ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ – ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ
(Ενδιαφέροντα σχόλια)
THE RIGHT-HANDED – SUPPLEMENT (Interesting comments)
Θεσσαλονίκη 1-5-2019
Για τ’ άρθρα μας στους ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΥΣ και στην αρχική μας δημοσίευση που κάναμε πριν 2,5 χρόνια, δεχθήκαμε τα παρακάτω 2 σχόλια. Και πιστεύουμε ότι είναι απ’ τον ίδιο σχολιαστή και τα 2, καθώς υπάρχει σ’ αυτά μια επιστημονική χροιά. Είναι μήπως κάποιος φιλόλογος ή θεολόγος; Άγνωστο, αφού ο σχολιαστής προτιμάει να κρύβεται πίσω απ’ την ανωνυμία. Τα παραθέτουμε λοιπόν και ακολούθως απαντάμε.
1. Ανώνυμος 3 Απριλίου 2019 - 11:22 μ.μ.. Όταν ο Μπαμπινιώτης προχειρολογεί γράφοντας ότι το όνομα Θησεὺς είναι μη ινδοευρωπαϊκό και αγνώστου ετύμου, ο Σιαμάκης με μία οξυδερκή γλωσσολογική ανάλυση καταλήγει σε ένα αρκετά πιθανό και αρκούντως τεκμηριωμένο συμπέρασμα. Αυτό, νομίζω, λέει πολλά.
2. Ανώνυμος 4 Απριλίου 2019 - 3:42 π.μ.. Η απόδοση των "ἁδροί, κόλπος, ἐγχειρῶ, μεθοδεῖαι, δεξιολάβοι" στην νεοελληνική από τον Σιαμάκη έχει ερείσματα. Αυτό, ασφαλώς, δεν σημαίνει ότι και οι 5 ερμηνείες του είναι κατ' ανάγκην σωστές. Το μόνο σοβαρό σφάλμα που υπέπεσε στην αντίληψή μου είναι η αναφορά σε κάποιον (ανύπαρκτο) δελφικό πόλεμο.
Όπως βλέπουμε, ο ανώνυμος σχολιαστής τάσσεται εμφανώς υπέρ του Σιαμάκη αν κρίνει κανείς τους όρους του: «οξυδερκή γλωσσολογική ανάλυση», «αρκούντως τεκμηριωμένο συμπέρασμα», «έχει ερείσματα». Και το μόνο σοβαρό σφάλμα που του βρίσκει είναι ο ανύπαρκτος δελφικός πόλεμος!
Θα παραθέσουμε λοιπόν την απάντησή μας στα σχόλια του ανώνυμου, όπως την είχαμε καταθέσει τότε, ενώ παράλληλα με την έρευνα για το Θησεύς και όσα γράφει γι αυτό ο Σιαμάκης, μας δόθηκε η ευκαιρία να βρούμε κι άλλα ψεύδη του.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΑ
Θ’ αρχίσουμε την απάντηση απ’ το 2ο σχόλιο γιατί στο 1ο η απάντηση είναι πιο εκτεταμένη. Κι αυτό επειδή πάλι βρισκόμαστε προ εκπλήξεως στο ν’ ανακαλύπτουμε «νέα» ψέματα του Σιαμάκη που αυτήν την φορά αφορούν τ’ όνομα Θησεύς. Και λέμε νέα ψέματα διότι παρόλο που το άρθρο του Δεξιολάβοι είναι σχετικά παλιό (2010), εμείς σήμερα ανακαλύπτουμε τα ψέματα που λέει σ’ αυτό! (Βλέπε και το άρθρο Δεξιολάβοι του Σιαμάκη στην ιστοσελίδα του, http://www.philologus.gr/4/68-2010-01-01-01-22-30/243-2011-09-19-14-55-59 ).
Κι ανακαλύπτουμε αυτά τα ψέματα σήμερα, διότι όπως έχουμε πει επανειλημμένα, τότε ήμασταν φανατικοί μαθητές του. Κι όπως κάθε φανατικός που δεν βλέπει τίποτα πέρα απ’ το ψεύτικο είδωλο στ’ οποίο πιστεύει, έτσι ήμασταν τότε κι εμείς! Νομίζαμε ότι στο πρόσωπο του Σιαμάκη βλέπαμε τον Χριστό ή τουλάχιστον έναν γνήσιο εκπρόσωπό του, αλλά αυτός στην πραγματικότητα ήταν ένα αντίχριστο είδωλο!
Απάντηση στο 2ο σχόλιο
Λέτε λοιπόν ότι το μόνο σοβαρό σφάλμα του Σιαμάκη στους Δεξιολάβους ήταν ότι μίλησε για κάποιον ανύπαρκτο Δελφικό πόλεμο! Ώστε μόνο αυτό έχετε να πείτε σαν σφάλμα;
Δεν έχετε να πείτε τίποτα για το ψέμα του Σιαμάκη στον Όμηρο και στο σημείο της Ιλιάδας που μιλάει για τους Άβαντες ότι δεν αναγράφει όπως λέει με ποιο τρόπο πολεμούσαν;
Ούτε για το ψέμα του ότι οι Άβαντες πολεμούσαν με γυμνά χέρια ενώ η φράση ἐς χεῖρας ἐλθεῖν που συναντάται σε όλους τους αρχαίους ιστορικούς και ποιητές, σημαίνει την μάχη εκ του πλησίον (ακόμη και την ιππομαχία) με όπλα φυσικά και όχι με γυμνά χέρια;
Ούτε για το ψέμα του για το ξύρισμα της κεφαλής του Θησέα που δεν το έκανε επειδή θα πολεμούσε όπως λέει, αλλά επειδή ήταν έθιμο ο κάθε έφηβος ν’ αφιερώνει την πρώτη κουρά (κόμη) του στον θεό στους Δελφούς, όπως μας λέει ο Πλούταρχος τον οποίο ο Σιαμάκης επικαλείται γι αυτό;
Ούτε για το ψέμα για τον Αρχίλοχο που κατά τον Σιαμάκη μιλάει για πολεμιστές με στιλέτα ενώ ο Αρχίλοχος μιλάει για επιδέξιους δορατοφόρους πολεμιστές (δουρικλιτούς);
[Βλέπε και την σελίδα μας όπου επισημαίνουμε τα παραπάνω ψέματα του Σιαμάκη, ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ (ΜΕΡΟΣ Β΄) ].
Ούτε για το ψέμα για τον Αρισταίνετο που χρησιμοποιεί το ρήμα ἀκροχειρίζω τ’ οποίο ο Σιαμάκης θέλει να δίνει την σόκιν σημασία «βάζω χέρι σε μια γυναίκα, την τουμπαίρνω», ενώ ο Αρισταίνετος δίνει την απλή σημασία που βγαίνει απ’ την ετυμολογία της, ἀκροχειρίζω = αγγίζω;
(Βλέπε και την σελίδα μας όπου επισημαίνουμε το ψέμα του Σιαμάκη για τον Αρισταίνετο, ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ – ΕΓΧΕΙΡΩ ).
Ούτε για το ψέμα του για την λέξη ἁδροὶ (που κατ’ αυτόν σημαίνει μπρατσαράδες και κατ’ επέκταση “γορίλλες” ήτοι σωματοφύλακες υψηλών προσώπων) και η οποία σε όλες τις φορές που χρησιμοποιείται στην Γραφή (Παλιά Διαθήκη) και στις αντίστοιχες ερμηνείες των εκκλ. συγγραφέων, σημαίνει τους άρχοντες και αξιωματούχους;
(Βλέπε και την αντίστοιχη σελίδα μας όπου δίνουμε πολλές παραπομπές για τους αδρούς, ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ – ΑΔΡΟΙ ).
Δεν έχετε να πείτε τίποτα για όλ’ αυτά τα ψέματα και τις πλαστογραφίες των αρχαίων πηγών; Δεν τα βλέπετε;
Και λέτε επίσης ότι οι ερμηνείες του Σιαμάκη πάνω στις 5 λέξεις ἁδροί, κόλπος, ἐγχειρῶ, μεθοδεῖαι και δεξιολάβοι έχουν ερείσματα.
