ δεξιαὶ λαβαὶ (= ἐπιδέξιες λαβές, ἔντεχνες λαβές) ἦταν ἀθλητικὸς ὅρος˙ ἡ ἴδια ἔννοια λεγόταν καὶ μὲ τὴ λέξι παλαίσματα (= τεχνάσματα πάλης)˙ βρῆκα δὲ μία μόνο φορά, στοὺς Ἑβδομήκοντα, νὰ λέγεται καὶ μὲ τὴ λέξι κόλπος (=κόλπο παλαιστικό, ἀγκάλιασμα καὶ γράπωμα παλαιστικό)», Δεξιολάβοι (Μελέτες, τεύχος 7, 2010), βλέπε και την ιστοσελίδα του όπου το δημοσιεύει, http://www.philologus.gr/4/68-2010-01-01-01-22-30/243-2011-09-19-14-55-59.
Πιο κάτω θα δούμε και με ποια εντυπωσιακή λαβή ή τέχνασμα θεωρεί την ερμηνεία του κόλπου ο Σιαμάκης, που όπως λέει την «βρήκε» ν’ αναφέρεται για μια και μοναδική φορά στους Ψαλμούς.
Ο κόλπος είναι γνωστός απ’ την σημερινή δημοτική γλώσσα κυρίως ως γεωγραφικός όρος που χαρακτηρίζει το φυσικό κοίλωμα μιας παραθαλάσσιας ξηράς. Και κατάγεται φυσικά απ’ την ίδια σημασία της αρχαίας. Ο κόλπος συναντάται και στην ξηρά ως γεωμορφολογικό κοίλωμα, όπως στο παρακάτω παράδειγμα που μας φέρνει ο βυζαντινός χρονογράφος Ιωάννης Μαλάλας (491-578 μ.Χ.), και που μιλάει για δασωμένο (αλσώδες) κοίλωμα:
«κατέφυγον ἐν κόλπῳ τινὶ
κατάλσῳ, δασυτάτῳ πάνυ καὶ ἀγρίῳ·», Ιωάννη Μαλάλα, Χρονογραφία, 78,11.
Ως κοίλωμα όμως ο κόλπος συναντάται και σε άλλα πεδία εκτός γεωγραφίας, όπως της ανατομίας (κόλπος της καρδιάς), και σημαίνει επίσης και τις κοίλες πτυχώσεις που κάνει ένα φαρδύ ρούχο (λεξικό LSK).
Και καθώς η αγκαλιά του ανθρώπου είναι το τρυφερό κοίλωμα που δέχεται τ’ αγαπημένα πρόσωπά του, γι αυτό και η αγκαλιά αυτή ονομάστηκε απ’ την αρχαιότητα κόλπος, με πολύ μεγάλη συχνότητα χρήσης στους εκκλησιαστικούς συγγραφείς. Αλλά και σήμερα χρησιμοποιούμε την φράση «στους κόλπους της Εκκλησίας», εννοώντας την αγκαλιά της Εκκλησίας και άρα και του Χριστού. Όπως ακριβώς συνέβη με την επιστροφή του ασώτου υιού της πασίγνωστης παραβολής, όπου ο άσωτος πέφτει στην αγκαλιά του πατέρα (ο πατέρας συμβολίζει τον Θεό, Λκ 15,7).
Έτσι, η λέξη κόλπος παραμένει στο νόημα αναλλοίωτη απ’ την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Κι επειδή ο κόλπος ως μέρος του σώματος προσδιορίζονταν στο στήθος, όπου σφίγγουμε τρυφερά το εναγκαλισμένο πρόσωπο, γι αυτό και η αρχαία φράση «θέτω κάποιον στον κόλπο μου» σημαίνει «τον βάζω στο στήθος μου ως δικό μου άνθρωπο, ως αυτόν που θέλω ν’ αγαπώ και να φροντίζω ή να έχω εμπιστοσύνη». Κι έτσι στην περίπτωση αυτή αγκαλιά και στήθος ταυτίζονται. Γι αυτό και ο κόλπος χρησιμοποιείται συχνά για βρέφη ή νήπια όταν αυτά φέρονται στις αγκαλιές των μητέρων των. Ας δούμε ένα παράδειγμα απ’ την Παλαιά Διαθήκη, όπου ο Μωυσής διαμαρτύρεται στο Θεό για την δύσκολη αποστολή που του ανέθεσε να οδηγήσει τον λαό του Ισραήλ (που φάνηκε ανάξιος) στη Γη της Επαγγελίας:
«μὴ ἐγὼ ἐν γαστρὶ ἔλαβον πάντα τὸν λαὸν τοῦτον, ἢ ἐγὼ ἔτεκον αὐτούς, ὅτι λέγεις μοι, λάβε αὐτὸν εἰς τὸν κόλπον σου, ὡσεὶ ἄραι τιθηνὸς τὸν θηλάζοντα, εἰς τὴν γῆν ἣν ὤμοσας τοῖς πατράσιν αὐτῶν; Αρ 11,12.
Πέρα απ’ την υποδοχή των νηπίων, η αγκαλιά γίνεται υποδοχή φιλοξενίας και αγάπης και γι άλλους. Και ειδικά η αγκαλιά ενός ισχυρού ή ενός προσώπου περιβεβλημένου με αδιαμφισβήτητο κύρος, γίνεται σύμβολο της ακαταμάχητης ασφάλειας, φροντίδας κι ενότητας. Στην περίπτωση αυτή έχουμε 2 χαρακτηριστικά παραδείγματα απ’ την Γραφή:
1) Η γνωστή παραβολή του «πλούσιου και του φτωχού Λαζάρου», όπου ο φτωχός Λάζαρος αμείβεται για την υπομονή που έδειξε στην επίγεια εξαθλίωσή του, με το να μεταφερθεί μετά θάνατον απ’ τους αγγέλους, στον κόλπο του Αβραάμ (Λκ 16,19-31). Εδώ, ο κόλπος του Αβραάμ συμβολίζει την αγάπη και την φροντίδα του Θεού που θα εισπράξουν οι δίκαιοι μετά θάνατον. Και η φροντίδα αυτή αρχίζει αμέσως μετά τον θάνατο, με την μεταφορά της ψυχής που πραγματοποιείται μέσω της υπηρεσίας των αγγέλων! Αυτή η φροντίδα στην ουσία δεν είναι άλλη απ’ την ουράνια και δοξασμένη βασιλεία του Κυρίου, την οποία έχουν ήδη κερδίσει οι δίκαιοι Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ – ασχέτως αν δεν την έχουν απολάβει ακόμα και περιμένουν την τελείωση όλων κατά την Δευτέρα Παρουσία (Εβρ 11,39-40) –, αφού το βεβαιώνει ο ίδιος ο Κύριος λέγοντας:
«λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσιν καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν», Μθ 8,11.