Για ποιά ερείσματα μιλάτε, όταν ο ίδιος ομολογεί ότι μόνο αυτός ερμηνεύει αυτές τις λέξεις και μόνο τις μοναδικές φορές που τις βρίσκει στους Ο΄ ή στην Καινή Διαθήκη;
Παραθέτουμε τα λόγια του Σιαμάκη:
«βρῆκα δὲ μία μόνο φορά, στοὺς Ἑβδομήκοντα, νὰ λέγεται καὶ μὲ τὴ λέξι κόλπος (= κόλπο παλαιστικό, ἀγκάλιασμα καὶ γράπωμα παλαιστικό) κι ἄλλη μία, στὴν Κ. Διαθήκη, νὰ λέγεται μὲ τὴ λέξι μεθοδεῖαι. ... Τὸν παλαιστικὸ ὅρο ἐγχειρῶ (= “ἐφαρμόζω παλαιστικὴ λαβὴ”) χρησιμοποιεῖ ὁ Ἰερεμίας (Ἰε 29,16, στὸ μασορ. 49,16), ... τοὺς δεξιολάβους τοὺς βρῆκα στοὺς Ο' νὰ λέγωνται ἁδροὶ (= μπρατσαρᾶδες, ῥωμαλέοι). ... ἡ λέξι δεξιολάβοι μέχρι τὸν καιρὸ τῆς Κ. Διαθήκης εἶναι ἅπαξ λεγόμενο σ̉ ὁλόκληρη τὴν ἑλληνικὴ γραμματεία, θύραθεν καὶ χριστιανική. ... και δεν την ερμηνεύει «οὔτε ἀρχαῖος ἑρμηνευτὴς οὔτε νεώτερος οὔτε κανένα λεξικό. ... ἀπὸ τὴν ἀθλητικὴ ὁρολογία τῆς πάλης στὴ Βίβλο χρησιμοποιοῦνται οἱ ὅροι ἁδροί (Β’ Βα 15,18), κόλπος (Ψα 88,51), ἐγχειρῶ (Ἰε 29,16), μεθοδεῖαι (Ἐφ 6,11), καὶ δεξιολάβοι (Πρξ 23,23).». Βλέπε και το άρθρο Δεξιολάβοι του Σιαμάκη στην ιστοσελίδα του, http://www.philologus.gr/4/68-2010-01-01-01-22-30/243-2011-09-19-14-55-59 .
Όπως βλέπετε, για την κάθε λέξη φέρνει ένα και μοναδικό βιβλικό χωρίο, χωρίς καμιά άλλη μαρτυρία από άλλα βιβλικά χωρία ή εξωβιβλικά κείμενα, και σε όλο το άρθρο του καυχιέται ότι κανείς άλλος δεν κατάλαβε τις λέξεις αυτές στ’ αντίστοιχα χωρία που δίνει, παρά μόνο αυτός! Ερείσματα τα λέτε εσείς αυτά; Κι όχι αυθαιρεσία;
Κι εγώ μπορώ να πάρω όχι 5, αλλά 105 λέξεις από βιβλικά χωρία που θ’ απομονώσω, και χωρίς κάποιο άλλο στήριγμα ν’ «αποφανθώ» ότι στα συγκεκριμένα χωρία οι 105 λέξεις έχουν μια άλλη και μοναδική σημασία από την συνήθη, που κανείς άλλος δεν κατάλαβε εκτός από μένα! Σας φαίνεται επιστημονικό αυτό;
Κι επειδή διακρίνω επιστημονικό ύφος στα λόγια σας, θέλω να σας ρωτήσω εδώ κάτι ακόμα: Τι είδους υπεράσπιση προσφέρετε στον Σιαμάκη;
Αν έχετε κάποιο επιστημονικό αξίωμα τότε έχετε έναν λόγο παραπάνω να βγείτε και να μιλήσετε με παρρησία και θάρρος και με τ’ όνομά σας. Κι εγώ κατόπιν θα έχω έναν λόγο παραπάνω να επανεξετάσω τις πηγές, μήπως έχω κάνει λάθος σ’ αυτά που κατηγορώ τον Σιαμάκη ως ψεύτη και απατεώνα. Διότι νομίζω ο κάθε άνθρωπος δικαιούται να κάνει λάθος όταν εκφέρει μια άποψη. Όταν όμως κατηγορεί κάποιον, τότε πρέπει να είναι σίγουρος για τα στοιχεία που έχει. Αλλιώς είναι αρκετά άδικος.
Αν λοιπόν εγώ είμαι άδικος που κατηγορώ τον Σιαμάκη, γιατί δεν βγαίνετε φανερά να υπερασπιστείτε το δίκαιό του; Τί φοβάστε;
Απάντηση στο 1ο σχόλιο – Θησεύς-Θησείον
Χαρακτηρίζετε την γλωσσολογική ανάλυση του Σιαμάκη για τ’ όνομα Θησεὺς ως οξυδερκή και το συμπέρασμά του ως «αρκετά πιθανό και αρκούντως τεκμηριωμένο». Κι εδώ μας δίνετε την ευκαιρία ν’ ανακαλύψουμε κι άλλα ψέματα του Σιαμάκη, που άλλως δεν θα βλέπαμε!
Ας βάλουμε όμως το απόσπασμα του Σιαμάκη για να καταλάβουν οι αναγνώστες μας περί τίνος γίνεται η κουβέντα:
«ἡ ἱστορικὴ ἀλήθεια ὅμως, ποὺ κρύβεται, νομίζω, στὸ μῦθο καὶ ποὺ βγαίνει μὲ τὴν ἐτυμολογικὴ προσπέλασι τῆς λέξεως καὶ μὲ τὴν πραγματολογική της ἔνταξι, εἶναι ὅτι καὶ τὸ Θησεὺς καὶ τὸ θησηὶς μαζὶ μὲ τὰ τεθμὸς ‑ θεσμός, τέθμιος ‑ θέσμιος, θησεῖον, θεσμοφόρος, θεσμοφορία εἶναι ὅλα παράγωγα τοῦ ῥήματος τίθημι (=θεσμοθετῶ, νομοθετῶ, βάζω κανόνες) καὶ σημαίνουν τὰ θησεὺς καὶ θησεῖς “ὁ πρῶτος ἢ οἱ πρῶτοι βασιλεῖς ποὺ ἔθεσαν θεσμούς, ἤτοι νόμους, καὶ δὲν κυβερνοῦσαν μόνο μὲ τὸ θέλημά τους τῆς κάθε στιγμῆς …». Βλέπε και το άρθρο Δεξιολάβοι του Σιαμάκη στην ιστοσελίδα του, http://www.philologus.gr/4/68-2010-01-01-01-22-30/243-2011-09-19-14-55-59 .
Προσέξτε τώρα την 1η πονηριά του Σιαμάκη που φαίνεται στις παραπάνω έντονα μαυρισμένες λέξεις.
Βάζει την λέξη θησεῖον στην μέση των άλλων, για να μην γίνεται αντιληπτή η διαφορά της ρίζας της με τις άλλες λέξεις. Και η διαφορά αυτή είναι ένα γράμμα, το μ. θα πούμε γι αυτό το μ περισσότερα πιο κάτω.
Η αναφορά του Σιαμάκη στην ετυμολογική σχέση των λέξεων τίθημι-τεθμός-θεσμός, είναι φυσικά σωστή και φαίνεται άλλωστε και στα λεξικά. Η ένστασή μας όμως βρίσκεται στην σύνδεση αυτών των λέξεων με τα θησεὺς και θησεῖον.
Η άποψη λοιπόν του Σιαμάκη είναι ότι ο Θησέας, ο γνωστός ήρωας (και κατά μια εκδοχή ημίθεος) της ελληνικής μυθολογίας, όταν κάποτε έγινε βασιλιάς της Αθήνας έγραψε για πρώτη φορά νόμους, τους οποίους μάλιστα τοποθέτησαν οι Αθηναίοι στο Θησείο, το κτίριο που κατασκευάστηκε γι αυτόν τον λόγο, να φυλάσσονται δηλ. εκεί οι γραπτοί νόμοι της Αθήνας (θα δούμε πιο κάτω ακριβώς τον ορισμό που δίνει ο Σιαμάκης για το Θησείο). Και γενικεύει το κύριο όνομα Θησέας σε απλό όνομα θησέας = ο πρώτος βασιλιάς που γράφει νόμους και διοικεί μέσω αυτών.
Όμως δεν υπάρχει καμιά αναφορά στα κείμενα γι αυτά που ισχυρίζεται ο Σιαμάκης περί γραπτών νόμων. Και για να κάνουμε τα πράγματα πιο κατανοητά στους αναγνώστες – αφού πρόκειται για μια γλωσσολογική ανάλυση –, ας πούμε το εξής:
Ο Σιαμάκης παίρνει τ’ όνομα Θησέας, και χωρίς να έχει κανένα στήριγμα απ’ τα κείμενα που να συνδέει το Θησέας με γραπτούς νόμους, και με μόνο στοιχείο την ετυμολογία του ονόματος (έτσι «νομίζει»), την συνδέει με τις λέξεις τίθημι-τεθμός-θεσμός, και άρα … ιδού οι γραπτοί νόμοι (θεσμοί) του Θησέα!
Και αφού «βρήκε το κλειδί» στην ερμηνεία του Θησέα, συνεχίζει την εξήγησή του:
«γι ̉ αὐτὸ ἄλλωστε καὶ ὁ Θησεὺς φέρεται στὸ μῦθο του νὰ ἐξοντώνῃ ὅλους ἐκείνους τοὺς μεταξὺ Ἰσθμοῦ καὶ Ἀθηνῶν προκρούστας καὶ πιτυοκάμπτας καὶ λοιποὺς ἐγκληματικοὺς παλληκαρᾶδες καὶ βασανιστάς. καὶ τεθμοὶ ‑ θεσμοὶ εἶναι οἱ τιθέμενοι νόμοι τῶν θησέων, καὶ τέθμια ‑ θέσμια τὰ σχετικὰ μ̉ αὐτοὺς τοὺς νόμους των, καὶ θησεῖον τὸ οἴκημα ὅπου ἐξετίθεντο πρὸς δημοσίευσι ἢ φυλάγονταν σὰν σὲ ἀρχεῖο οἱ νόμοι˙ κι αὐτὸ μετὰ τὸ πέρασμα τῶν αἰώνων μετεξελίχτηκε σὲ ἱερό, ὅπως ἦταν καὶ τὸ πρὶν ἀπ̉ αὐτὸ μητρῷον τῆς θεσμοφόρου προϊστορικῆς θεᾶς Μητρὸς τῶν θεῶν˙ καὶ θεσμοφόρια ἦταν ἡ ἑορτὴ αὐτῆς τῆς θεᾶς Μητρὸς ἢ Δήμητρος.».