Κι επειδή στην ουράνια βασιλεία θα είναι όλοι ενωμένοι με τον Θεό και με την δόξα Του, άρα και μεταξύ τους, γι αυτό και ο Χριστός δεν ενοχλείται να εικονίζει την βασιλεία Του με την αγκαλιά του δίκαιου και ήδη κερδισμένου πατριάρχη Αβραάμ. Αλλά και στον Μωυσή ο Θεός συστήθηκε ως ο Θεός των Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ (Έξ 3,6), για τους οποίους ο Χριστός βεβαιώνει ότι είναι ζωντανοί, με το επιχείρημα ότι ο Θεός δεν μπορεί ν’ αποκαλείται Θεός των νεκρών, αλλά των ζωντανών (Μθ 22,32, Μκ 12,26-27).
2) Η γνωστή φράση του ευαγγελιστή Ιωάννη που εκφράζει με άλλο τρόπο την ισότητα του Υιού με τον Πατέρα:
«Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε· ὁ μονογενὴς υἱὸς ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ πατρὸς ἐκεῖνος ἐξηγήσατο.», Ιω 1,18.
Ο Υιός λοιπόν, σύμφωνα με την θεόπνευστη και αποκαλυπτική δήλωση του Ιωάννη, βρίσκεται μέσα στην αγκαλιά του Πατέρα ή στον κόρφο του Πατέρα.
Η αγκαλιά όμως χρησιμοποιείται και για συλλογή διαφόρων πραγμάτων:
«οὗ οὐκ ἐπλήρωσε τὴν χεῖρα αὐτοῦ ὁ θερίζων καὶ τὸν κόλπον αὐτοῦ ὁ τὰ δράγματα συλλέγων» = «του οποίου δεν γέμισε το χέρι του ο θεριστής, και την αγκαλιά του (δεν γέμισε) αυτός που συλλέγει τα στάχυα», Ψα 128,7.
Απ’ τα υπόλοιπα τώρα αρχαία κείμενα, έχουμε πολλά παραδείγματα που αναφέρονται στον κόλπο (= αγκαλιά), ιδίως την μητρική. Υπάρχει ακόμα και η παρόμοια φράση με την σημερινή «βάζω φίδι στον κόρφο μου», την οποία λέει ο Χρυσόστομος:
«Ἔκβαλε τὸν ὄφιν ἐκ τοῦ κόλπου σου, ἔκβαλε τὸν κίν-
δυνον ἀπὸ σεαυτοῦ·», Ὅτι οὐ χρῆ εὐτραπελίζειν τὸν ἀσκητὴν, PG 48,1057.
Ο κόλπος λοιπόν χαρακτηρίζει το στήθος όπου κλείνουμε μέσω της αγκάλης τα πολύτιμα και αγαπητά πρόσωπα για να τα φροντίσουμε, να τα προσφέρουμε ασφαλές καταφύγιο, και να τα χαρούμε αφού τ’ αγαπάμε.
Κι αφού είναι πανθομολογούμενη η σημασία του κόλπου, ως γεωγραφική, σωματική, ή και άλλης φύσεως κοιλότητα, είναι φυσικό να πάρει και την μεταφορική έννοια της κοιλότητας, δηλ. το εσώτατο μέρος ενός οποιουδήποτε συγκεκριμένου ή αφηρημένου μέσου ή μιας κατάστασης. Βάζουμε 3 χαρακτηριστικά παραδείγματα απ’τον Χρυσόστομο:
Κόλποι της γης (για ταφή νεκρών)
«Ἐπεὶ οὖν τὸν
ἐπίορκον ἀποθανόντα ἀνάγκη ταφῆναι καὶ τοῖς κόλποις
παραδοθῆναι τῆς γῆς,», Εις τους ανδριάντες (Ομιλία στην Αντιόχεια), PG 49,191.
Κόλποι της διανοίας
«ἵνα ἕκαστος
ὑμῶν ἡπλωμένοις τοῖς τῆς διανοίας κόλποις ὑποδεξάμε-
νος τὰ παρ’ ἡμῶν λεγόμενα,», Ομιλίες στην Γένεση, PG 53,185.
Κι αφού ο κόλπος του ανθρώπου αντιπροσωπεύει το ασφαλές συναισθηματικό καταφύγιο όπου το αγαπημένο του πρόσωπο θα διατηρηθεί ως πολύτιμο φυλακτό, επόμενο είναι να διαφυλάξει εκεί ο πιστός άνθρωπος και τις πολύτιμες και άγιες εντολές του Θεού:
«ὁδοὺς γὰρ αὐτοῦ ἐφύλαξα καὶ οὐ μὴ ἐκκλίνω 12 ἀπὸ ἐνταλμάτων αὐτοῦ καὶ οὐ μὴ παρέλθω, ἐν δὲ κόλπῳ μου ἔκρυψα ρήματα αὐτοῦ.» = «διότι τις οδούς Του φύλαξα και δεν θα παρεκκλίνω απ’ τις εντολές Του και δεν θα τις προσπεράσω, ενώ στο στήθος μου έκρυψα τα λόγια Του», Ιώβ 23,11-12.
Το «κεφαλοκλείδωμα» του Σιαμάκη
Ο Σιαμάκης βρήκε μ’ έναν ταχυδακτυλουργικό τρόπο, ότι υπάρχει μια μοναδική περίπτωση σ’ όλη την αρχαία γραμματεία, όπου κόλπος σημαίνει την παλαιστική λαβή που είναι γνωστή σήμερα ως κεφαλοκλείδωμα! Και μάλιστα η μοναδική αυτή φορά βρίσκεται στην Γραφή! Έτσι λοιπόν ο Σιαμάκης στο άρθρο του Δεξιολάβοι, ερμηνεύει ή για την ακρίβεια μεταφράζει το ψαλμικό χωρίο:
«μνήσθητι, Κύριε, τοῦ ὀνειδισμοῦ τῶν δούλων σου, οὗ ὑπέσχον ἐν τῷ κόλπῳ πολλῶν ἐθνῶν,», Ψα 88,51.
Συγκεκριμένα ο Σιαμάκης γράφει:
«βρῆκα δὲ μία μόνο φορά, στοὺς Ἑβδομήκοντα, νὰ λέγεται καὶ μὲ τὴ λέξι κόλπος (=κόλπο παλαιστικό, ἀγκάλιασμα καὶ γράπωμα παλαιστικό)». Και παρακάτω γράφει, μαζί με την μετάφραση του χωρίου που κάνει:
«Κόλπος, ἤτοι κόλπο, βρῆκα νὰ λέγεται ἕνα συγκεκριμένο παλαιστικὸ τέχνασμα μία μόνο φορὰ στοὺς Ψαλμοὺς (88,51), ὅπου λέγεται˙ Θυμήσου, Κύριε, τὸ χλευασμὸ ποὺ τραβοῦν οἱ δοῦλοι σου, αὐτὸν ποὺ ὑπομένουν μέσα στὸ κεφαλοκλείδωμα πολλῶν ἐθνῶν.»
Και παρακάτω πάλι:
«ἀπ̉ αὐτὸν τὸν κόλπον, ἢ τὸ κόλπο καὶ τὰ κόλπα, λέγεται καὶ κολπαδόρος ὁ τεχνίτης τῆς πάλης αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἀρχικά, κι ἔπειτα κατὰ συνεκδοχὴν καὶ μεταφορικῶς κι ὁ καθένας ποὺ μὲ τεχνάσματα ἐξαπατάει καὶ τουμπάρει τὸν ἀντίπαλο ἢ τὸ κοινό.».
Πράγματι ο Σιαμάκης μας έχει καταπλήξει με την ερμηνευτική και μεταφραστική «πρωτοτυπία» του. Ή ακριβέστερα, επί πολλά χρόνια κατάφερνε να μας καταπλήσσει με την «πρωτοτυπία» του, αλλ’ όχι πια. Τον μάθαμε. Όπως λέει και η παροιμία, «ο κλέφτης και ο ψεύτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται.», εννοώντας ότι μετά τον πρώτο χρόνο ο κόσμος τους μαθαίνει και η παγαποντιά τους τελειώνει!
Και μάλιστα την λέξη κόλπος την βάζει να είναι ίδια με την σημερινή λέξη, το κόλπο (= τέχνασμα). Δηλ. το αρσενικό κόλπος το μετατρέπει σε ουδέτερο το κόλπο (πληθ. τα κόλπα), έτσι αυθαίρετα. Κι αυτό γιατί πρέπει να εξισώσει τον αρχαίο κόλπο που είναι πάντα σε αρσενικό γένος και ποτέ σε ουδέτερο, με το σημερινό κόλπο (= τέχνασμα). Κι ας μην έχει κανένα γλωσσικό στήριγμα γι αυτό.
Αφού δώσαμε την κύρια σημασία του κόλπου (κυριολεκτική και μεταφορική), θα δούμε τώρα ότι ο συγκεκριμένος ψαλμικός στίχος δεν παρουσιάζει καμιά δυσκολία, κι ούτε φυσικά παρουσιάζει τις παλαιστικές λαβές του Σιαμάκη, καθώς τα νοήματά του είναι συνήθη στους Ψαλμούς και σε προφητείες. Ας δούμε το παρακάτω παράθεμα:
Ψαλμός 72 (τμήμα)
«βοήθησον ἡμῖν, ὁ Θεός, ὁ σωτὴρ ἡμῶν· ἕνεκεν τῆς δόξης τοῦ ὀνόματός σου, Κύριε, ρῦσαι ἡμᾶς καὶ ἱλάσθητι ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν ἕνεκα τοῦ ὀνόματός σου, 10 μή ποτε εἴπωσι τὰ ἔθνη· ποῦ ἔστιν ὁ Θεὸς αὐτῶν; καὶ γνωσθήτω ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν ἡμῶν ἡ ἐκδίκησις τοῦ αἵματος τῶν δούλων σου τοῦ ἐκκεχυμένου. 11 εἰσελθέτω ἐνώπιόν σου ὁ στεναγμὸς τῶν πεπεδημένων, κατὰ τὴν μεγαλωσύνην τοῦ βραχίονός σου περιποίησαι τοὺς υἱοὺς τῶν τεθανατωμένων.
12 ἀπόδος τοῖς γείτοσιν ἡμῶν ἑπταπλασίονα εἰς τὸν κόλπον αὐτῶν τὸν ὀνειδισμὸν αὐτῶν, ὃν ὠνείδισάν σε, Κύριε.», Ψα 78,9-12.
Βλέπουμε ότι ο ψαλμωδός ζητάει απ’ τον Θεό να γλιτώσει (ρῦσαι) τον περιούσιο λαό από την κακουχία που υφίστανται μέσα στα έθνη (στ. 10) και ζητούν εκδίκηση για το χυμένο αίμα τους (στ. 10). Ζητά να εισακουστεί ο πόνος της σκλαβιάς τους [στεναγμὸς τῶν πεπεδημένων (= δεμένων)] και να φροντίσει αυτούς που βρίσκονται στα πρόθυρα του θανάτου (υἱοὺς τῶν τεθανατωμένων). Και χρησιμοποιεί κι εδώ την φράση «εἰς τὸν κόλπον αὐτῶν (των εθνών)» που ευθύνονται γι αυτό το κατάντημα και ρεζιλίκι (ὀνειδισμὸν) για τ’ οποίο ζητάει απ’ τον Θεό να το αντιστρέψει επταπλάσιο και να το ρίξει επάνω τους.
Ας έρθουμε τώρα στον Ψαλμό 88 όπου βρίσκεται ο κόλπος των εθνών. Κι ας παραθέσουμε μαζί κι εκείνους τους στίχους όπου ο ψαλμωδός επαναλαμβάνει το ίδιο νόημα της ταλαιπωρίας και οδύνης του λαού Ισραήλ, που έχουνε πάθει εξαιτίας των παραβάσεών τους στον νόμο του Κυρίου.
Ψαλμός 88 (τμήμα)
«42 διήρπασαν αὐτὸν πάντες οἱ διοδεύοντες ὁδόν, ἐγενήθη ὄνειδος τοῖς γείτοσιν αὐτοῦ. ... τὸν θρόνον αὐτοῦ εἰς τὴν γῆν κατέρραξας. 46 ἐσμίκρυνας τὰς ἡμέρας τοῦ χρόνου αὐτοῦ, κατέχεας αὐτοῦ αἰσχύνην. ... 50 ποῦ ἐστι τὰ ἐλέη σου τὰ ἀρχαῖα, Κύριε, ἃ ὤμοσας τῷ Δαυΐδ ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου; 51 μνήσθητι, Κύριε, τοῦ ὀνειδισμοῦ τῶν δούλων σου, οὗ ὑπέσχον ἐν τῷ κόλπῳ πολλῶν ἐθνῶν, 52 οὗ ὠνείδισαν οἱ ἐχθροί σου, Κύριε, οὗ ὠνείδισαν τὸ ἀντάλλαγμα τοῦ χριστοῦ σου.», Ψα 88,42-52.
Είναι νομίζω ξεκάθαρος ο παραλληλισμός των 2 Ψαλμών που απεικονίζουν ζωηρά το γενικότερο νόημα των παθημάτων του περιουσίου λαού. Ακόμα και οι φράσεις που περιέχουν τον κόλπο, είναι σχεδόν ίδιες αφού μιλάνε για ονειδισμό (ρεζιλίκι) που υποφέρει ο περιούσιος λαός απ’ τα έθνη (τελευταίοι στίχοι των 2 αποσπασμάτων).