Δηλ. κατά τον Σιαμάκη όποιος βασιλιάς «καθαρίζει» τους κακοποιούς σημαίνει ότι βγάζει και γραπτούς νόμους! Μα ο Θησέας όταν «καθάριζε» τους κακοποιούς δεν ήταν ακόμα βασιλιάς!
Ή μήπως εννοεί ότι σε μια ευνομούμενη πολιτεία δεν πρέπει να υπάρχουν κακοποιοί; Ίσως δηλ. θέλει να πει ότι νόμοι και κακοποιοί δεν συμβαδίζουν. Θα θέλαμε όλοι να είναι έτσι τα πράγματα, αλλ’ όπως μάθαμε απ’ την ιστορία, νόμοι υπάρχουν απ’ την αρχαιότητα σε πολλές κοινωνίες, αυτοί όμως δεν εμποδίζουν τους κακοποιούς να ξεφυτρώνουν. Ο μεγάλος φιλόλογος και ψυχολόγος Σιαμάκης δεν το ξέρει αυτό; Ή ξεχνάει τις βιβλικές ιστορίες της εποχής των πατριαρχών (γύρω στο 2000 π.Χ.) όπου δεν υπήρχαν νόμοι, και ακόμα και οι άνθρωποι του Θεού δεν δίσταζαν να πολεμούν τους κακοποιούς και να τους εξοντώνουν (κοπή του Χοδολλογομόρ απ’τον Αβραάμ, Γε 14,1-17, Εβ 7,1). Σε ποιά βάση ιστορίας ή λογικής κινείται ο Σιαμάκης;
Μητρώον
Βλέπουμε επίσης ότι ενέπλεξε κι άλλη λέξη στην εξήγησή του, το μητρῷον. Και λέει ότι το αρχείο των γραπτών νόμων «μετεξελίχθηκε σε ιερό»! Πολύ κρίμα για τον φιλόλογο Σιαμάκη που καυχιέται για τις γνώσεις του στ’ αρχαία κείμενα και στις θεότητες του αρχαίου κόσμου! Πώς είναι δυνατόν να εξελιχθεί σε ιερό ένα μέρος που έχει γίνει γι άλλο λόγο; Η δεισιδαιμονία, ο φόβος, και η προκατάληψη των αρχαίων δεν θα επέτρεπαν ποτέ κάτι τέτοιο! Οι ναοί τους και τα ιερά τους γίνονταν πάντα σε μέρος που υπαγορεύονταν από πριν, είτε από κάποιο χρησμό, όραμα ή μύθο, είτε απ’ το γενικότερο θρησκευτικό συναίσθημα του λαού μιας περιοχής που συμφωνούσε για ένα μέρος σαν το ιδανικό για την λατρεία της συγκεκριμένη θεότητας. Ο Σιαμάκης τα λέει ανάποδα:
Μητρώα ήταν φυσικά τα ιερά των θεών Δήμητρας ή Κυβέλης ή Ρέας, που αντιπροσώπευαν την μητρότητα και την γονιμότητα – ειδικά η Ρέα ήταν μητέρα άλλων θεών –, και όπου φυλάσσονταν νόμοι, δημόσια αρχεία κι έγγραφα. Και νομίζω είναι ευνόητο γιατί φυλάσσονταν αυτά τα σπουδαία έγγραφα σε ειδικό χώρο μέσα στα ιερά. Διότι προφανώς εκεί λόγω του φόβου του ιερού χώρου, ήταν απίθανο να κλαπούν από επιτήδειους που είχαν συμφέρον στην απώλεια εγγράφων τα οποία περιείχαν βεβαιωμένους φόρους πολιτών, ή άλλες δωρεές προς το ιερό ή το κράτος.
Επιπλέον, η θεοκρατική αντίληψη των αρχαίων τους υπαγόρευε ότι οι νόμοι πρέπει να βρίσκονται φυλαγμένοι κοντά στους θεούς, γιατί υποτίθεται ότι αυτοί βγάζουν τους νόμους. Το αντίστοιχο έχουμε και στην Παλαιά Διαθήκη όπου ο μωσαϊκός νόμος φυλάγονταν ως το πολυτιμότερο πράγμα στην κιβωτό της Διαθήκης που ήταν μέσα στη σκηνή του Μαρτυρίου. Η διαφορά είναι ότι ο μωσαϊκός νόμος του αληθινού Θεού περιείχε ηθικές εντολές αξεπέραστες και πρωτόγνωρες, όπως η απαγόρευση της πορνείας και της ζήλειας (οὐκ ἐπιθυμήσεις ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστί). Περιείχε επίσης και την ιστορία του κόσμου, γιατί ο νόμος του αληθινού Θεού είναι πάνω απ’ όλα αποκάλυψη!
Παραθέτουμε λήμματα από λεξικά ή άλλα επεξηγηματικά σχόλια που βρήκαμε στο TLG:
«Μητρῷον: τὸ ἱερὸν τῆς μητρὸς τῶν θεῶν· ἐν ᾧ ἧν
γράμματα δημόσια καὶ οἱ νόμοι.» «Μητραγύρτης: …καὶ
διὰ τοῦτο ὠκοδόμησαν βουλευτήριον· …καὶ περιφράττοντες αὐτὸν καθ-
ιέρωσαν τῇ μητρὶ τῶν θεῶν· … ἐχρῶντο δὲ τῷ μη- (15)
τρῴω ἀρχείῳ καὶ νομοφυλακίῳ», Φώτιος, Λεξικό.
«Μητρῴῳ ἐνταῦθα ἔκειτο τὰ δημόσια γράμματα.. ἔγνωμεν καὶ ἐν τοῖς Φιλιππικοῖς ὅτι μέρος τοῦ βουλευτηρίου ἐποίη-
σαν οἱ Ἀθηναῖοι τὸ Μητρῷον, ὅ ἐστιν ἱερὸν τῆς Ῥέας διὰ τὴν αἰτίαν
ἐκείνου τοῦ Φρυγός·», Σχόλια στον Αισχίνη, 3,187.
Βλέπουμε λοιπόν πως το αρχείο των δημοσίων γραμμάτων έμπαινε ή αφιερωνόταν στο ιερό ή μητρώο της θεάς μητέρας των θεών. Επομένως η λέξη μητρώον πέρασε απ’ την θρησκευτική σημασία του ιερού στην γραφειοκρατική σημασία του αρχείου. Κι όχι το αντίστροφο, ότι δηλ. το αρχείο μετεξελίχθηκε σε ιερό. Πού το είδε αυτό ο Σιαμάκης; Σε ποιο κείμενο;
Παρακάτω βάζουμε περικοπές που εξηγούν τί ήταν και τί γινόταν στο Θησείο (απ’ το TLG):
«ἀποκληροῦσιν] ἀντὶ τοῦ διὰ κλήρου αὐτοῖς παρέχουσι τὴν ἀρχὴν ἐν τῷ Θησείῳ, ἴσως τῶν θεσμοθετῶν ἀεὶ χειροτονούντων εὐτελεῖς τινας διοικήσεις, ὡς πρὸς τιμὴν τοῦ Θησέως τοῦ οἰκιστοῦ, οὗτινος τὰ ὀστᾶ ἐκεῖ ἔκειτο. νόμος δ’ ἦν τοὺς ἀποφυγόντας τῶν οἰκετῶν εἰς τὸ τοῦ Θησέως τέμενος ἀτιμωρήτους εἶναι. οἱ δὲ θεσμοθέται τῶν ἐννέα (15) ἀρχόντων εἰσί, τὸν ἀριθμὸν ὄντες ἕξ. διαλλάσσουσι δ’ αὐτῶν οἱ καλούμενοι νομοφύλακες.», Σχόλια στον Αισχίνη, 3,13.
«Αἱ δὲ κληρωταὶ ἀρχαὶ πρότερον μὲν ἦσαν αἱ μὲν μετ’ ἐννέα ἀρχόντων ἐ[κ] τῆς φυλῆς ὅλης κληρούμεναι, αἱ δ’ ἐν Θησείῳ κληρούμεναι διῃροῦντο εἰς τοὺς δήμ[ο]υς·», Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία, 62,1.
«Θησεῖον: τὸ Θησέως ἡρῶον, ὃ τοῖς οἰκέταις ἄσυλον ἦν· ἐλέγοντο δὲ δίκαι καὶ ἐνταῦθα. Θησεῖον: τέμενος ἐστὶν ἀνειμένον τῶ Θησεῖ. », Φώτιος, Λεξικό.
Όπως συνάγεται απ’ τα παραπάνω, το Θησείο ήταν τέμενος που είχε γίνει προς τιμήν του Θησέα, και ήταν επίσης:
1. Άσυλο δούλων που το έσκαγαν από τ’ αφεντικά τους.