Άλλωστε οι άσχημες συνέπειες της απόλυτης παράδοσης ενός λαού στον οποιονδήποτε κατακτητή του, είναι γνωστές απ’ την ιστορία και η Βίβλος απλώς την επαληθεύει. Και το αντίστροφο, η ιστορία επαληθεύει την Βίβλο. Και το μήνυμα που θέλει ο Κύριος να δώσει μέσω των θεόπνευστων Ψαλμών είναι ακριβώς αυτές οι πολύ άσχημες συνέπειες που προέρχονται απ’ την απιστία των ανθρώπων και την συνακόλουθη διαφθορά τους. Και περιγράφει έτσι την κακοπάθεια που περνάει ο περιούσιος λαός καθώς «έχει πέσει στα χέρια των εχθρικών εθνών». Ή στο «έλεος του εχθρού» όπως θα λέγαμε σήμερα.
Ο προφήτης Ησαΐας έρχεται να φανεί πιο σκληρός απέναντι στους ασεβείς εβραίους και χρησιμοποιεί την φράση «ἀποδώσω εἰς τὸν κόλπον αὐτῶν», θέλοντας να δείξει την δικαιοσύνη του Θεού που θα πέσει αμείλικτη πάνω στον περιούσιο λαό εφόσον αυτός έχει εκτραπεί σε μεγάλο βαθμό στην ασέβεια. Έτσι, με την συγκεκριμένη φράση ο Θεός, προφητεύει τα κακά που θα πέσουν πάνω στο στήθος τους (πάνω στα κεφάλια τους, θα λέγαμε σήμερα), δηλ. να εναγκαλισθούν τον πόνο και να τον έχουν πιστό σύντροφο, γι αυτό και χρησιμοποιεί τον κόλπο τους:
«οὗτος καπνὸς τοῦ θυμοῦ μου, πῦρ καίεται ἐν αὐτῷ πάσας τὰς ἡμέρας. 6 ἰδοὺ γέγραπται ἐνώπιόν μου· οὐ σιωπήσω ἕως ἂν ἀποδώσω εἰς τὸν κόλπον αὐτῶν· 7 τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν καὶ τῶν πατέρων αὐτῶν, λέγει Κύριος, οἳ ἐθυμίασαν ἐπὶ τῶν ὀρέων καὶ ἐπὶ τῶν βουνῶν ὠνείδισάν με, ἀποδώσω τὰ ἔργα αὐτῶν εἰς τὸν κόλπον αὐτῶν.», Ησ 65,6-7.
Μετά απ’ αυτά μπορούμε νομίζω να καταλάβουμε ποιό είναι το τέχνασμα του Σιαμάκη; Παίρνει ένα βιβλικό στίχο που δεν παρουσιάζει καμιά δυσκολία, και προσπαθεί να βγάλει κουνέλι μέσ’ απ’ το καπέλο όπως οι ταχυδακτυλουργοί, για να παραστήσει τον μοναδικό ερμηνευτή που ανακαλύπτει καρατιέρηδες στην αρχαιότητα (τους βάφτισε δεξιολάβους)! Έχετε ξαναδεί ποτέ τόσο διαβολικό τέχνασμα απάτης; Εγώ πάντως όχι. Άρα ο κολπαδόρος που χρησιμοποιεί κόλπα και τεχνάσματα απάτης, είναι ο ίδιος ο Σιαμάκης. Και η πραγματική λέξη που του ταιριάζει δεν είναι η πρωτοτυπία. Είναι η λέξη απατεωνία!
Το λάθος των χειρογράφων
Στο εν λόγω ψαλμικό χωρίο υπάρχει κι ένα λάθος των χειρογράφων. Κι έτσι ο Σιαμάκης πέρα απ’ την απατεωνική πρωτοτυπία του με τον κόλπο, αρπάζει την μεγάλη ευκαιρία για να παραστήσει επιπλέον τον ειδικό επί των χειρογράφων. Με τον τρόπο αυτό όμως δείχνει ότι δεν έχει μελετήσει και πολύ τα χειρόγραφα και παριστάνει απλώς τον πολύξερο. Για την ασχετοσύνη του Σιαμάκη στα χειρόγραφα βλέπε και την σελίδα μας, ΠΏΣ ΓΡΑΦΕΤΑΙ Τ' ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ, ΔΑΥΙΔ Ή ΔΑΒΙΔ ; - Ο ΣΙΑΜΑΚΗΣ ΑΠΟΦΑΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΣΙΓΟΥΡΙΑ ΚΑΙ ΣΠΑΕΙ ΠΑΛΙ ΤΑ ΜΟΥΤΡΑ ΤΟΥ . Και βρίσκει πάλι την ευκαιρία να βγάλει την πικρόχολη και αντίχριστη ειρωνεία του προς τους μεταφραστές και να προβληθεί ο ίδιος!
Το λάθος είναι ένα μου που μπήκε από πολύ νωρίς, γι αυτό υπάρχει και στις πολύ αρχαίες μεταφράσεις των ιουδαίων Ακύλα και Σύμμαχου (2ος αι.). Βλέπε και την ηλεκτρονική έκδοση των Εξαπλών του Ωριγένη παρακάτω, όπου περιέχονται οι μεταφράσεις (όσες σώζονται) των ιουδαίων μεταφραστών Ακύλα, Συμμάχου και Θεοδοτίωνος, https://archive.org/details/origenhexapla02unknuoft/page/244 .
Κι έτσι το χωρίο φαίνεται ότι είναι ως εξής:
«μνήσθητι, Κύριε, τοῦ ὀνειδισμοῦ τῶν δούλων σου, οὗ ὑπέσχον ἐν τῷ κόλπῳ μου πολλῶν ἐθνῶν».
Φαίνεται δηλ. σ’ αυτά τα χειρόγραφα ότι ο κόλπος δεν είναι των εθνών αλλά του ψαλμωδού, που είναι λάθος φυσικά!
Κι έτσι ο Σιαμάκης ξεκινάει κατηγορώντας τους ερμηνευτές:
«Ἐπειδὴ ἤδη ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα Χριστιανοὶ καὶ Ἰουδαῖοι ἑρμηνευταὶ δὲν κατάλαβαν ἐδῶ τὴ λέξι κόλπος, συνέβη νὰ μὴν καταλάβουν καὶ τὸ πρόσωπο τοῦ ῥήματος ὑπέσχον, ποὺ εἶναι γ' πληθυντικό, ἐνῷ τὸ πέρασαν γιὰ α' ἑνικό, καὶ τὸ εἶδος τῆς γενικῆς πολλῶν ἐθνῶν, ποὺ εἶναι ὑποκειμενικὴ στὸ κόλπῳ,».
Συνεχίζοντας αποφαίνεται:
«γι̉ αὐτὸ ἡ ἑπόμενη συνέπεια ἦταν νὰ προσπαθήσουν νὰ “θεραπεύσουν” τὸ ὑγιέστατο χωρίο, καταστρέφοντάς το μὲ τὴν προσθήκη ἑνὸς μου. ἔχουν «ἐν τῷ κόλπῳ μου» σχεδὸν ὅλα τὰ χειρόγραφα τῶν Ψαλμῶν καὶ σχεδὸν ὅλες οἱ ἔντυπες κριτικὲς καὶ χρηστικὲς ἐκδόσεις τῆς Π. Διαθήκης καὶ τοῦ λειτουργικοῦ Ψαλτηρίου (Walton, Tischendorf, Ess, Swete, Rahlfs, κλπ.). ἐλάχιστα ὅμως χειρόγραφα τοῦ λειτουργικοῦ Ψαλτηρίου κι ἐλάχιστες ἔντυπες ἐκδόσεις του, τοῦ ΙΘ' αἰῶνος καὶ παλιότερες, ἔχουν ἁπλῶς «ἐν τῷ κόλπῳ πολλῶν ἐθνῶν» χωρὶς τὴν προσθήκη τοῦ μου. αὐτὴ εἶναι ἡ αὐθεντικὴ γραφὴ ὡς δυσκολώτερη γραφή (lectio difficilior)».
Το συμπέρασμα λοιπόν του Σιαμάκη είναι ότι κάποιος πολύ αρχαίος αντιγραφέας δεν κατάλαβε το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του ρήματος ὑπέσχον, και το πέρασε για α΄ ενικό, και άρα θεώρησε ότι λείπει απ’ την φράση η κτητική αντωνυμία μου, γι αυτό και δεν δίστασε να την προσθέσει!
Δεν νομίζετε ότι το σενάριο του Σιαμάκη περιέχει πολύ φαντασία, όμοια με την φαντασία της «πρωτοτυπίας» του;
Ας δώσουμε λίγα στοιχεία για τα χειρόγραφα. Είναι πασίγνωστο σε όλους τους μελετητές των χειρογράφων ότι οι αντιγραφείς δεν επενέβαιναν στα χειρόγραφα παρά μόνο όταν η ασυνταξία μιας φράσης ήταν εμφανής και προσπαθούσαν να τη διορθώσουν με υπερβολική φειδώ και προσοχή, ώστε να μην αλλοιωθεί το νόημά της. Γενικά η αντιγραφή γίνονταν με πλήρη ουδετερότητα και απάθεια απέναντι στο νόημα του κειμένου. Φανταστείτε τώρα πόσο αυτή η ουδετερότητα μετατρέπονταν σε ιερό σεβασμό και δέος όταν είχαν ν’ αντιγράψουν βιβλικά χειρόγραφα. Τα λάθη λοιπόν που παρατηρούνται στα βιβλικά χειρόγραφα, δεν είναι από επεμβάσεις, αλλ’ από συνήθη αντιγραφικά λάθη στα οποία πέφτουν οι αντιγραφείς από παρανάγνωση του κειμένου. (Παραπέμπω στην προσεχή σελίδα, ΤΑ ΑΝΤΙΓΡΑΦΙΚΑ ΛΑΘΗ ΤΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ – ΤΑ ΕΒΡΑΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ .) Λάθη επίσης γίνονταν και στην περίπτωση που υπήρχε φθορά στο κείμενο και η λέξη δεν διακρίνονταν, οπότε εκεί ο αντιγραφέας θα μαντέψει ποια λέξη ταιριάζει σύμφωνα με τα συμφραζόμενα, κι εφόσον δεν έχει άλλο χειρόγραφο να συμβουλευτεί. Φυσικά υπάρχουν και οι κακόβουλες περιπτώσεις επέμβασης από αιρετικούς ή μικρονοϊκούς, όπου όμως εκεί δεν έχουμε διορθώσεις αλλά εισαγωγή ολόκληρων φράσεων ή περικοπών, όπως το Ιωάννειο κόμμα (Α΄ Ιω 5,7) και η περικοπή της μοιχαλίδος (Ιω 8,3-11).
Έπειτα οι αντιγραφείς βιβλικών χειρογράφων δεν ήταν τυχαία πρόσωπα, αλλά ήταν μορφωμένοι στη γλώσσα (και στη γραμματική της), παρατηρητικοί και υπομονετικοί για μια τόσο σχολαστική και απαιτητική δουλειά, και το κυριότερο, ήταν ευσεβείς χριστιανοί και μοναχοί που αντιμετώπιζαν με δέος το θεόπνευστο κείμενο και δεν θα τολμούσαν να κάνουν την παραμικρή επέμβαση.
Επομένως το σενάριο του Σιαμάκη για να εξηγήσει την προσθήκη του μου που θέλει τον αντιγραφέα να κάνει 2 λάθη απανωτά (1ον να νομίσει τον πληθυντικό ενός ρήματος για ενικό, και 2ον να προσθέσει το μου) είναι υπερβολικό. Και σαν 3ο λάθος προκύπτει ως συνέπεια των 2 πρώτων και η ασυνταξία που δημιουργείται αφού η φράση «ἐν τῷ κόλπῳ μου πολλῶν ἐθνῶν», δεν βγάζει νόημα!
Και ο Σιαμάκης καταλήγει στο συμπέρασμα:
«Παίρνοντάς το ἀπὸ χειρόγραφα τῶν Ο', ποὺ ἔχουν τὸ μου, τὸ ἔβαλαν καὶ οἱ μασορῖτες στὸ μασοριτικὸ κείμενο (β̒ ιqι =ἐν τῷ κόλπῳ μου), καὶ οἱ ταργουμισταὶ στὴ χαλδαϊκὴ Ταργούμ, καὶ ὁ Ἀκύλας, καὶ ὁ Σύμμαχος ...»
Συμβαίνει πράγματι το μου να έχει εισχωρήσει σε πολλά χειρόγραφα των Ο΄ καθώς φαίνεται ότι μπήκε από πολύ νωρίς αφού το έχουν οι 3 διάσημοι κώδικες, Σιναϊτικός (4ος αι.), Βατικανός (4ος αι.) και Αλεξανδρινός (5ος αι.). Αφού όμως ο Σιαμάκης διατείνεται ότι μελέτησε καλά τ’ αρχαία κείμενα και κυρίως τους ιουδαίους και χριστιανούς ερμηνευτές, έπρεπε να διαπιστώσει τα παρακάτω σύμφωνα με αυτά που μπορεί να διαπιστώσει ο καθένας αν ψάξει όλους τους αρχαίους ερμηνευτές των Ψαλμών (ας θυμίσουμε εδώ ότι οι ιουδαίοι Ακύλας, Σύμμαχος και Θεοδοτίων έκαναν τον 2ο αι. μ.Χ. ο καθένας ξεχωριστή μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης απ’ τα εβραϊκά στα ελληνικά):
Ο Ωριγένης (3ος αι.) στο έργο του Εις τους Ψαλμούς γύρω στις 50 φορές βάζει ερμηνείες ή σχόλια του Ακύλα, και 50 αντίστοιχα του Συμμάχου. Το εν λόγω χωρίο παραθέτει με το μου (PG 12,1549).