2. Έδρα και τέμενος προς τιμήν του Θησέα, όπου διορίζονταν ή κληρώνονταν άρχοντες ή θεσμοθέτες.
3. Σύμφωνα με τον Φώτιο γίνονταν εκεί και δίκες.
Οι θεσμοθέτες που αναφέρει ο σχολιαστής του Αισχίνη, σύμφωνα με το λεξικό LSΚ ήταν κυρίως δικαστές που δίκαζαν κι έβγαζαν νόμους μικρότερης ισχύος (εὐτελεῖς τινας διοικήσεις) από ‘κείνους που έβγαζαν οι νομοθέτες άρχοντες. Και οι θεσμοί ήταν κυρίως (κατά το λεξικό LSΚ) αυτοί οι δευτερεύοντες νόμοι, και γενικότερα τα ήθη κι έθιμα ενός τόπου. Οι θεσμοθέτες άλλαζαν με τους νομοφύλακες, όπως λέει ο σχολιαστής. Οι δε νομοφύλακες ήταν οι άρχοντες που ήταν τεταγμένοι για την ακριβή εκτέλεση των νόμων (λεξικό LSΚ).
Άρα το Θησείο που ήταν τέμενος του Θησέα προσφερόταν και ως έδρα – προς τιμήν του Θησέα τοῦ οἰκιστοῦ (= ιδρυτή των Αθηνών) – για την χειροτονία βουλευτών ή δικαστών και την έκδοση κάποιων νομικών αποφάσεων μικρότερης ισχύος. Δεν ήταν αρχείο νόμων, ούτε μητρώο!
Αλλ’ ο Σιαμάκης παραποιεί τα κείμενα διότι είχε τον πονηρό σκοπό να συνδέσει το Θησείο με τους γραπτούς νόμους, και ακολούθως να φτιάξει την ετυμολογία του Θησέα.
Δεν σας κάνει εντύπωση ότι δεν έχει καμιά σχετική παραπομπή, και ότι όλες τις παραπομπές του τις βάζει μαζεμένες για να μπερδέψει τους αναγνώστες;
Για του λόγου το αληθές παραθέτουμε τις παραπομπές του:
«(Ὅμηρος, Α 265 (Θησεύς)˙ ψ 296 (θεσμός). Αἰσχύλος, Ἀγ.,304 (θεσμός)˙ 845 (τίθημι)˙ 1564 (θέσμιος)˙ Εὐμ.,391 (θεσμός)˙ 484 (τίθημι). Πίνδαρος, Ὀλ. 3,22 (τίθημι)˙ 6,69˙ 7,88 (τεθμοί, δωριστὶ ἀντὶ θεσμοί)˙ Πυ. 1,64 (Αἰγιμιοῦ τεθμοί˙ ὁ Αἰγιμιὸς φημίζεται στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γραμματεία ὡς ὁ πρῶτος θησεύς)˙ Νέ. 11,27˙ Ἴσ. 6,20 (τέθμιος). Ἡρόδοτος 2,171,2 (θεσμοφόρια)˙ 6,91,2 ˙ 6,134,2 (θεσμοφόρος Δημήτηρ). Ἀριστοφάνης, Ἱππ., 1312 (θησεῖον˙ σῴζεται ἀκέραιο μέχρι σήμερα στὴν Ἀθήνα)˙ Ὄρν., 1519 (θεσμοφόρια˙ καὶ κωμῳδία Θεσμοφοριάζουσαι) ).»
Βλέπε και το άρθρο Δεξιολάβοι του Σιαμάκη στην ιστοσελίδα του, http://www.philologus.gr/4/68-2010-01-01-01-22-30/243-2011-09-19-14-55-59 .
Προσέξτε τώρα στην παραπάνω πρόταση που χρωματίσαμε (με την παραπομπή του Πινδάρου) τι λέει ο Σιαμάκης για τον Αιγιμιό. Και όποιος την διαβάζει, περιμένει φυσικά να δει τον όρο θησεύς στην αντίστοιχη παραπομπή (αν την ψάξει). Σας βεβαιώνω λοιπόν ότι ο όρος αυτός δεν υπάρχει στην παραπομπή. Την παραθέτουμε για να την δείτε:
«ἐθέλοντι δὲ Παμφύλου καὶ μὰν Ἡρακλειδᾶν ἔκγονοι ὄχθαις ὕπο Ταϋγέτου ναίοντες αἰεὶ μένειν τεθμοῖσιν ἐν Αἰγιμιοῦ (65) Δωριεῖς. », Πίνδαρος, Πυθιόνικοι, 1,63-66. Βλέπε και το ψηφιακό κείμενο της Βικιπαίδειας, https://el.wikisource.org/wiki/Πυθιόνικοι .
Εκτός λοιπόν απ’ τους τεθμούς του Αιγιμιού, δεν υπάρχει αναφορά για θησέα.
Τι έχετε να πείτε;
Ο Σιαμάκης και οι οπαδοί του και μερικοί αφελείς που τον θεωρούν μεγάλο φιλόλογο που μπροστά του δεν φτουράει ο Μπαμπινιώτης (όπως υπονόησε ο ανώνυμος σχολιαστής) σίγουρα θ’ απαντήσουν: «μα ο Σιαμάκης δεν λέει ότι υπάρχει ο όρος θησεύς στην παραπομπή. Απλώς με την οξυδερκή γλωσσική ανάλυση που έχει κάνει, φτάνει στο συμπέρασμα ότι ο Αιγιμιός θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ο πρώτος θησεύς.»!
Τότε θα ξαναρωτήσω:
Και με ποιο τρόπο ο Αιγιμιός φημίζεται στην αρχαία ελληνική γραμματεία ως ο πρώτος θησεύς; Με ποιες παραπομπές (ή έστω μία) της αρχαίας ελληνικής γραμματείας συνδέεται το θησεύς με τεθμούς ή θεσμούς;
Δεν χρειάζεται εδώ να μας απαντήσει κάποιος απ’ τους υποστηρικτές του Σιαμάκη. Διότι την απάντηση την δίνει ο ίδιος ο Σιαμάκης στο τελευταίο απόσπασμά του που βάλαμε με τις παραπομπές που δίνει. Αφού εκεί δεν υπάρχει καμιά παραπομπή που να έχει ένα απ’ τα ζεύγη θεσμοί-θησεύς ή τεθμοί-θησεύς. Διότι αν υπήρχε έστω και μία τέτοια, ο Σιαμάκης που είναι ξεψαχνιστής των κειμένων θα την έβρισκε! Το ότι όμως δεν την βρήκε, δεν τον εμποδίζει καθόλου να λέει τις φράσεις που αυτός θέλει, διαβεβαιώνοντάς μας για την φήμη του πρώτου θησέα που υπάρχει μέσα στην αρχαία ελληνική γραμματεία, και να κατασκευάζει έτσι τις «πρωτοτυπίες» που θέλει!
Ας δούμε τώρα που χωλαίνει η περιβόητη ετυμολογία του Θησέα που βρήκε ο Σιαμάκης και που κατά τον ανώνυμο σχολιαστή χαρακτηρίστηκε οξυδερκής.
Ετυμολογία του Θησέα
Οι λέξεις τίθημι-τεθμός-θεσμός περιέχουν το μ που δεν περιέχουν οι λέξεις θησέας-θησείον. Εδώ μπορεί να πει κάποιος ότι το μ εξέπεσε, έγινε δηλ. αποβολή συμφώνου. Όμως σύμφωνα με την Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής του Μ. Οικονόμου (Γυμνασίου-Λυκείου, 2014), η αποβολή συμφώνου μπορεί να γίνει με 2 τρόπους (μαυρίζουμε έντονα τα σύμφωνα που αποβάλλονται):
1. Με σκέτη αποβολή ενός συμφώνου ή και περισσότερων, π.χ.,
τάπητ-ς => τάπης / ελπίδ-ς => ελπίς / όρνιθ-ς => όρνις / μέλαν-ς => μέλας / (του γάλακτ-ος) => το γάλα / (του παντ-ός) => το παν / τοις ανδριάντ-ς => τοις ανδριάσι / (σπονδή) σπένδ-σω => σπείσω (μέλλοντας)
(στα 2 τελευταία έχουμε και την προσθήκη του ι).
2. Με αφομοίωση συμφώνων που εξελίσσεται τελικά σε αποβολή, π.χ.,
(κρίνω) έκριν-σα => έκριννα => έκρινα / (νέμω) ένεμ-σα => ένεμμα => ένειμα / (στέλλω) έστελ-σα => έστειλα.
Τέλος έχουμε και την μείωση συμφώνων που δεν μπορεί όμως να χαρακτηριστεί αποβολή γιατί στην ουσία τα 2 ή περισσότερα σύμφωνα μετατρέπονται σ’ ένα διπλό που τα συγχωνεύει και τα εμπεριέχει (συγχώνευση συμφώνων), π.χ.,
όνυχ-ς => όνυξ / φλόγ-ς => φλόξ / νυκτ-ς => νύξ / Αραβ-ς => Άραψ / έγραφ-σα => έγραψα.