Ο Ευσέβιος Καισαρείας (4ος αι.) στο Υπόμνημά του στους Ψαλμούς, αναφέρει περίπου 320 φορές ερμηνείες ή σχόλια του Ακύλα, και 600 φορές αντίστοιχα του Συμμάχου. Στον δε παρόντα στίχο γράφει τα σχόλια αυτών:
«σαφέστερον ὁ Ἀκύλας ἐξέδωκεν εἰπὼν, “Αἴροντός μου ἐν κόλπῳ πάσας ἀδικίας λαῶν·” ὁ δὲ Σύμμαχος, “Ἐβάστασα ἐν τῷ κόλπῳ μου πάντων τῶν ἐθνῶν”.», PG 23,1121.
Και δείχνει ότι ασπάζεται την ερμηνεία αυτών ο Ευσέβιος, διότι κατόπιν σχολιάζει: «Ὁ δὲ ταῦτα πρὸς τὸν Θεὸν λέγων εἴη ἂν ὁ σωτήριος Λόγος, ὁ αἴρων ἐν τῷ ἑαυτοῦ κόλπῳ τὰς ἀδικίας τῶν λαῶν.».
Ο Θεοδώρητος Κύρου (5ος αι.) στο έργο του Ερμηνεία στους Ψαλμούς, αναφέρει 110 φορές ερμηνείες ή σχόλια του Ακύλα, 270 φορές αντίστοιχα του Συμμάχου, και 56 φορές αντίστοιχα του Θεοδοτίωνος. Και στο εν λόγω χωρίο φέρνει την γνώμη του Συμμάχου (PG 80,1597).
Ο Ευθύμιος Ζιγαβηνός (11ος αι.) στο Υπόμνημά του στους Ψαλμούς, παραθέτει το κείμενο με το μου, και παράλληλα αναφέρει τα σχόλια των Ακύλα και Συμμάχου με την σιγουριά ότι το ρήμα ὑπέσχον βρίσκεται στο α΄ ενικό πρόσωπο, παραθέτοντας τα εξής: «το ὑπέσχον γαρ ο μεν Ακύλας “Ήρα”, ο δε Σύμμαχος “Ἐβάστασα” ἐκδεδώκασι.», PG 128,928. Και σημειώνει ότι το οὗ (οὗ ὑπέσχον) μπαίνει κατά την αττική συνήθεια σύνταξης.
Ο Νικηφόρος Βλεμμύδης (13ος αι.) αναφέρει στο εν λόγω χωρίο το μου, και επαναλαμβάνει κι αυτός την συνήθεια της αττικής σύνταξης με το οὗ (οὗ ὑπέσχον). Στον δε πρόλογο του έργου του Έκθεση στους Ψαλμούς, θεωρεί τις μεταφράσεις των Ακύλα, Συμμάχου και Θεοδοτίωνος μαζί και με άλλες 2 ανώνυμες, ως εφάμιλλες με την Μετάφραση των Ο΄ (PG 142,1539).
Όμως δέστε τον Κύριλλο Αλεξανδρείας (5ος αι.). Αυτός στο έργο του Έκθεση στους Ψαλμούς, παραθέτει το χωρίο με το μου αλλά ερμηνεύει τον στίχο χωρίς το μου, βάζοντας τον κόλπο ως αντικείμενο των πολλῶν ἐθνῶν που είναι το σωστό (PG 69,1217). Κι ενώ ο Κύριλλος παραθέτει σε μερικά σημεία τις διαφορετικές απ’ τους Ο΄ γραφές σε λέξεις και φράσεις των Ακύλα και Συμμάχου (σαν να κάνει κριτικό Υπόμνημα), ελάχιστα ασπάζεται την γνώμη τους. Έτσι και στον εν λόγω στίχο, ο Κύριλλος θεώρησε πολύ εύλογα ότι οι ιουδαίοι μεταφραστές κάνουν λάθος τόσο στην ερμηνεία όσο και στη σύνταξη, και απέφυγε την ερμηνεία τους.
Να σημειώσουμε επίσης ότι στο παραπάνω έργο του Κυρίλλου όπως εμφανίζεται στην έκδοση της Patrologia graeca του J.-P. Migne, τον πρόλογο έκανε ο Νικήτας Ηρακλείας Σερρών τον 11ο αι. (PG 69,700) και παραθέτει ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία για τις μεταφράσεις της Παλαιάς Διαθήκης απ’ τα εβραϊκά στα ελληνικά (συμπεριλαμβανομένης και των Ο΄), και άλλα εισαγωγικά σχόλια πατέρων για τους Ψαλμούς (PG 69,700-713). Ανάμεσα στις μεταφράσεις λοιπόν αναφέρει και αυτές των 3 ιουδαίων μεταφραστών, και στο τέλος παραδέχεται την υπεροχή των Ο΄ έναντι αυτών, λέγοντας:
«τὴν τῶν Ἑβδομήκοντα δύο προσκείμεθα μάλιστα, ὃτι διῃρημένως τὴν τῆς διαλέκτου μεταβολήν ποιησάμενοι, μίαν ἐν ἑκάστοις ἔννοιαν καὶ λέξιν ἀποδεδώκασιν.», PG 69,701.
Μετάφραση. «στην (μετάφραση) των Εβδομήκοντα δύο προσκείμεθα περισσότερο, διότι αφού διαίρεσαν το μεταφραστικό έργο μεταξύ τους, το απέδωσαν κατά λέξη και κατά νόημα.».
Όπως βλέπουμε, όλοι οι παραπάνω χριστιανοί ερμηνευτές των Ψαλμών εκτός απ’ τον Κύριλλο Αλεξανδρείας[1], ασπάζονται επί πολύ τις ερμηνείες των ιουδαίων μεταφραστών (δικαίωμά τους, δεν μπορούμε να τους κρίνουμε γι αυτό), οι οποίοι ιουδαίοι όμως με την σειρά τους παίρνουν απ’ το δικό τους εβραϊκό κείμενο που θεωρούν ως «αυθεντική Γραφή τους», και τ’ οποίο συγκρινόμενο με την μετάφραση των Ο΄ έχει πολλά λάθη.
Απ’ τα παραπάνω νομίζω ότι μπορούμε να συμπεράνουμε τα εξής:
1. Η εκτίμηση των πρώτων χριστιανών ερμηνευτών των Ψαλμών προς τις 3 ιουδαϊκές μεταφράσεις Ακύλα, Συμμάχου και Θεοδοτίωνος που μεταφράζουν το εβραϊκό κείμενο, δημιούργησε εσφαλμένο καθεστώς τόσο σε ερμηνείες όσο και στο ίδιο το κείμενο, με αδιαμφισβήτητο παράδειγμα τον ψαλμικό στίχο 88,51. Και πρέπει την αρχή του σκανδάλου να την έκανε ο Ωριγένης καθώς είναι ο πρώτος χρονικά που παραδίδει το εμβόλιμο μου στον εν λόγω στίχο. Από ‘κει και πέρα ο κάθε επόμενος ερμηνευτής συμβουλεύεται και αντιγράφει αρκετά τους προηγούμενους, όπως φαίνεται και απ’ την επαναληπτική αναφορά της αττικής σύνταξης με το οὗ (οὗ ὑπέσχον, Βλεμμύδης => Ζιγαβηνός).
Έτσι το εμβόλιμο και λανθασμένο μου πέρασε μέσω των ιουδαίων μεταφραστών απ’ το εβραϊκό κείμενο στους χριστιανούς πατέρες, κι απ’ τους τελευταίους περιβλήθηκε την γνησιότητα. Από κει και μετά όσοι αντιγραφείς χειρογράφων συμβουλεύονταν τους παραπάνω πατέρες για το κείμενο των Ψαλμών, ήταν επόμενο να προσθέσουν κι αυτοί το μου – ακόμα κι αν τους φαίνονταν παράξενο – με αποτέλεσμα να περάσει έτσι και σε μια ολόκληρη σειρά χειρογράφων των Ο΄.
2. Το παράδειγμα του Κυρίλλου που κρατάει σε απόσταση τις ιουδαϊκές μεταφράσεις συνέχισε την σωστή χειρόγραφη παράδοση του εν λόγω στίχου. Αυτή η ορθή χειρόγραφη παράδοση ξεκίνησε συστηματικά απ’ το 2ο μισό του 3ου αι., και καθιερώθηκε οριστικά στην λειτουργική της εκκλησίας απ’ το θεολογικό ανάστημα του Ιωάννη Χρυσόστομου (και ο Κύριλλος ήταν σχεδόν σύγχρονος του Χρυσοστόμου). Κι έτσι, τα περισσότερα λειτουργικά Ψαλτήρια παραδίδουν τον εν λόγω στίχο χωρίς το εμβόλιμο και ιουδαϊκό μου.
Αλλά η λανθασμένη χειρόγραφη παράδοση με το μου συμβάδιζε παράλληλα με την ορθή, όλους τους αιώνες.
Επομένως, δεν πήρε το λάθος το εβραϊκό κείμενο απ’ τους Ο΄ όπως διατείνεται ο Σιαμάκης, αλλά το εβραϊκό μετέδωσε το λάθος στους Ο΄. Και αυτό βέβαια είναι και αυταπόδεικτο, καθώς οι Ο΄ έχουν και τις 2 εκδοχές του στίχου στα χειρόγραφα, σε αντίθεση με το εβραϊκό που έχει μόνο την λανθασμένη εκδοχή με το μου. Και πάντα η γνήσια γραπτή παράδοση έχει περισσότερα στοιχεία απ’ την όποια αντιγραφή της, εκείνα που δεν αντιγράφτηκαν.
Κατά τα άλλα ο Σιαμάκης παριστάνει τον ειδικό επί των κειμένων και των χειρογράφων! Και στο τέλος λέει:
«ἐπειδὴ ἤδη ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα Χριστιανοὶ καὶ Ἰουδαῖοι ἑρμηνευταὶ δὲν κατάλαβαν ἐδῶ τὴ λέξι κόλπος»!!
Βλέπετε πώς μειώνει τους άλλους; Αυτό δείχνει ότι δεν βλέπει τους άλλους μεταφραστές ως συναδέλφους ευγενώς αμιλλώμενους προς ένα κοινό στόχο, την κατανόηση της Βίβλου. Και για τον οποίο στόχο είναι ευχής έργον η συμβολή του καθενός ακόμα και μ’ ένα μικρό λιθαράκι. Αλλά τους βλέπει ως επικίνδυνους ανταγωνιστές προς την δόξα, την οποία θέλει να καρπωθεί αποκλειστικά αυτός. Επομένως για τον Σιαμάκη, οι άλλοι μεταφραστές είναι εχθροί που πρέπει να εξουδετερωθούν με κάθε τρόπο. Γι αυτό και τους μειώνει και θέλει να τους γελοιοποιεί. Και φυσικά ένα τέτοιο άτομο κρύβει στην ψυχή του εμπάθεια, φθόνο και κακία, αισθήματα διαβολικά που εκδηλώνει σε κάθε ευκαιρία για να σπιλώσει κάποιον, χρησιμοποιώντας φυσικά το ψέμα – που είναι και ο μόνος τρόπος του διαβόλου – για την επίτευξη του ματαιόδοξου και σατανικού σκοπού του. Ακριβώς όπως το λέει και ο Παύλος:
«ὧν τὸ τέλος ἀπώλεια, ὧν ὁ θεὸς ἡ κοιλία καὶ ἡ δόξα ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐτῶν, οἱ τὰ ἐπίγεια φρονοῦντες!»
Βρίσκουμε επίσης ότι το εμβόλιμο μου δεν υπάρχει στο κείμενο που εκπέμπει η επίσημη ιστοσελίδα της Εκκλησίας της Ελλάδος, που βγάζει κι αυτή το κείμενό της από παρόμοια βυζαντινά και λειτουργικά χειρόγραφα, http://myriobiblos.gr/bible/ot/chapter.asp?book=24&page=88 (για τον ψαλμό 88).
Οι νεοελληνικές μεταφράσεις του στίχου Ψα 88,51
Αφού ο Σιαμάκης παραθέτει όλες τις νεοελληνικές μεταφράσεις για να παρουσιάσει το παραπάνω λάθος που «δεν αντιλήφθηκαν», κατόπιν ειρωνεύεται τους καθηγητές με την φράση:
«ἀσφαλῶς ἡ ἑρμηνεία τῆς λέξεως αὐτῆς κόλπος καὶ ὅλου αὐτοῦ τοῦ ψαλμικοῦ χωρίου καὶ ἡ σωστή τους μετάφρασι θὰ ἦταν πολὺ σκληρὸ ν̉ ἀπαιτηθῇ ἀπὸ τοὺς 13 καθηγητὰς πανεπιστημίου, ποὺ ἀράδιασα ὡς μεταφραστὰς τῶν Ψαλμῶν, διότι εἶναι πράγματι κάτι ποὺ ὑπερβαίνει τὶς δυνάμεις των.».