Οπότε, μέσα στις 2 παραπάνω δυνατές περιπτώσεις αποβολής συμφώνου που έχουμε, βλέπουμε ότι μπορεί ν’ αποβάλλονται διάφορα σύμφωνα αλλά δυστυχώς για τον Σιαμάκη, το μ δεν συμπεριλαμβάνεται σ’ αυτά! Βλέπε και την παραπάνω Γραμματική του Οικονόμου απ’ όπου πήραμε τα παραπάνω στοιχεία, κι όπου αναφέρονται με περισσότερη ακρίβεια και ανάλυση οι τρόποι αποβολής και αλλαγής των συμφώνων, τα λεγόμενα πάθη τους.
Σ’ αυτά λοιπόν τα πάθη απουσιάζει χαρακτηριστικά το μ σε αντίθεση με το συγγενικό του ν που παθαίνει συχνά διάφορα πάθη μεταξύ των οποίων και την αποβολή. Και στο παράδειγμα που φέραμε [(νέμω) ένεμ-σα => ένεμμα => ένειμα], το μ είναι που μένει σταθερό και αμετακίνητο. Άλλες φορές πάλι όταν μετά το ν ακολουθεί χειλικό σύμφωνο (π, β, φ), το ν μετατρέπεται σε μ, όπως στα συν-πάσχω => συμπάσχω, ἐν-βάπτω => ἐμβάπτω, ἐν-φαίνω => ἐμφαίνω, ἑκατόν-βοῦς => ἑκατόμβη. Έτσι το μ είναι τόσο ισχυρό σύμφωνο που όχι μόνο δεν αποβάλλεται αλλά συχνά κατορθώνει να μπει ως επιπλέον.
Τα παραπάνω υπαγορεύει το φωνητικό ιδίωμα των ελλήνων.
Το ίδιο ιδίωμα επίσης υπαγορεύει την αλλαγή γραμμάτων και αποβολή φωνηέντων ή συμφώνου σε κύρια ονόματα. Αυτό συνέβη στην νεοελληνική και δημώδη γλώσσα που εξελίχθηκε τους τελευταίους αιώνες στην προφορά του απλού λαού. Δεν αναφερόμαστε βέβαια στα υποκοριστικά ή χαϊδευτικά ονόματα όπου κόβονται ολόκληρες συλλαβές χάριν συντομίας (ειδικά όταν έχουμε μεγάλα και σύνθετα ονόματα όπου κόβεται το ένα συνθετικό), όπως στις παρακάτω περιπτώσεις:
Δη-μήτριος => Μήτρος ή Μήτσος ή Τάκης / Αθα-νάσιος => Σάκης ή Νάσος / Αριστο-τέλης => Τέλης / Τριαντα-φυλλιά => Φιλιώ / Μαγδα-ληνή => Μάγδα / Βασι-λική => Βάσω, και πολλά άλλα.
Αλλ’ αναφερόμαστε σε ονόματα που ενώ περνιούνται για υποκοριστικά, στην ουσία δεν είναι τέτοια, όπως τα παρακάτω (μαυρίζουμε έντονα τα γράμματα που παραμένουν):
Ιωάννης => Γιάννης / Ελευθέριος => Λευτέρης / Ευάγγελος => Βαγγέλης / Εμμανουήλ => Μανώλης (παίρνει και το υποκοριστικό Μάνος) / Μιχαήλ => Μιχάλης (παίρνει και τα υποκοριστικά Μίχος ή Λάκης) / Γαβριήλ => Γαβρήλος ή Γαβρίλος / Ματθαίος => Μαθιός (στ’ αγγλικά Matthew = /Μάθιου/).
Βλέπουμε ότι στην ομάδα αυτή αποβάλλονται φωνήεντα, δίφθογγοι αλλάζουν σε φωνήεν ή σύμφωνο, καταλήξεις αλλάζουν, αλλά δεν αποβάλλονται σύμφωνα εκτός απ’ το τελευταίο όνομα, το Ματθαίος και θα δούμε πιο κάτω γιατί συνέβη αυτό. Επίσης τα εβραϊκά Εμμανουήλ, Γαβριήλ και Μιχαήλ εξελληνίζουν τις καταλήξεις τους με το Μιχαήλ να μην χάνει γράμμα (το η πάει στην κατάληξη όπως και στο Εμμανουήλ). Το Γαβριήλ χάνει το ένα /ι/ (προς απλοποίηση της προφοράς του, γι αυτό και είναι αδιάφορο ποιο /ι/ θα κρατήσει στη γραφή) και το Εμμανουήλ το Ε, ενώ το τελευταίο αλλάζει και το ου σε ω. Το Ευάγγελος αλλάζει τον δίφθογγό του στο σύμφωνο β, όπως ήταν αναμενόμενο, και χάνει το Ε όπως και το Ελευθέριος. Το Ελευθέριος αλλάζει και το θ σε τ, φαινόμενο φυσικό για συγγενικά σύμφωνα (εδώ οδοντικά).
[Να σημειώσουμε ότι και τα Ιωάννης και Ματθαίος είναι εβραϊκά ονόματα με ήδη εξελληνισμένες τις καταλήξεις των απ’ την εποχή τουλάχιστον της Καινής Διαθήκης. Στους Ο΄ (270 π.Χ.) ανευρίσκουμε αντίστοιχα το Ματταθίας (Α΄ Πα 9,31) και το Ιωανάν (Α΄ Πα 3,15 και 24/5,35 και 36). Τα 2 νν του Ιωανάν ενώθηκαν με αποβολή του ενδιάμεσου α στην εξελληνισμένη μορφή Ιωάνν-ης, ενώ εξελικτικό στάδιο του αρχικού ονόματος Ματταθίας ανευρίσκουμε πάλι στην Καινή Διαθήκη με την μορφή Ματθίας (Πρξ 1,26). Μάλλον οι 2 μορφές Ματθαίος και Ματθίας συνυπάρχουν και μάλιστα στον μικρό κύκλο των 12 μαθητών – αφού ο Ματθίας αντικατέστησε με κλήρο τον Ιούδα Ισκαριώτη – διότι η μια απηχεί μια πιο εξελληνισμένη και άρα πιο μοντέρνα οικογενειακή παράδοση, και η άλλη μια πιο συντηρητική προς τα εβραϊκά πάτρια παράδοση.].
Επομένως στην νεοελληνική δημώδη γλώσσα το Ματθαίος είναι το μόνο που αποβάλλει σύμφωνο, αλλά προσέξτε γιατί:
Αποβάλλει το τ απ’ το ζεύγος τθ και γίνεται Μαθιός (κατάληξη κατά τα Μιχαλιός, Μανωλιός, δηλ. άλλες δημώδεις μορφές καταλήξεων). Στο ζευγάρι όμως τθ διακρίνουμε ότι και τα 2 σύμφωνά του είναι οδοντικά, γι αυτό και ο λαός μέσω της απλοϊκότητας του φωνητικού του ιδιώματος εξέλιξε τ’ όνομα σβήνοντας το ένα απ’ αυτά, όχι όμως τυχαία. Διότι προσέξτε: το τ είναι το στιγμιαίο φωνητικά, και το θ είναι το διαρκές. Έτσι, ο λαός άφησε το φωνητικά διαρκές θ που τον βόλευε καλύτερα στην απλοϊκή προφορά του! Το ίδιο συνέβη και στην αγγλική καθώς είδαμε, αφού προφέρεται μόνο το th (=/θ/) ενώ αποβλήθηκε απ’ την προφορά το πρώτο t (/Μάθιου/).
Έτσι λοιπόν εκτός απ’ την ιδιαίτερη περίπτωση του Ματθαίος με το ζευγάρι των οδοντικών τθ, το δημώδες φωνητικό ιδίωμα διατήρησε όλα τα σύμφωνα στις υπόλοιπες εξελληνισμένες μορφές των ονομάτων!
Γνωρίζουμε επίσης απ’ την Γραμματική τόσο της αρχαίας όσο και της νέας ελληνικής, ότι η Παθητική φωνή των ρημάτων σχηματίζεται με την προσθήκη του –μαι (παύω-παύομαι, τύπτω-τύπτωμαι, νικῶ-νικῶμαι). Στην αρχαία τώρα ο παθητικός παρακείμενος σχηματίζεται μέσα από τροπές συμφώνων του ενεστώτα και παίρνει κι αυτός την κατάληξη –μαι. Κι απ’ αυτόν παράγεται ρηματικό ουσιαστικό όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:
Βάλαμε στον πίνακα με την σειρά τα ουσιαστικά με κατάληξη πρώτα με σκέτο μ – τ’ οποίο μπαίνει πολύ συχνά στην κατάληξη ουδετέρων –, μετά μαζί με άλλο σύμφωνο όπως το ρμ στο ἄρμα, ή με το γμ στα δῆγμα, δόγμα και πλῆγμα, και έπειτα πολλά με σμ.
Επίσης πολλά ρήματα σε –άζω όπως τα βράζω, ἐτάζω (= εξετάζω), καγχάζω, παφλάζω, βιάζω, δίνουν τ’ αντίστοιχα ρηματικά ουσιαστικά σε –σμός, δηλ. βρασμός, ἐτασμός, καγχασμός, παφλασμός, βιασμός. Και άλλα δίνουν το ουσιαστικό σε –σμα, όπως τα κλάζω (τεμαχίζω) => κλάσμα και πλάττω => πλάσμα. Και πολλά ρήματα σε –ίζω, όπως τα ἐθίζω, καθίζω, δανείζω, ὁρίζω, πορίζω, μερίζω, που δίνουν τ’ αντίστοιχα ἐθισμός, κάθισμα, δανεισμός, ὁρισμός, πορισμός, μερισμός.
Αυτές οι καταλήξεις στην ουσία μας δείχνουν ότι το ελληνικό φωνητικό ιδίωμα μετατρέπει στον παθητικό παρακείμενο ρημάτων τα σύμφωνα δ, θ, ζ, ενίοτε και το τ, σε σ όταν ακολουθεί το μ (τροπή συμφώνου). Πράγμα που δείχνει ότι ο παθητικός παρακείμενος προτιμάει το σμ απ’ τα ζεύγη δμ, θμ, ζμ (ενίοτε και το τμ).
Κι αν έρθουμε στην νεοελληνική γλώσσα, θα βρούμε ακόμα περισσότερα ουσιαστικά σε –σμός, αφού έχουμε φτιάξει τέτοια εθνικά, θρησκευτικά ή άλλα συστήματα διαφόρων πρακτικών ή ιδεών ή καταστάσεων. Έτσι έχουμε π.χ. τα ελληνισμός, βαρβαρισμός, μοναχισμός, βουδισμός, πολιτισμός, σχολαστικισμός, αθλητισμός, αυταρχισμός, ωχαδερφισμός, σκοταδισμός, αναλφαβητισμός, ανδρισμός, διαξιφισμός, πανζουρλισμός, και πολλά άλλα.
Έχουμε πάρει ακόμα και ξένους όρους και τους δώσαμε την ελληνική κατάληξη –σμός. Αναφέρουμε μερικούς:
capital (κεφάλαιο) => καπιταλισμός / commune (κοινότητα) => κομμουνισμός / feminine (θηλυκό) => φεμινισμός / romance (ειδύλλιο) => ρομαντισμός / natural (φυσικός) => νατουραλισμός / human (άνθρωπος) => ουμανισμός / all true (αληθινό) => αλτρουισμός / protestant (διαμαρτυρόμενος) => προτεσταντισμός
Και τ’ ωραίο με τους παραπάνω ξενικούς όρους είναι ότι, οι ξένοι τους πήραν πίσω έτσι εξελληνισμένους, και τους … υιοθέτησαν! Και τους λένε με την ίδια μορφή χωρίς όμως το τελικό –ός. Δηλαδή στα ξένα είναι:
καπιταλισμός => capitalism / κομμουνισμός => communism / φεμινισμός => feminism / ρομαντισμός => romanticism / νατουραλισμός => naturalism / ουμανισμός => humanism / αλτρουισμός => altruism / προτεσταντισμός => protestantism
(κάτι ανάλογο συνέβη και με τ’ αντίστοιχα καπιταλιστής,=> capitalist, κομμουνιστής,=> communist, κλπ.)
Βλέπουμε δηλ. ότι το ελληνικό -ισμ- (όπως και το -ιστ- στο capitalist) παρέμεινε και στις ξένες γλώσσες! Αθάνατη δημιουργική ελληνική γλώσσα! Επομένως όχι μόνο το μ είναι ισχυρό μέσα στις λέξεις, αλλά και το σμ.
Έφτασε λοιπόν η ώρα να ρωτήσουμε τον φιλόλογο Σιαμάκη και τον ανώνυμο σχολιαστή που τον υπερασπίζεται (και φαίνεται ότι έχει κάποια σχέση με την μελέτη της γλώσσας):
Αν είναι έτσι όπως μας τα λέει ο Σιαμάκης σχετικά με την ετυμολογία τίθημι-τεθμός-θεσμός => θησεὺς-θησεῖον, τότε πού πήγε το μ; Δεν θα έπρεπε να παραμείνει στ’ όνομα, όπως παρέμεινε σε τόσες άλλες λέξεις όπως στις Κάδμος, Πάτμος, Ισθμός (και η γιορτή Ίσθμια), πορθμός, ατμός, Ισμήνη, κόσμος;
Να σημειώσουμε επίσης ότι η λέξη ὀσμή στον ιωνικό τύπο είναι ὀδμή απ’ το ρήμα ὀδμάομαι που αργότερα μας δίνει τ’ ὀσμάομαι σύμφωνα με την τροπή συμφώνου που είπαμε παραπάνω.
Κι αφού το ελληνικό φωνητικό ιδίωμα έδειξε ότι, όχι μόνο μπορεί να παράγει λέξεις με σμ, αλλά και να μετατρέπει άλλα ζεύγη συμφώνων σε σμ, όπως στην λέξη τεθμός => θεσμός, αλλά και να παράγει άλλες με αρχικό το σμ όπως στα Σμινθεύς (προσωνύμιο του Απόλλωνα), σμήνος, σμήγμα, σμάραγδος (=> Σμαράγδα), σμύρνα (=> πόλη Σμύρνα, η γνωστή Σμύρνη της Μ. Ασίας) και να τις διατηρεί ανά τους αιώνες απαράλλακτες, τότε δεν έπρεπε τ’ όνομα του εν λόγω μυθικού ήρωα που παράγεται απ’ το θεσμός, να λέγεται θησμεύς και ακολούθως να πάρουμε τα θησμέας-θησμείον;
Κι όπως άλλωστε φαίνεται στα κύρια ονόματα που αναφέραμε, και τα οποία μέσα στους αιώνες και στις χιλιετηρίδες κρατάνε αρκετά γερά τα σύμφωνά τους. (Δείχνουμε την σταθερότητα των ονομάτων ειδικά στα σύμφωνά τους, στην σελίδα μας, Η εξέλιξη των γραμμάτων Υ και F - ΤΑ ΦΩΝΗΕΝΤΑ ΤΟΥ ΕΒΡΑΪΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ , προσεχής ανάρτηση).
Θα περιμένουμε τον ανώνυμο σχολιαστή να μας απαντήσει, και όχι βέβαια τον Σιαμάκη που δεν έχει την μπέσα ν’ απαντήσει.
Και μιας και ασχοληθήκαμε με την ετυμολογία του ονόματος του Θησέα, θ’ αποπειραθούμε αμέσως παρακάτω και μια δική μας ετυμολογική λύση, με κάθε επιφύλαξη φυσικά, και μόνο για λόγους προσωπικού ενδιαφέροντος επειδή μας αρέσει η ετυμολογία των λέξεων. Κάτι σαν το αγαπημένο μας παιγνίδι SCRAMBLE.
Οι αρχαιότεροι που αναφέρουν τον Θησέα είναι φυσικά οι επικοί ποιητές Όμηρος (γύρω στο 800 π.Χ.) και Ησίοδος (ανάμεσα στα 750-650 π.Χ.), οι οποίοι ως γνωστόν φτιάχνουν και τις πρώτες μυθολογίες. Παραθέτουμε λοιπόν 4 απ’ τ’ αποσπάσματά τους (3 του Ομήρου κι 1 του Ησιόδου):
«οὐ γάρ πω τοίους ἴδον ἀνέρας οὐδὲ ἴδωμαι, οἷον Πειρίθοόν τε Δρύαντά τε ποιμένα λαῶν Καινέα τ' Ἐξάδιόν τε καὶ ἀντίθεον Πολύφημον (265) Θησέα τ' Αἰγεΐδην, ἐπιείκελον ἀθανάτοισι·»,
Μετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή: «Άντρες παρόμοιους δεν αντάμωσα κι ουδέ και θ’ ανταμώσω, σαν τον Πειρίθο ή τον Πολύφημο, που ίδια θεός λογιόταν, σαν τον Εξάδιο, σαν το Δρύαντα, σαν τον Καινέα το ρήγα, σαν το Θησέα, στην όψη που ‘μοιαζε θεός, το γιο του Αιγέα.», Όμηρος, Ιλιάδα, Α΄ 262-265. Λόγος του Νέστορα που εκφωνήθηκε για να μετριάσει την οργή που δημιουργήθηκε ανάμεσα στους Αχιλλέα και Αγαμέμνονα.
Για την ψηφιακή μετάφραση της Ιλιάδας των Καζαντζάκη-Κακριδή, βλέπε, http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/ARXAIO/ILIADA.htm .
« τὸν δ’ αὖτε ψυχὴ προσεφώνεεν Ἀτρεΐδαο· (35)
“ὄλβιε Πηλέος υἱέ, θεοῖσ’ ἐπιείκελ’ Ἀχιλλεῦ,
ὃς θάνες ἐν Τροίῃ ἑκὰς Ἄργεος·»
Μετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή: «Κι απηλογήθη του Αγαμέμνονα τότε η ψυχή και του ΄πε: «Εσύ, τρανέ Αχιλλέα, θεόμορφε, καλότυχος εστάθης, μακριά από τ΄ Άργος που σκοτώθηκες στην Τροία.», Όμηρος, Οδύσσεια, Ω΄ 35-37.
Για την ψηφιακή μετάφραση της Οδύσσειας των Καζαντζάκη-Κακριδή, βλέπε, http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS%20ODYSSEIA/rapsodies.htm .