Όμως ο Σιαμάκης κάνει λάθος που τους κατηγορεί όλους, διότι 3 μεταφράσεις απ’ αυτές που παραθέτει και ειρωνεύεται δεν έχουν το εμβόλιμο μου. Αυτές είναι οι παρακάτω που μεταφράζουν ως εξής την συγκεκριμένη φράση, «οὗ ὑπέσχον ἐν τῷ κόλπῳ πολλῶν ἐθνῶν»:
1) «την οποίαν υπέστησαν εντός των ιδίων των κόλπων εκ μέρους πολλών εθνών», Γιαννακόπουλος.
2) «την οποίαν υπέστησαν μέχρι εις τα κατάβαθα της καρδίας των εκ μέρους πολλών εθνών.», Κολιτσάρας.
3) «πόσων λαών τους χλευασμούς πρέπει να υποστώ;» καθηγητές Βέλλας, Οικονόμου, Κωνσταντίνου, Παπαδόπουλος, Σιμωτάς, Τσάκωνας, επιμελήτρια Χιωτέλλη (έκδοση Βιβλικής Εταιρείας).
Βλέπουμε λοιπόν εδώ τους Γιαννακόπουλο και Κολιτσάρα να μην έχουν το εμβόλιμο μου, και κάνουν απλώς το λάθος να εννοήσουν τον κόλπο ως ανήκοντα στους δούλους του Θεού Ισραηλίτες, και όχι στα πολλά έθνη που είναι το σωστό. Κατά τ’ άλλα βάζουν το ρήμα ὑπέσχον στο σωστό γ΄ πληθυντικό πρόσωπο.
Η δε 3η μετάφραση που είναι των πολλών καθηγητών που πάλι δεν έχει το μου, προσπέρασε την φράση «ἐν τῷ κόλπῳ» βγάζοντάς την έξω απ’ την μετάφραση, και απλώς έβαλε το ρήμα ὑπέσχον στο α΄ ενικό πρόσωπο (=> υποστώ).
Είναι φανερό ότι οι παραπάνω 3 μεταφράσεις δεν δέχονταν απολύτως την φράση με το μου (=> ἐν τῷ κόλπῳ μου), γι αυτό και διάλεξαν μια ενδιάμεση λύση. Ο Σιαμάκης όμως προτιμάει να κατηγορεί και αυτούς, για να τους βγάλει όλους σκάρτους, ότι «δεν κατάλαβαν την λέξη κόλπος».
Γενικά ο Σιαμάκης εκθέτει τον πικρόχολο και ειρωνικό χαρακτήρα του που συχνά γίνεται και υβριστικός, και ξεφεύγει έτσι απ’ την χριστιανική ερμηνευτική μέθοδο. Και φυσικά, ένας ερμηνευτής της Βίβλου που δεν είναι χριστιανός, δεν γίνεται δεκτός ως ερμηνευτής. Ας πάει λοιπόν να «πουλήσει» αλλού την ερμηνεία του ο Σιαμάκης.
Την μετάφραση του Κολιτσάρα που βάζει μαζί με το κείμενο των Ο΄ όπου απουσιάζει το εμβόλιμο μου, μπορείτε να δείτε στη σελίδα, http://www.imgap.gr/file1/AG-Pateres/AG%20KeimenoMetafrasi/PD/24.%20Psalms.htm (για τους Ψαλμούς).
Η αγάπη και η τρυφερότητα της αγκαλιάς που υπάρχουν στην λέξη κόλπος, αντιστρέφονται και γίνονται περιφρόνηση και βασανισμός όταν ο κόλπος ανήκει στον εχθρό, γι αυτό και οι Ψαλμοί και οι προφήτες εκφράζουν συχνά την κραυγή του λαού που μετανοημένος ζητάει το έλεος του Θεού, για να γλιτώσει απ’ τον οδυνηρή υποδούλωση που υφίσταται στον κόλπο των εχθρικών εθνών.
Εμείς όμως οι χριστιανοί που αποβλέπουμε στον κόλπο του Θεού, θα παρηγορηθούμε απ’ τις θλίψεις και δοκιμασίες ακολουθώντας τον Χριστό, ο οποίος μας βεβαιώνει:
«Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε· ὁ μονογενὴς υἱὸς ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ πατρὸς ἐκεῖνος ἐξηγήσατο.», Ιω 1,17-18.
Αυτός λοιπόν είναι ο μόνος μεσολαβητής (= μεσίτης, Α΄ Τιμ 2,5) που μπορεί να μας εξηγήσει πώς θα γνωρίσουμε τον Πατέρα, και πώς θα φθάσουμε στον πολυπόθητο κόλπο Του.
ἐξηγοῦμαι (ἐξηγέομαι) = 1. Ηγούμαι ως αρχηγός. 2. Οδηγώ, δείχνω τον δρόμο. 3. Ερμηνεύω.
Υποσημειώσεις
[1] Παρόμοια με τον Κύριλλο που δεν εκτιμάει τις ιουδαϊκές μεταφράσεις, ισχύει και για τον Ιωάννη Χρυσόστομο που είναι και λίγο παλαιότερος, ο οποίος στις σωζόμενες ερμηνείες του στους Ψαλμούς. αναφέρει ελάχιστα τους 3 ιουδαίους μεταφραστές μόνο για να εκθέσει τις διαφορετικές γραφές τους σε λέξεις ή φράσεις. Δηλ. σε σύνολο 500 σελίδων περίπου (στην ψηφιοποιημένη έκδοση Δρόμοι της Πίστης – Ελληνική Πατρολογία του πανεπιστημίου Αιγαίου), τους αναφέρει γύρω στις 30 φορές συνολικά και τους 3. Έτσι, απ’ τον μεγάλο αυτόν βιβλικό ερμηνευτή σώζονται οι ερμηνείες του στους εξής Ψαλμούς:
4-12, 41, 43-49, 50, 75, 92, 94, 100-150. Σύνολο 72 Ψαλμοί, δηλ. το 48% του Ψαλτηρίου (PG 55).
Να σημειώσουμε επίσης ότι και ο Μέγας Αθανάσιος έκανε ερμηνεία σε όλους τους Ψαλμούς (Εξηγήσεις εις τους Ψαλμούς. PG 27), η ερμηνεία του όμως είναι επιλεκτική σε στίχους. Έτσι, δεν ερμηνεύει τον συγκεκριμένο στίχο Ψα 88,51. Και παρομοίως με τον Χρυσόστομο, ο Αθανάσιος αναφέρει λίγες διαφορετικές γραφές των 3 ιουδαίων μεταφραστών, 26 φορές συνολικά και για τους 3, σε 200 σελίδες περίπου των Εξηγήσεών του.
Βλέπε και τις σελίδες μας,
ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ (ΜΕΡΟΣ Α΄)
ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ (ΜΕΡΟΣ Β΄)
ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ - ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