«ὣς εἰπὼν ὁ μὲν αὖτις ἔβη δόμον Ἄϊδος εἴσω,
αὐτὰρ ἐγὼν αὐτοῦ μένον ἔμπεδον, εἴ τις ἔτ’ ἔλθοι
ἀνδρῶν ἡρώων, οἳ δὴ τὸ πρόσθεν ὄλοντο.
καί νύ κ’ ἔτι προτέρους ἴδον ἀνέρας, οὓς ἔθελόν περ, (630)
Θησέα Πειρίθοόν τε, θεῶν ἐρικυδέα τέκνα· »
Μετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή: «Σαν είπε τούτα, πίσω εκίνησε, στον Άδη να διαγείρει· μα εγώ κει πέρα αμετασάλευτος καθόμουν, μήπως έρθει απ' τους τρανούς ηρώους που εχάθηκαν παλιά κανείς ακόμα. Να δω και τους παλιούς, ως ήθελα, μπορούσα, τον Πειρίθο και το Θησέα, τους πολυξάκουστους υγιούς των αθανάτων.», Όμηρος, Οδύσσεια, Λ΄ 627-631. Λόγος του Οδυσσέα στον Αλκίνοο, βασιλιά των Φαιάκων και εξιστόρηση της επίσκεψής του στον Άδη.
«Ἐν δ’ ἦν ὑσμίνη Λαπιθάων αἰχμητάων
Καινέα τ’ ἀμφὶ ἄνακτα Δρύαντά τε Πειρίθοόν τε
Ὁπλέα τ’ Ἐξάδιόν τε Φάληρόν τε Πρόλοχόν τε (180)
Μόψον τ’ Ἀμπυκίδην, Τιταρήσιον, ὄζον Ἄρηος
Θησέα τ’ Αἰγεΐδην, ἐπιείκελον ἀθανάτοισιν·»
Μετάφραση Σταύρου Γκιργκένη. «Ήταν εκεί και μάχη δοριμάχων Λαπιθών γύρω από τον Καινέα, το βασιλιά τους, το Δρύαντα και τον Πειρίθοο (180) τον Οπλέα, τον Εξάδιο, τον Φάληρο, τον Πρόλοχο, το Μόψο, γιο του Άμπυκα, Τιταρήσιο, βλαστό τού Άρη, και το Θησέα, γιο του Αιγέα, όμοιο με τους αθανάτους.», Ησίοδος, Ασπίς Ηρακλέους, 178-182.
Για την μετάφραση του Στ. Γκιργκένη στον Ησίοδο, βλέπε και την ψηφιακή σελίδα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=135&page=8 .
Όπως φαίνεται στις παραπάνω περικοπές των 2 αρχαίων ποιητών και δημιουργών των θεών, ημίθεων και ηρώων της μυθολογίας, ο Θησέας δεν συγκαταλέγεται μόνο στους αθάνατους ήρωες ή και ημίθεους (γιους θεών), αλλά ειδικά αυτός έχει κάτι το ξεχωριστό: έχει την εξωτερική εμφάνιση θεού! Επομένως μπορούμε να συνάγουμε ότι το πρόσωπο ή το παρουσιαστικό του Θησέα ήταν θαυμαστό. Το ίδιο συνάγεται και απ’ την παρακάτω διήγηση του Πλουτάρχου:
«[4.1] τεκούσης δὲ τῆς Αἴθρας υἱόν, οἱ μὲν εὐθὺς ὀνομασθῆναι Θησέα λέγουσι διὰ τὴν τῶν γνωρισμάτων θέσιν, οἱ δὲ ὕστερον Ἀθήνησι παῖδα θεμένου τοῦ Αἰγέως αὐτόν. » «[19.3] … Ἀριάδνη παροῦσα πρός τε τὴν ὄψιν ἐξεπλάγη τοῦ Θησέως καὶ τὴν ἄθλησιν ἐθαύμασε πάντων κρατήσαντος.», Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι/Θησεύς (βλέπε και, https://el.wikisource.org/wiki/Βίοι_Παράλληλοι/Θησεύς ).
Όποια λοιπόν κι αν ήταν σύμφωνα με τον μύθο (που μας διηγείται ο Πλούταρχος) τα γνωρίσματα του νεογέννητου Θησέα βάσει των οποίων τον ονόμασαν έτσι, πρέπει να ήταν αυτά που έκαναν την Αριάδνη να εκπλαγεί μόλις τον είδε! Απλώς επειδή και ο Πλούταρχος δεν γνωρίζει ακριβώς ποια ήταν αυτά τα εξωτερικά γνωρίσματα (αλλιώς θα τα περιέγραφε), αφήνει και την εκδοχή ότι οι Αθηναίοι αργότερα τον ονόμασαν έτσι, επειδή ο Αιγέας σαν γιό του τον έθεσε (θέμενος => Θησέας).
Ας πάρουμε τώρα το ρήμα θεῶμαι (= θαυμάζομαι) που είναι μόνο μέσης φωνής, και μας δίνει τα παράγωγα ουσιαστικά θέαμα και θεατής. Δηλ. όπως το θέαμα έτσι κι ο θεατής είναι παθητικά παράγωγα που δείχνουν και τα 2 το αντικείμενο που υφίσταται την θέαση. Έτσι, ενώ σήμερα γνωρίζουμε ότι θεατής είναι αυτός που βλέπει το θέαμα, εν τούτοις στην αρχαϊκή ελληνική γλώσσα θεατής ήταν αυτός που ήταν ό ίδιος το θέαμα! Κι αυτό γιατί το θεατής είναι μια δημώδης μορφή του θεατός => ρηματικό επίθετο του παθητικού αορίστου του ρήματος θεῶμαι που κάνει ἐθεάθην. Δηλ. θεατός (και θεατής) = αυτός του οποίου την εξωτερική εμφάνιση μπορούμε ή αξίζει να θαυμάσουμε.
Ο Αριστοφάνης κάνει λόγο για την Θεωρία και Θέασι εννοώντας το ίδιο πρόσωπο, την κόρη της θεάς Ειρήνης που είναι πολύ όμορφη και αξίζει να θεαθεί, δηλ. να θαυμαστεί (Ειρήνη, 905-906, απ’ το TLG στο λήμμα θέασις). Έτσι, παίρνουμε και τ’ ουσιαστικό θέασις.
Τώρα, στο ρήμα θεῶμαι (θεάομαι) έχουμε τον ιωνικό του τύπο θηέομαι, και το λεξικό LSK μας δίνει για τα θεατός και θεατής τα ιωνικά θηητός και θηητήρ αντίστοιχα. Όμως πιστεύουμε ότι το θηητήρ δεν είναι απλώς ο θεατής, αλλά αυτός που φέρει μόνιμα την ιδιότητα του ρήματος. Γι αυτό βάζουμε τον παρακάτω πίνακα που μας δίνει κάποια ιωνικού τύπου ρηματικά ουσιαστικά:
Επομένως ο θηητήρ δεν είναι απλώς αντικείμενο θαυμαστής θέας, αλλά κάποιος που κουβαλάει συνεχώς επάνω του την ιδιότητα της θεάσεως (θαυμασμού), όπως και ο ἰατρός της ἰάσεως και ο κλητήρ της κλήσεως. Απλώς επειδή τα 2 πρώτα ρήματα του πίνακα δεν έχουν ενεργητική φωνή, τ’ αρσενικά ουσιαστικά τους χρησιμοποιούνταν και με ενεργητική διάθεση. Ήδη ο Θουκυδίδης απ’ το β΄ μισό του 5ου αι. π.Χ. χρησιμοποιεί την λέξη θεαταὶ μ’ ενεργητική διάθεση:
«ἁπλῶς τε ἀκοῆς ἡδονῇ ἡσσώμενοι καὶ σοφιστῶν θεαταῖς ἐοικότες καθημένοις μᾶλλον ἢ περὶ πόλεως βουλευομένοις. = παρασυρόμενοι από την τέρψιν της ακοής, ομοιάζετε μάλλον ανθρώπους, οι οποίοι κάθονται ως θεαταί επιδείξεως σοφιστών, παρά ανθρώπους, οι οποίοι διασκέπτονται περί του συμφέροντος της πόλεως.», Ιστορίαι, 3,38, μετάφραση Ε. Βενιζέλου (βλέπε και, https://el.wikisource.org/wiki/Συγγραφέας:Θουκυδίδης .)
Γι αυτό και το θεατής (θεατός) κάποτε έφτασε να δείχνει μόνο την ενεργητική διάθεση της θέασης, όπως δηλ. το χρησιμοποιούμε σήμερα.
Θέλοντας όμως τώρα να φτιάξουν στα επικά τους έργα κύρια ονόματα ηρώων, οι αρχαίοι μυθολόγοι και μυθοπλάστες ποιητές συμπεριέλαβαν την κατάληξη –εύς κατά τ’ αρσενικά ουσιαστικά που εκφράζουν την ενέργεια του ρήματος, όπως στα δρομεύς, γραφεύς, ἱππεύς, κ.ά.. Και είδαμε στις παραπάνω περικοπές των Ομήρου και Ησιόδου τέτοια ονόματα ηρώων όπως το Καινεύς που παράγεται από ρήμα (καινέω = υπερέχω, λεξικό LSΚ) και το Ὅπλεύς που παράγεται από ουσιαστικό (ὅπλο).
Έχουμε επίσης τώρα αρκετά τέτοια ουσιαστικά σε –εύς, που δεν παράγονται απ’ τον ενεστώτα ρήματος (όπως συμβαίνει στο γράφω => γραφεύς), αλλά απ’ το ρηματικό ουσιαστικό του παθητικού αορίστου ή παρακειμένου. Παίρνουν δηλ. την ορθογραφία του ρημ. ουσιαστικού. Ας δούμε τον παρακάτω πίνακα:
Παρόμοια λοιπόν με την ετυμολογία ρημ. ουσιαστικό => αρσ. ουσιαστικό σε -εύς, πιστεύουμε ότι έγινε και με τ’ όνομα Θησεύς μέσα απ’ την εξής σειρά ιωνικού τύπου:
θηέομαι (θεῶμαι) => θήησις (θέασις) => Θηησεύς (Θησεύς)
Και φυσικά το παραπάνω το λέμε με κάθε επιφύλαξη και περισσότερο ως λεξικολογικό παιγνίδι. Δεν παριστάνουμε τον φιλόλογο, ούτε έχουμε τέτοια αξίωση. Μας αρκούν και μας ευχαριστούν τα μέγιστα οι θετικές επιστήμες και η βιβλική θεολογία.
Περίληψη
Γράφοντας για τους ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΥΣ επικεντρωθήκαμε σ’ εκείνα τα σημεία που είχαν άμεση σχέση με τις επίμαχες λέξεις που χρησιμοποίησε ο Σιαμάκης για να φτιάξει την πρωτοτυπία του, ότι υπήρχαν καρατιέρηδες στην αρχαιότητα. Βλέπε και το άρθρο του Δεξιολάβοι στην ιστοσελίδα του, http://www.philologus.gr/4/68-2010-01-01-01-22-30/243-2011-09-19-14-55-59 .
Όμως με τα σχόλια του ανώνυμου σχολιαστή που υπερασπίζεται τον Σιαμάκη με αρκετή προκατάληψη, μας δόθηκε η ευκαιρία και «είδαμε» και άλλες πιο απόκεντρες πτυχές του άρθρου του, όπου συνεχίζει να ψεύδεται πλαστογραφώντας τα κείμενα και συνδυάζοντας φράσεις και παραπομπές με μεγάλη επιτηδειότητα και μεθοδεία, που παραπλανούν τον αναγνώστη.
Έτσι, ερευνώντας τα κείμενα που παραθέσαμε παραπάνω, βρήκαμε τα εξής:
1. Το θησείον ήταν ιερό αφιερωμένο στον Θησέα και όπου χειροτονούνταν κάποιοι βουλευτές ή δικαστές για την έκδοση δευτερευόντων νόμων ή αποφάσεων. Και δεν φυλάσσονταν σ’ αυτό γραπτοί νόμοι ή θεσμοί, όπως ισχυρίζεται ο Σιαμάκης.
2. Το μητρώον ήταν κι αυτό ιερό αφιερωμένο στην μητέρα των θεών (ή στην θεά της γονιμότητας) όπου σύμφωνα με την μυθολογική παράδοση έπρεπε να φυλάσσονται οι γραπτοί νόμοι και τα δημόσια έγγραφα. Γι αυτό και η λέξη μητρώον με την πάροδο του χρόνου – και μάλλον με την εξάπλωση του χριστιανισμού ο οποίος έσβησε κάθε ειδωλολατρικό στοιχείο απ’ την λέξη – μεταβιβάστηκε στην έννοια του αρχείου. Δεν υπήρξε το αντίστροφο όπως ισχυρίζεται ο Σιαμάκης, δηλ. απ’ το γραφειοκρατικό μητρώο να πάμε στο ιερό μητρώο.
3. Ο Θησέας δεν είχε σχέση με γραπτούς νόμους ή θεσμούς-τεθμούς, όπως ισχυρίζεται ο Σιαμάκης. Και την ετυμολογία του ονόματος του Θησέα που την συνδέει με τα τεθμός-θεσμός, την βρίσκουμε τουλάχιστον ανεπαρκή καθώς αδυνατεί να εξηγήσει γιατί παραλείπεται έτσι ένα βασικό σύμφωνο, το μ, τ’ οποίο έπρεπε να ακολουθεί το σ (σμ όπως στο θεσμός), και που διαχρονικά έχει παραμείνει σε πολλά κύρια ονόματα όπως στα Σμινθεύς (Απόλλων), Σμύρνα, Ισθμός, Πάτμος, Κάδμος, αλλά και σε πολλές άλλες λέξεις, όπως σμάραγδος, σμήνος, οσμή, κόσμος, ατμός, τριγμός, δείγμα και δῆγμα, δόγμα, τεκμήριο, κ.ά..
Γιατί όμως ο Σιαμάκης κατασκεύασε αυτές τις θεωρίες περί Θησέα και θεσμών; Διότι ήθελε να «στηρίξει» την βασική θεωρία του περί αρχαίας παλαιστικής τέχνης τύπου καράτε, γι αυτό και μετά κατέληξε:
«ὅταν δὲ τὸ θησεύς, ἤτοι “ἔννομος βασιλεύς”, θεωρήθηκε ὡς κύριο ὄνομα Θησεύς, τότε καὶ ἡ θησηὶς κουρὰ θεωρήθηκε … ἕνας ἀπὸ τοὺς κανόνες (θεσμοὺς) μιᾶς κάποιας τέχνης, τῆς παλαιστικῆς καὶ μαχητικῆς τέχνης, ἡ ὁποία βασίζεται … στοὺς κανόνες καὶ στὰ τεχνάσματα ποὺ τοῦ παρέχει ἡ ἐκπαίδευσί του».
Αποδείξαμε όμως ότι ο θησεύς δεν σήμαινε ἔννομος βασιλεύς, και η κουρά του Θησέα δεν ήταν θεσμός κάποιας τέχνης αλλά έθιμο των εφήβων να προσφέρουν την πρώτη κουρά (κόμη) τους στους Δελφούς. Βλέπε και τα ψέματα του Σιαμάκη για την Θησηΐδα κουρὰ στην σελίδα μας, ΔΕΞΙΟΛΑΒΟΙ (ΜΕΡΟΣ Β΄) .
Ευχαριστούμε λοιπόν τον ανώνυμο σχολιαστή για την ευκαιρία που μας έδωσε ώστε να ξεσκεπάσουμε κι άλλο τον απατεώνα Σιαμάκη. Είναι καλοδεχούμενοι λοιπόν όλοι όσοι τον υπερασπίζονται, μ’ επιχειρήματα βέβαια όσο γίνεται επιστημονικά ή θεολογικά, όπως αυτά που κατέθεσε ο εν λόγω αξιότιμος σχολιαστής. Όσο για τυχόν απάντηση εκ μέρους του σχολιαστή πάνω στα παραπάνω, δεν πήραμε ποτέ, ούτε κάποιο άλλο σχόλιο.
Υποσημείωση
[1] Στο ρήμα βύω και απ’ τον παθητικό αόριστο (= ἐβύσθην) παίρνουμε το ουσιαστικό βύστις (κατά το κύω => κύσασθαι => κύστις) και το επίθετο βυστός. Αυτά τα 2 τα συναντάμε στην Καινή Διαθήκη, στο φρασεολόγιο του Παύλου ως εξής:
Σαν β΄ συνθετικά στις λέξεις ακρό-βυστος και ακρο-βυστία. Και ακρό-βυστος σημαίνει αυτόν που δεν έχει περιτάμει την ακρο-βυστία του, δηλ. το κομμάτι δέρματος που έκλεινε το γενετήσιο όργανο του άρρενος. Και ξέρουμε ότι η θρησκευτική περιτομή που γίνεται σε άρρενα βρέφη την 8η μέρα τους, είναι το κόψιμο αυτού του μικρού δέρματος που ξεκίνησε ως εντολή που έδωσε ο Θεός στον Αβραάμ (Γε 17,10-14), και διατηρείται στην θρησκεία των εβραίων μέχρι σήμερα. Ειδικά για την βιβλική λέξη ακροβυστία, διαπραγματευόμαστε στο κείμενο των 80 σελίδων (μαζί με άλλες 14 λέξεις) που δώσαμε στον Σιαμάκη και δείχνουμε τις μεταφραστικές παραποιήσεις του, αλλ’ αυτός δεν απάντησε. Βλέπε το pdf στην σελίδα μας, Το κείμενο με τις ερωτήσεις που έδωσα στον Σιαμάκη για την υβριστική συμπεριφορά του, και δεν απάντησε.
Ο Παύλος χρησιμοποιεί την λέξη ακροβυστία για να χαρακτηρίσει συγχρόνως μ’ αυτήν και το σύνολο των χριστιανών εξ εθνών που δεν χρειάζονταν να περιτμηθούν όπως οι εβραίοι, γιατί πλέον η περιτομή έπαυσε να είναι εντολή του Θεού, και ότι τα γνήσια τέκνα του Αβραάμ δεν είναι οι κατά σάρκα απόγονοι, αλλά οι κατά πνεύμα πίστεως κι επαγγελίας απόγονοι (Ρω 4,12-25, Γα 3,14)!
Βλέπε και τις σχετικές με το θέμα σελίδες μας,